شربت گایافنزین guaifenesin یکی از محصولات دارویی است که در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اصول فعال این شربت سبب کنترل و کاهش انواع بیماری ها و التهاب ها در بدن از جمله سرفه و سرماخوردگی می شود. در ادامه مقاله به بررسی موارد مصرف، مقدار مصرف و عوارض جانبی این محصول خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی گایافنزین
داروهای شیمیایی و گیاهی در اشکال مختلفی مطابق با نیاز بیماران و پزشکان تولید می شوند. پزشک براساس مقدار نیاز بیمار و دوز مصرفی آن، شکل مورد نظر دارو را انتخاب و تجویز می کند. داروی گایافنزین در اشکال مختلفی از جمله قرص معمولی، شربت خوراکی، محلول مایع و بسته بندی در بازار عرضه می‌شود. توجه داشته باشید که هریک از این موارد برای افراد با سنین مختلفی استفاده می شود. در بین این موارد شربت این دارو از محبوبیت زیادی در بازار برخوردار است.
موارد مصرف شربت گایافنزین
این دارو برای تسکین موقت سرفه های ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری های تنفسی استفاده می‌شود. لازم بذکر است، این محصول معمولاً برای سرفه های مداوم ناشی از سیگار کشیدن یا مشکلات تنفسی طولانی مدت (مانند برونشیت مزمن، آمفیزم) استفاده نمی شود مگر اینکه توسط پزشک تجویز شود. شربت guaifenesin یک داروی خلط آور است و با افزایش ترشحات در سطح گلو سبب کاهش عفونت و سرفه می شود. این دارو با نازک شدن و شل شدن مخاط در مجاری تنفسی، پاکسازی احتقان و آسان تر کردن تنفس سبب کاهش التهاب گلو شما می شود.
موارد مصرف گایافنزین در بزرگسالان
- کاهش سرفه
- احتقان ناشی از سرماخوردگی
- کمک به بیماری های تنفسی از جمله برونشیت
موارد مصرف گایافنزین در کودکان
- دوز و مقدار مصرف داروی گایافنزین در کودکان و نوزادان متفاوت است. توجه داشته باشید که از مصرف سرخود و بی رویه این دارو پرهیز کنید.
- کاهش سرفه و خلط در گلو
- کمک به بیماری های تنفسی
نکاتی در رابطه با مصرف گایافنزین
اگر این دارو را بدون تجویز پزشک و سرخود مصرف می کنید حتما قبل از شروع دستورالعمل‌های بسته را به دقت بخوانید تا مطمئن شوید که خطری شما را تهدید نمی کند. استفاده از این محصول در کودکان کمتر از 12 سال توصیه نمی شود مگر اینکه به طور خاص توسط پزشک تجویز شود. از پزشک یا داروساز خود برای جزئیات بیشتر در مورد استفاده ایمن از این محصول سوال کنید.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر شربت guaifenesin
مکانیسم عمل این شربت از طریق کاهش ویسکوزیته ترشحات با افزایش مقدار مایع دستگاه تنفسی و تحریک مخاط معده صورت می گیرد. این فرایند سبب افزایش شدید خلط گلو و سرفه می شود که نتیجه آن خروج خلط و کاهش التهاب است. گایافنزین با قدرت جذب 30 دقیقه در مدت زمان 4 الی 6 ساعت است.
مقدار مصرف شربت guaifenesin
شربت گایافنزین (guaifenesin) را به صورت خوراکی با یا بدون غذا، طبق دستور پزشک معمولاً روزی 2 بار به مقداری مناسب (بسته به تجویز پزشک و بیماری شما) با یک لیوان پر آب مصرف کنید. مقدار مصرف بر اساس سن، وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان بسیار متفاوت است. دوز خود را افزایش ندهید یا این دارو را بیشتر از زمان تجویز شده مصرف نکنید، همچنین قرص این دارو را نجویید و با یک لیوان آب میل کنید. زیرا در صورت جوییدن قرص ممکن است همه دارو را به یکباره آزاد کنید و خطر عوارض جانبی را افزایش دهید.
زمان مصرف شربت گایافنزین
زمان و مقدار مصرف باید با توجه به شرایط بیماری و سن شما تجویز شود، ولی ما زمان و مقدار مصرف گایافنزین برای مصرف عمومی را برای شما شرح خواهیم داد. این شربت برای بزرگسالان (بالای 12 سال) 100-400 میلی گرم هر 4 ساعت تجویز می شود که نباید 2400 میلی گرم در روز بیشتر شود. همچنین قرص این دارو را روزی 2 عدد (600 الی 1200 میلی گرم) هر 12 ساعت میل کنید.
مقدار و زمان مصرف گایافنزین در کودکان
- در کودکان 6 ماه تا 2 سال 25-50 میلی گرم در هر 4 ساعت که نباید بیش از 300 میلی گرم در روز باشد.
- در کودکان 2 تا 6 سال 50-100 میلی گرم هر 4 ساعت که نباید بیش از 600 میلی گرم در روز باشد.
- در کودکان 6 تا 12 سال 100-200 میلی گرم هر 4 ساعت که نباید از2 گرم در روز تجاوز کند.
- توجه داشته باشید که مقادیر بالا برای مصرف عمومی است، در صورت داشتن سوابق پزشکی یا بیماری خاص از مصرف بدون دستور پزشک اکیدا خودداری کنید.
