فکسوفنادین یکی از داروهایی است که برای مدیریت علائم حساسیت‌های ناشی از آلرژیهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو از دسته آنتی‌هیستامین‌ها است و به عنوان یک مهارکننده گیرنده H1 عمل می‌کند. اثر فکسوفنادین در کاهش علائم مزمن آلرژی مانند عطسه، سرفه، خارش و تورم ناشی از التهاب غشای مخاطی قابل مشاهده است. این دارو با مکانیسم عمل خود سبب تأثیر مثبت در کنترل علائم آلرژی، کم‌خطر با اثربخشی بالا، بهبود کیفیت سلامت بدن و… خواهد شد. در این مقاله، ما به بررسی دقیق اشکال دارویی، مکانیسم عمل، موارد مصرف و عوارض جانبی داروی Fexofenadine خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی فکسوفنادین
داروی فکسوفنادین در اشکال دارویی قرص 30 میلی گرم، 60 میلی گرم و 180 میلی گرم، سوسپانسیون خوراکی 30 میلی گرم / 5 میلی لیتر، قرص‌های باز شونده در دهان خوراکی 30 میلی گرم موجود است. همچنین نوع خارجی آن با نام تجاری تلفست نیز در ایران موجود میباشد.
موارد مصرف داروی فکسوفنادین
فکسوفنادین (Fexofenadine) یک آنتی‌هیستامین است که برای تسکین علائم آلرژی مانند آبریزش چشم، آبریزش بینی، خارش چشم یا بینی، عطسه، کهیر و خارش استفاده میشود. این ماده با مسدود کردن یک ماده طبیعی خاص (هیستامین) که بدن شما در طی یک واکنش آلرژیک تولید می‌کند، عمل می‌کند. مهم‌ترین موارد مصرف این دارو رینیت آلرژیک فصلی و کهیر ایدیوپاتیک مزمن است که با تایید و بررسی پزشک قابل استفاده است. با اینکه مصرف و خریداری آن نیازی به نسخه پزشک ندارد، اما بهتر است قبل از مصرف با پزشک یا داروساز در رابطه با خطرات و عوارض آن مشورت کنید.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Fexofenadine
آنتاگونیست گیرنده هیستامین H1؛ برای مکان‌های گیرنده H1 در سلول‌های هدف در دستگاه تنفسی، رگ‌های خونی و دستگاه گوارش رقابت می‌کند. جذب این دارو در مدت زمان تقریبی 12 ساعت و حداکثر زمان سرمی 2-3 ساعت (قرص)، 2 ساعت (ODT) و 1 ساعت (تعلیق) میباشد. حداکثر غلظت پلاسمایی 131 نانوگرم در میلی لیتر و دفع آن از طریق مدفوع (80%) و ادرار (11%) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی Fexofenadine
اگر داروی فکسوفنادین را بدون نسخه و دستور پزشک مصرف می‌کنید، از اطلاعات دارویی روی بسته‌بندی محصول استفاده کنید. همچنین در صورت دریافت نسخه، دارو را طبق نسخه مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. این دارو را طبق دستور پزشک یا داروساز با یا بدون غذا، معمولاً یکبار در روز مصرف کنید. همچنین تا حدامکان از آب استفاده کرده و دارو را با آب میل کنید. قرص Fexofenadine را با آبمیوه‌ها (مانند سیب، گریپ فروت یا پرتقال) مصرف نکنید زیرا ممکن است جذب این دارو را کاهش دهند.
مقدار مصرف قرص فکسوفنادین در بزرگسالان
- برای درمان رینیت آلرژیک فصلی یا کهیر ایدیوپاتیک مزمن، دوز پیشنهادی 180 میلی گرم در روز میباشد.
- در بیماران دارای نارسایی کلیوی، مصرف دارو بهتر است با دوز پایین (برای مثال60 میلی گرم در روز) آغاز شود.
- مصرف همزمان با گریپ فروت، سیب یا آب پرتقال با مهار P-gp فراهمی زیستی فکسوفنادین را کاهش می‌دهد. حداقل 4 ساعت بعد از مصرف قرص، اقدام به خوردن آبمیوه کنید.
- شربت‌های ضداسید معده می‌توانند موجب کاهش اثر فکسوفنادین شوند. تا حدامکان مصرف شربت‌های ضداسید معده و سایر داروهای موثر جهت درمان سوهاضمه را فاصله دهید تا دچار اختلالات دارویی نشوند.
