از آغاز تاریخ، عفونتهای باکتریایی یکی از بزرگترین چالش‌های بهداشت عمومی بوده است و به عنوان عوامل مهمی در بروز بیماری‌ها و تضعیف سیستم ایمنی انسان شناخته شده‌اند. با توجه به اینکه باکتری‌ها واکنش‌های جدید و مقاومت‌های جدیدی به داروهای موجود ایجاد می‌کنند، مبارزه با عفونتهای باکتریایی به یکی از چالش‌های اساسی در پزشکی تبدیل شده است. در این میان، داروهای آنتیبیوتیک مثل سفپیم ابزارهای حیاتی در درمان عفونتهای باکتریایی محسوب می‌شوند.
سفپیم (Cefepime) یک آنتیبیوتیک نسل سوم سفالوسپورین است که از جمله داروهایی است که توانایی برخورد با باکتری‌های مقاوم و متعددی را دارد. این دارو با طیف گسترده‌ای از عملکرد، از جمله اثربخشی در برابر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی، به عنوان یکی از انتخاب‌های اولیه برای مبارزه با عفونتهای مختلف در بخش‌های مختلف پزشکی شناخته میشود.
اشکال دارویی سفپیم
- محلول تزریقی: 1 گرم / 50 میلی لیتر، 2 گرم / 100 میلی لیتر
- پودر برای تزریق: 1 گرم و 2 گرم
موارد مصرف داروی سفپیم
سفپیم برای درمان طیف گسترده‌ای از عفونتهای باکتریایی استفاده میشود. این دارو متعلق به دسته‌ای از داروها به نام آنتی‌بیوتیک‌های سفالوسپورین است که با توقف رشد باکتری‌ها کار می‌کند.
موارد مصرف آنتیبیوتیک سفپیم در بزرگسالان
- ذات الریه
- نوتروپنی تب‌دار
- عفونتهای دستگاه ادراری
- عفونتهای پوست یا ساختار پوست
- عفونتهای داخل شکمی
موارد مصرف آنتیبیوتیک سفپیم در کودکان
- نوتروپنی تب‌دار
- ذات الریه
- عفونتهای پوست یا ساختار پوست
- عفونتهای دستگاه ادراری
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Cefepime
سفالوسپورین نسل چهارم؛ دارای پوشش گرم منفی قابل مقایسه با سفتازیدیم اما پوشش گرم مثبت بهتر (مقایسه با سفتریاکسون) است. زویتریون به سرعت به سلول‌های گرم منفی نفوذ می‌کند و بهترین بتالاکتام برای تجویز IM (تزریق عضلانی) است. این دارو ظرفیت ضعیفی برای عبور از سد خونی مغزی دارد و بنابراین برای درمان مننژیت استفاده نمی‌شود. جذب محلول تزریقی سفپیم سریع و کامل است و پیک زمان پلاسما 0.5-1.5 ساعت (IV) و 1-2 ساعت (IM) میباشد. این دارو در غلظت 80% سطوح سرمی به داخل مایع التهابی و در غلظت ~60% سطوح پلاسما به مخاط برونش نفوذ می‌کند.
مقدار مصرف داروی Cefepime
داروی سفپیم (Cefepime) طبق دستور پزشک از طریق تزریق در عضله یا ورید تجویز میشود. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. قبل از استفاده، این دارو را به صورت بصری از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. نحوه نگهداری و دور انداختن لوازم پزشکی را به طور ایمن بیاموزید. اگر از محلول یخ زده از پیش مخلوط شده استفاده می‌کنید، کیسه را در دمای اتاق یا در یخچال ذوب کنید. اگر کیسه در یخچال ذوب شد، حداقل 1 ساعت قبل از استفاده بگذارید در دمای اتاق بماند.
زمان مصرف آمپول سفپیم
قبل از مصرف داروی سفپیم، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی یا محلول تزریقی یا با دقت بررسی کنید. برای کمک به یادآوری، از این دارو هر روز در زمان‌های یکسانی استفاده کنید. مصرف این دارو را برای تمام مدت زمان تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود. توجه داشته باشید که بدون هماهنگی با پزشک، دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روند بهبودی شما نداشته و تنها عوارض جانبی را افزایش خواهد داد.
نحوه مصرف آنتیبیوتیک سفپیم
- داروی سفپیم برای درمان پنومونی متوسط تا شدید (ذات الریه) در بزرگسالان قابل استفاده است. دوز پیشنهادی 1-2 گرم در 8-12 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی برای 7-10 روز (اگر ناشی از سودوموناس نباشد) یا تا 21 روز (اگر ناشی از سودوموناس باشد) میباشد.
- این دارو در جهت درمان تجربی در بیماران نوتروپنی تب‌دار مصرف میشود. دوز مصرفی 2 گرم هر 8 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی به مدت 7 روز یا تا زمانی که نوتروپنی برطرف شود.
