اکثر ما بیش از 80 درصد از مواقع در محیطهای بسته هستیم؛ یعنی یا در منزل به سر میبریم یا در محل کار خود هستیم که محل کار نیز معمولا فضایی بسته دارد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که محیط بسته 5 تا 10 برابر بیشتر از محیطهای باز آلودگی دارد. آیا تاکنون برایتان پیش آمده که وقتی در محیط داخل منزل هستید، دچار سردرد، گلودرد یا سوزش چشم شوید؟ این علائم ممکن است به دلیل انباشتگی آلایندهها در فضاهای بسته باشد. در این مقاله در مورد آلودگی هوا در محیط های بسته با شما سخن میگوییم.
آلودگی هوا در محیط های بسته چیست؟
آلودگی هوا در محیطهای بسته به دلیل انتشار آلایندههای مضر در فضای داخلی ساختمان ایجاد میشود. این نوع از آلودگی میتواند شامل ذرات ریز، مونوکسید کربن و سموم مختلفی دیگر باشد. آلودگی هوای داخل خانه یکی از مشکلات بزرگ در کشورهای در حال توسعه به حساب میآید. مشکل فضاهای بسته این است که هوای داخل ساختمان میتواند به سرعت راکد شود و به همین دلیل سطح آلایندهها به سرعت بالا برود. آلودگی در همه اشکال میتواند مضر باشد اما آلودگی هوای داخل ساختمان خطرات بیشتری دارد زیرا مردم اغلب برای مدت طولانی در آن غوطه ور هستند.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی حدود 4.2 میلیون نفر در جهان سالیانه به دلیل آلودگی هوای داخل خانه جان خود را از دست میدهند.
علت آلودگی هوا در محیط های بسته
دلایل آلودگی هوا در محیط های بسته بسیار زیاد است. برخی از آنها به دلیل بویی که منتشر میکنند به راحتی شناسایی میشوند اما بسیاری دیگر به راحتی قابل تشخیص نیستند. در اینجا شما را با عمدهترین دلایل آلودگی هوا در محیط های بسته آشنا میکنیم:
دود سیگار
یکی از رایجترین آلایندههای هوای داخل خانه مربوط به دود سیگار یا پیپ است. بیش از 7 هزار ماده شیمیایی در دود تنباکو وجود دارد که حداقل 70 مورد از آنها سرطانزا شناخته شدهاند. در صورتی که این مواد استنشاق شوند، میتوانند باعث بیماری مزمن انسدادی ریه و سایر بیماریهای قلبی عروقی شده و حملات قلبی و دیگر عواقب جدی را به دنبال داشته باشند. حتی اگر خود شما سیگار نکشید و فرد دیگری در کنار شما سیگار بکشد، باز هم در معرض خطر قرار دارید.
از هر 10 مرگی که در جهان بر اثر استنشاق دود سیگار اتفاق میافتد یکی از آنها مربوط به افرادی است که خود سیگاری نبوده و فقط در معرض دود تنباکو قرار گرفته است. به این افراد، افراد سیگاری دست دوم گفته میشود.
برخی از گزارشها نشان میدهند که دود تنباکو ده برابر بیشتر از اگزوز خودروهای دیزلی باعث آلودگی هوا میشود.
اجاق گاز
آلودگی هوا در محیط های بسته به دلیل استفاده از اجاق جهت پخت و پز نیز میتواند باشد. اجاقهای پخت و پز ذرات معلقی (PM) را وارد هوای داخل ساختمان میکنند که بسیار آلوده به شمار میآیند. در بعضی از کشورهای در حال توسعه جهت پخت و پز و تامین هوای گرم در منزل از سوختهای جامد مثل چوب، زغال سنگ و سرگین استفاده میکنند. قرار گرفتن در معرض سطوح بالای PM که ناشی از اجاقهای پخت و پز هستند، با بروز مشکلات تنفسی مثل آسم، بیماریهای قلبی و سرطان مرتبط است.
محصولات پاک کننده
مواد شیمیایی موجود در بسیاری از محصولات پاک کننده میتواند هوای داخل خانه را آلوده کند. این محصولات پاک کننده، بخارهای سمی از خود آزاد میکنند که در صورت استنشاق میتوانند مضر بوده و باعث آسم، بیماریهای تنفسی و انواع سرطان شوند. علاوه بر این بسیاری از محصولات پاک کننده حاوی ترکیبات آلی فرار هستند. این ترکیبات میتوانند به راحتی در دمای اتاق تبخیر شوند.