- بزرگسالان میتوانید داروی فکسوفنادین را تا زمان برطرف شدن علائم مصرف نمایید و پس از بهبودی کامل آن را قطع کنید.
مقدار مصرف قرص فکسوفنادین در کودکان
- رینیت آلرژیک فصلی: برای کودکان 2 تا 12 سال 30 میلی گرم، کودکان 12 سال به بالا 60 میلی گرم یا 180 میلی گرم به صورت تقسیمی میباشد. همچنین ایمنی و اثربخشی این دارو در کودکان کمتر از 2 سال ثابت نشده است.
- کهیر ایدیوپاتیک مزمن: برای کودکان 6 ماه تا 2 سال 15 میلی گرم در روز، کودکان 2 تا 12 سال 30 میلی گرم و برای افراد بالای 12 سال 60 میلی گرم یا 180 میلی گرم در روز تجویز میشود. همچنین ایمنی و اثربخشی این دارو در نوزادان کمتر از 6 ماه ثابت نشده است.
- مصرف همزمان با گریپ فروت، سیب یا آب پرتقال با مهار P-gp فراهمی زیستی فکسوفنادین را کاهش می‌دهد. آبمیوه را حداقل 4 ساعت بعد از دوز مصرفی فکسوفنادین استفاده کنید.
زمان مصرف فکسوفنادین
دوز مصرفی براساس سلامت جسمانی، پاسخ به درمان، سن بیمار (بزرگسالان، سالمندان و کودکان) و… توسط پزشک تعیین میشود. دور مصرفی را بدون هماهنگی با پزشک یا داروساز هرگز افزایش، کاهش یا قطع نکنید. از مصرف آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم و منیزیم در عرض 2 ساعت پس از مصرف این دارو خودداری کنید. این آنتیاسیدها می‌توانند جذب فکسوفنادین (Fexofenadine) را کاهش دهند. اگر وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی فکسوفنادین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود حساسیت دارید، از مصرف دارو خودداری کنید. این دارو می‌تواند حاوی ترکیباتی باشد که بعد از استفاده سبب واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی خاص مانند مشکلات قلبی و عروقی، اختلالات کبدی، حساسیت مفرط، آلرژی خاص، اختلالات کلیوی و… با پزشک خود مشورت کنید. پزشک باتوجه به سوابق پزشکی باید دارویی را تجویز کند تا درکنار بیشترین سود، شاهد کمترین عوارض جانبی در بیمار باشیم.
این دارو در برخی مادران شیرده وارد شیر شده و بر روی نوزاد تاثیرات منفی داشته است. زنان باردار و مادران شیرده قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنند.
- در صورت بروز کهیر همراه با علائمی مانند مشکل در بلع، سرگیجه یا از دست دادن هوشیاری، آبریزش آب دهان، تورم زبان، تورم در داخل و اطراف دهان، مشکل در صحبت کردن، خس‌خس سینه یا مشکل تنفسی، کمک اورژانسی دریافت کنید.
- علائم ممکن است نشانه شوک آنافیلاکتیک باشد. اگر بلافاصله توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی درمان نشود، این وضعیت می‌تواند تهدید کننده زندگی بیمار باشد.
- علائم شوک آنافیلاکتیک ممکن است در اولین ظاهر شدن کهیر یا تا چند ساعت بعد رخ دهد.
- اگر پزشک تزریق اپی نفرین را برای آنافیلاکسی یا علائم شدید آلرژی که می‌تواند با کهیر ایجاد شود، تجویز می‌کند، هرگز از این دارو به عنوان جایگزین تزریق اپی نفرین استفاده نکنید.
- در صورت تجویز انژکتور اپی نفرین، آن را همیشه همراه داشته باشید.
- اگر علت کهیر خود را نمی‌دانید، برای معاینه پزشکی به پزشک مراجعه کنید.
- همزمان با آنتی‌اسیدهای آلومینیوم یا منیزیم و همچنین با آبمیوه مصرف نکنید.