- آمپول سفپیم در جهت درمان عفونتهای مجاری ادراری بدون عارضه و عارضه‌دار (UTIs)، از جمله پیلونفریت استفاده میشود. دوز پیشنهادی 5-1 گرم به صورت تزریق داخل وریدی یا عضلانی به مدت 7-10 روز میباشد. عفونتهای ادراری شدید ناشی از اشریشیا کلی یا کلبسیلا پنومونیه نیز 2 گرم به صورت تزریق داخل وریدی در 12 ساعت در مدت 10 روز مصرف میشود.
- این دارو برای درمان عفونتهای بدون عارضه پوست و ساختار پوست دارای کاربرد است. دوز پیشنهادی 2 گرم در 12 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی به مدت 10 روز میباشد.
- همچنین، سفپیم میتواند برای درمان عفونتهای پیچیده داخل شکمی؛ در ترکیب با مترونیدازول استفاده شود. دوز مصرفی برای این بیماری 2 گرم در 12 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی در مدت 7-10 روز میباشد.
نحوه مصرف داروی سفپیم در کودکان
- دوز مصرفی در جهت نوتروپنی تب‌دار در کودکان بیشتر از 2 ماه با وزن کمتر از 40 کیلوگرم، 50 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی در 8 ساعت به مدت 7 روز یا تا زمانی که نوتروپنی برطرف شود.
- دوز پیشنهادی برای درمان ذات الریه در کودکان 50 میلی گرم بر کیلوگرم در 12 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی به مدت 10 روز میباشد.
- همچنین، برای درمان عفونتهای بدون عارضه پوست و ساختار پوست در کودکان از 50 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی در 12 ساعت و به مدت 10 روز استفاده کنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی سفپیم، اگر به آن یا سایر آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند پنی‌سیلین‌ها، سایر سفالوسپورین‌ها) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کلیوی، بیماری‌های معده یا روده (مانند کولیت)، سابقه حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌ها، حساسیت مفرط، واکنش‌های آلرژیک، تنگی نفس یا درد قفسه سینه و… با پزشک در رابطه با خطرات استفاده از این دارو مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط و هشدار مصرف داروی سفپیم (Cefepime) خواهیم پرداخت؛
- تزریق ماهیچه‌ای فقط برای UTI خفیف تا متوسط پیچیده یا بدون عارضه ناشی از E coli توصیه میشود.
- تجویز دارو در صورت عدم وجود عفونت باکتریایی اثبات شده یا مشکوک قوی و نشانه‌های پیشگیری کننده بعید است برای بیمار مفید باشد و خطر ایجاد باکتری‌های مقاوم به دارو را افزایش می‌دهد.
- استفاده طولانی مدت ممکن است باعث سوپر عفونت شود. همچنین، این دارو ممکن است نسبت نرمال شده بین المللی (INR) را با درمان طولانی مدت، به ویژه در بیماران مبتلا به کمبود تغذیه، افزایش دهد.
- احتیاط با سابقه واکنش‌های حساسیت مفرط قبلی به سفپیم، سفالوسپورین‌ها، پنی‌سیلین‌ها یا سایر داروها ضروری است. اگر قرار است دارو به بیماران حساس به پنی‌سیلین داده شود، احتیاط کنید. حساسیت متقاطع در بین آنتی‌باکتریال‌های بتالاکتام که تا 10 درصد از بیماران با سابقه آلرژی به پنی‌سیلین مشاهده شده است. در صورت بروز واکنش آلرژیک به این دارو، دارو را قطع کرده و اقدامات حمایتی مناسب را انجام دهید.
- در بیماران مبتلا به بیماری گوارشی، به ویژه کولیت، با احتیاط مصرف شود.
خطر سمیت عصبی داروی سفپیم
- سمیت عصبی از جمله موارد تهدید کننده زندگی یا مرگبار مانند آفازی، انسفالوپاتی، میوکلونوس، تشنج و وضعیت صرع بدون تشنج گزارش شده است.
- بیشتر موارد در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی رخ داده است که تنظیم دوز مناسب را دریافت نکرده‌اند. با این حال، برخی از موارد مسمومیت عصبی در بیمارانی که تنظیم دوز مناسب با درجه نارسایی کلیوی خود را دریافت می‌کردند، رخ داد.
- در اکثر موارد، علائم مسمومیت عصبی برگشت‌پذیر بود و پس از قطع درمان یا پس از همودیالیز برطرف شد. اگر سمیت عصبی مرتبط با درمان سفپیم رخ داد، درمان را قطع کرده و اقدامات حمایتی مناسب را انجام دهید.
خطر کلستریدیوئید دیفیسیل (CDAD) داروی سفپیم
- اسهال مرتبط با کلستریدیوئید دیفیسیل (CDAD) ممکن است رخ دهد و باید در تمام بیمارانی که پس از مصرف با اسهال مداوم مراجعه می‌کنند، در نظر گرفته شود. تاریخچه پزشکی دقیق ضروری است زیرا CDAD بیش از دو ماه پس از تجویز داروهای ضد باکتریایی گزارش شده است.