موارد احتیاط
اگر سوابق پزشکی یا داروهای خاصی مصرف می کنید، حتما در زمان مراجعه به پزشک به او اطلاع دهید. همچنین اگر به داروی گایافنزین guaifenesin یا داروهای مشابه حساسیت دارید به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورتی که علائمی مانند مشکلات تنفسی (مانند آمفیزم، برونشیت مزمن، آسم، سرفه سیگاری)، سرفه همراه با خون یا مقادیر زیاد مخاط را دارید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف شربت گایافنزین
بیشتر داروهای شیمیایی و گیاهی در زمان استفاده با منع مصرف برای برخی از افراد رو به رو است. طبق گفته پزشکان افرادی که دارای حساسیت های مفرط هستند نباید این دارو را مصرف کنند. در صورتی که این دارو را بدون تجویز پزشک و خودسرانه مصرف می کنید، اگر بهبودی در وضعیت شما حاصل نشد حتما با پزشک خود مشورت کنید. تا حد امکان از خوردن داروهای مختلف بدون تجویز و دستور پزشک خودداری کنید. زیرا ممکن است ناخواسته سبب تداخل دارویی شوید که می تواند سلامت شما را تهدید کند.
- هرگز نسخه پزشکی خود را برای افرادی با علائمی شبیه به خود تجویز نکنید.
- زنان باردار حتما قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند تا سلامت خود و جنین تهدید نشود.
- افرادی که دچار سرفه های مفرط خونی یا خلطی هستند از مصرف خودسرانه خودداری کنند.
- افراد مسن و کودکان از مصرف بی رویه و بی جهت پرهیز کنند، زیرا برای این دسته افراد عوارض جانبی بیشتر از خواص آن است.
عوارض جانبی شربت گایافنزین (guaifenesin)
عوارض جانبی شربت گایافنزین guaifenesin بسیار محدود است ولی با اینحال در برخی افراد شاهد حالت تهوع و استفراغ یا واکنش های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی هستیم. اگر هر یک از این اثرات ماندگار شد یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر پزشک به شما دستور داده است که از این دارو استفاده کنید، یعنی تشخیص داده است که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند، همچنین واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو بسیار محدود است.
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- کاهش سطح اسید اوریک
- دل درد
- حالت تهوع
- استفراغ
- سردرد
- کهیر
تداخل دارویی شربت گایافنزین
در برخی موارد ممکن است بعد از مصرف هر نوع دارویی دچار تداخل دارویی یا خطرات جدی شوید. تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بیماران بهتر است قبل از مراجعه به پزشک لیستی از داروهای گیاهی و شیمیایی که از قبل مصرف می کنند را تهیه و به پزشک یا داروساز خود نشان دهند. هنوز تداخل دارویی خطرناکی از این دارو گزارش نشده است ولی همواره بهترین کار مشورت با پزشک معالج می باشد.
مصرف گایافنزین (guaifenesin) در دوران بارداری و شیردهی
دفع شربت گایافنزین در شیر انسان هنوز مشخص نیست، زنان باردار یا مادران شیرده با احتیاط زیادی این دارو را مصرف کنند. به طور کلی مطالعات کنترل شده در زنان باردار شواهدی از خطر جنینی نشان نمی دهد. مطالعات حیوانی هیچ خطری را نشان نمی دهد، همچنین مطالعات انسانی خاصی در رابطه با این دارو در زنان باردار در دسترس نیست. در صورتی که فواید آن بیشتر از خطرات باشد، شما می توانید در مقدار و دوز تعیین شده توسط پزشک آن را مصرف کنید. لازم بذکر است، اگر خطر این دارو نسبت به داروهای مشابه کمتر باشد، استفاده از آن توسط پزشک جایز خواهد بود.
موارد احتیاط گایافنزین در دوران بارداری یا شیردهی
- زنان باردار در دوران بارداری از خوردن خودسرانه یا بی رویه هر نوع دارویی پرهیز کنند.
- تمامی داروها مانند گایافنزین باید در دوز و زمان مشخص با دستور پزشک استفاده شود.
- با اینکه مطالعات خطرات خاصی را نشان نداده است، اما داروهای مختلف تاثیری مستقیم در شیر مادران دارد. پس با دقت و احتیاط مصرف کنید.
- خانم های باردار در زمان مراجعه به پزشک، اگر داروی خاصی را مصرف می کنید حتما اطلاع رسانی کنید.
شرایط نگهداری شربت guaifenesin
شربت یا قرص گایافنزین (guaifenesin) باید در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه کنید که تمامی داروها باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید. همچنین از ریختن آن به درون فاضلاب و توالت خودداری کنید.
کلام آخر در مورد شربت گایافنزین guaifenesin
در نتیجه گیری این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز می‌توانیم به اهمیت و پتانسیل شربت گافنسین guaifenesin در کاهش علائم سرماخوردگی و تسکین دردها اشاره کنیم. بر اساس تحقیقات علمی و پژوهشی در زمینه این دارو می توان گفت که پزشکان آن را برای تسکین انواع دردها و سرماخوردگی در افراد تجویز می کنند. با اینحال باید در نظر داشت که تمامی داروها دارای محدودیت و منع مصرف در برخی افراد (مانند افراد مسن، کودکان، افراد دارای بیماری های خاص) می باشد. شما می توانید با در نظر داشتن سوابق پزشکی و موارد احتیاط، این دارو را با توصیه پزشک مصرف کنید.
منبع سایت: Medscape