- در صورت بروز واکنش آلرژیک به این دارو، مصرف را متوقف کنید. اگر علائم پس از 3 روز درمان بهبود نیافت یا کهیر بیش از 6 هفته طول کشید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
عوارض جانبی داروی فکسوفنادین (Fexofenadine)
استفراغ، کمردرد، سرگیجه، سرفه، ناراحتی معده یا تب برخی از عوارض جانبی داروی فکسوفنادین (Fexofenadine) است. در صورتی که هرکدام از این عوارض بدتر شد یا بهبود نیافت، به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از موارد آلرژیک جدی این دارو شامل بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی و… میباشد. اگر متوجه عوارض دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
- استفراغ
- سردرد
- سرفه
- اسهال
- کمردرد
- پیرکسی
- دیسمنوره
- سرگیجه
- ناراحتی معده
- درد در اندام
- خواب آلودگی
- رینوره
تداخل دارویی فکسوفنادین
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. قبل از تجویز نسخه توسط پزشک لیستی از داروهای شیمیایی یا گیاهی مورد استفاده خود را به وی نشان دهید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک خود شروع، متوقف یا تغییر ندهید. این دارو ممکن است با برخی از آزمایشات (مانند تست پوستی آلرژی) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و همه پزشکان شما از مصرف این دارو مطلع هستند.
- تداخلات رده X (پرهیز): ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، لاسمیدیتان، لووسولپیراید، ارفنادرین، اوکساتومید، اوکسوممازین، پارالدهید، پیتولیسانت، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، روفناسین، تالیدومید، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم، الوکسادولین، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، آکلیدینیوم، آزلاستین (بینی)، برومپریدول، سیمتروپیوم
- کاهش اثرات داروها توسط فکسوفنادین: بتاهیستین، عوامل معده روده‌ای (پروکینتیک ها)، هیالورونیداز، ایتوپرید، لووسولپیرید، نیتروگلیسرین، مهارکننده‌های استیل کولین استراز، بنزیل پنیسیلوئیل پلی لیزین، سکرتین
- کاهش اثرات فکسوفنادین توسط داروها: مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آمفتامین‌ها، آنتیاسیدها، آپالوتامید، آب گریپ فروت، لوماکافتور و ایواکافتور
- افزایش اثرات داروها توسط فکسوفنادین: بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، سیمتروپیوم، کلوزاپین، سرکوب کننده‌های CNS، الوکسادولین، فلونیترازپام، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، متوتریمپرازین، متیروزین، میرابگرون، اگونیست های اپیوئیدی، ارفنادرین، اوکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پتاسیم کلراید، اتانول، آمزینیوم، داروهای آنتی کولینرژیک، آزلاستین (بینی)، روفناسین، روپی نیرول، روتیگوتین، SSRIها، سوورکسانت، تالیدومید، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تیوتروپیوم، توپیرامات، زولپیدم
- تداخل با غذا: مصرف همزمان با غذای پرچرب که فراهمی زیستی دارو را حدود 50% کاهش می‌دهد. همچنین آبمیوه‌ها (سیب، گریپ فروت و پرتقال) نیز فراهمی زیستی دارو را حدود 36% کاهش می‌دهند.
مصرف فکسوفنادین (Fexofenadine) در دوران بارداری و شیردهی
داروی فکسوفنادین (Fexofenadine) از نظر خطرات استفاده در دوران بارداری، در رده C قرار دارد. یعنی در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشک قابل استفاده است. مطالعات حیوانی (محدود) از عوارض جانبی برای جنین را نشان داده است و مطالعات انسانی کافی در دسترس نیست. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف آن در دوران بارداری است.
شرایط نگهداری فکسوفنادین
داروی فکسوفنادین باید در دمای اتاق و به دور نور و رطوبت نگهداری شود. برندهای مختلف این دارو ممکن است نیازهای ذخیره‌سازی متفاوتی داشته باشند. بسته دارو را برای دستورالعمل‌های نحوه نگهداری نام تجاری خود بررسی کنید یا از داروساز خود سوال کنید. همچنین تمامی داروهای شیمیایی و گیاهی را به دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید.
کلام آخر در مورد داروی فکسوفنادین
در نتیجه همان طور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شرح دادیم، داروی فکسوفنادین یک گزینه مهم و موثر در مدیریت علائم حساسیت‌های ناشی از آلرژی است که به عنوان یک ابزار اساسی در کنترل آلرژی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، ادامه تحقیقات و پیشرفت‌های آینده ممکن است نقش این دارو را در حساسیت یا آلرژیهای دیگر نیز توسعه دهد. به همین جهت، این دارو به عنوان یک ابزار مهم در حفظ سلامت و بهبود کیفیت زندگی افراد مورد توجه قرار می‌گیرد.
منبع: medscape