- difficile سموم Aو Bتولید می‌کند که به توسعه CDADکمک می‌کند. سویه‌های مولد هیپرتوکسین C. difficileباعث افزایش عوارض و مرگ و میر میشود، زیرا این عفونتها می‌توانند نسبت به درمان ضد میکروبی مقاوم باشند و ممکن است به کولکتومی نیاز داشته باشند.
- تاریخچه پزشکی دقیق ضروری است زیرا CDAD بیش از دو ماه پس از تجویز داروهای ضد باکتریایی گزارش شده است. اگر CDAD مشکوک یا تایید شود، مصرف مداوم داروی ضد باکتریایی که علیه سی دیفیسیل نیست، ممکن است نیاز به قطع شود. مدیریت مناسب مایعات و الکترولیت‌ها، مکمل‌های پروتئینی، درمان دارویی ضدباکتریایی difficile و ارزیابی جراحی باید طبق اندیکاسیون بالینی انجام شود.
موارد منع مصرف داروی سفپیم
- حساسیت مفرط مستند به سفپیم، پنی‌سیلین‌ها یا سایر آنتی‌بیوتیک‌های بتالاکتام
عوارض آمپول سفپیم (Cefepime)
سوزش یا خارش در محل تزریق، درد، سردرد، راش، تب، حالت تهوع و استفراغ، نتیجه آزمایش کومبس مثبت بدون همولیز، هیپوفسفاتمی و… برخی از عوارض داروی سفپیم میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل کبودی یا خونریزی آسان، خستگی غیرعادی، حرکات غیرقابل کنترل، تغییرات روانی یا خلقتی (مانند گیجی، توهم، کاهش)، تشنج، مشکل در صحبت کردن، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، علائم مشکلات کبدی (مانند تهوع یا اسفراغ شدید، از دست دادن اشتها، درد معده یا شکم، زردی چشم و پوست، ادرار تیره) و… میباشد.
در ادامه به برخی از عوارض جانبی داروی سفپیم (Cefepime) خواهیم پرداخت؛
- نتیجه آزمایش کومبس مثبت بدون همولیز (16%)
- راش (1-4٪)
- افزایش آلانین آمینوترانسفراز (3%)
- هیپوفسفاتمی (3%)
- اسهال (<3%)
- ائوزینوفیلی (2%)
- اریتم در محل تزریق (2%)
- زمان ترومبوپلاستین جزئی نرمال (PTT) (2%)
- تهوع یا استفراغ (<2%)
- تب (1%)
- سردرد (1%)
- درد (1%)
- خارش (1%)
تداخل دارویی سفپیم
- تداخلات رده X (پرهیز): ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا
- افزایش اثرات داروها توسط سفپیم: آمینوگلیکوزیدها، آنتاگونیست های ویتامین کا
- کاهش اثرات داروها توسط سفپیم: ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
- کاهش اثرات سفپیم توسط داروها: تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.
مصرف داروی سفپیم (Cefepime) در دوران بارداری و شیردهی
هیچ موردی از قرار گرفتن در معرض دارو در دوران بارداری از تجربه پس از بازاریابی یا از آزمایشات بالینی گزارش نشده است. داده‌های موجود از مطالعات مشاهده‌ای منتشر شده و گزارش‌های موردی در چندین دهه با استفاده از سفالوسپورین در زنان باردار، خطرات مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین را ثابت نکرده است. سفپیم با پیامدهای رشد نامطلوب در موش‌ها یا خرگوش‌ها در هنگام تجویز تزریقی در طول دوره اندام‌زایی همراه نبود. دوزهای مورد استفاده در این مطالعات 1.6 برابر (موش)، تقریباً و 0.3 برابر (خرگوش) حداکثر دوز بالینی توصیه شده بود.
تاثیر داروی سفپیم در شیردهی
دارو در شیر انسان با غلظت کم (0.5 میکروگرم در میلی لیتر) وجود دارد. شیرخواری که روزانه 1000 میلی‌لیتر شیر انسان مصرف می‌کند، تقریباً 0.5 میلی‌گرم سفپیم در روز دریافت می‌کند. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات آن بر تولید شیر یا شیرخواران وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به سفپیم و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری داروی Cefepime
برای جزئیات نگهداری با دستورالعمل‌های محصول و داروساز خود مشورت کنید. توجه داشته باشید که تمام اشکال دارویی از جمله قرص، شربت، محلول تزریقی، شیاف و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی سفپیم
این مقاله با عنوان داروی Cefepime، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز فراهم شده است. داروی سفپیم به عنوان یک آنتیبیوتیک مؤثر و کارآمد در درمان عفونتهای باکتریایی متنوع و مقاوم محسوب میشود. این دارو با طیف گسترده‌ای از فعالیت در برابر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی، به عنوان یک انتخاب اولیه برای درمان عفونتهای مختلف در بخش‌های مختلف پزشکی تأیید شده است. همچنین، بررسی‌ها نشان داده است که سفپیم به طور معمول با کمترین عوارض جانبی همراه بوده و میتواند کیفیت درمان را بهبود بخشد.
منبع سایت: Medscape