هنگامی که VOCها یا ترکیبات آلی فرار در هوا آزاد میشوند میتوانند اثرات کوتاهمدت و بلند مدت روی سلامتی داشته باشند. مثلا میتوانند سردرد و حالت تهوع به وجود آورند که زودگذر هستند یا موجب آسیب به کبد، کلیه و سیستم عصبی مرکزی شوند.
کپک از عوامل آلودگی هوا در محیط های بسته
کپک یک آلاینده در هوای داخل خانه است که میتواند مشکلاتی را برای سلامتی ایجاد کند. به عنوان مثال میتواند باعث عفونتهای تنفسی و آسم و آلرژی شود. کپک در محیطهای خیس و مرطوب رشد کرده و میتواند در مکانهای مختلف خانه مانند دیوارها، کف، سقف و زیرزمین پیدا شود.
شوره حیوانات خانگی
یکی دیگر از عوامل آلودگی هوا در محیط های بسته به شوره حیوانات خانگی مرتبط است. شوره را میتوان در پوست و بزاق حیوانات یافت. وقتی شوره حیوانات خانگی در هوا آزاد میشود، توسط افراد استنشاق شده و باعث مشکلات تنفسی مثل آسم، تب یونجه و سایر آلرژیها میشود.
راه های مقابله با آلودگی هوا در محیط های بسته
جهت کاهش آلودگی هوا در فضای بسته منزل از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
کاهش آلودگی هوا در اتاق نشیمن
اتاق نشیمن باید تهویه مناسب داشته باشد تا از تجمع آلایندهها پیشگیری به عمل آید. به این منظور میتوانید از دستگاه تصفیه هوا کمک بگیرید. دستگاهی را انتخاب کنید که با متراژ اتاق مورد نظر شما متناسب باشد. همچنین سعی کنید روزانه چند بار با باز کردن درها و پنجرهها جریان هوای داخل منزل را عوض کنید. از سیگار کشیدن در محیط بسته بپرهیزید و از اسپریهای خوشبو کننده هوا که اکثرا حساسیتزا هستند، دوری کنید.
مبارزه با آلودگی داخل آشپزخانه
در داخل آشپزخانه معمولا از محلولهای ضد عفونی کننده و سفید کننده استفاده میشود و به همین دلیل آلودگی به وجود میآید. این محصولات را در جای در بسته و دور از دسترس اطفال قرار دهید. جهت پیشگیری از انتشار مونوکسید کربن در آشپزخانه اطمینان حاصل کنید که اجاق گاز تهویه مناسب داشته باشد.
آلودگی هوا در حمام
مرطوبترین مکان داخل منزل، حمام و دستشویی است. تهویه مناسب این دو مکان اهمیت بالایی دارد. رطوبت زیاد باعث رشد قارچ شده و در این صورت احتمال آسم و آلرژی افزایش مییابد. حتما تهویه مناسبی برای دستشویی و حمام در نظر بگیرید و این دو محیط را تا حد امکان خشک نگه دارید. به این ترتیب از آلودگی هوا در محیط های بسته کاسته خواهد شد.
اتاق خواب
روی وسایل موجود در اتاق خواب معمولا گرد و خاک زیادی مینشیند. گرد و غبار احتمال بروز آسم و آلرژی را افزایش میدهد. حتما به فواصل زمانی منظم اتاق خواب را گردگیری کنید. همچنین به طور مرتب ملحفه و رختخوابها را هم بشویید تا از عوارض آلودگی هوا در محیط های بسته کاسته شود.
کلام پایانی
آلودگی هوا در محیط های بسته گاه میتواند چندین برابر محیط خارج از منزل باشد. یکی از بهترین راهکارهای برای کاهش این آلودگی استفاده از دستگاه تصفیه کننده هوا است. همچنین بهتر است مدام گردگیری انجام دهید، در منزل سیگار، قلیان و پیپ نکشید و محصولات پاک کننده را از خود دور کنید. بسیاری از ضد عفونی و پاک کنندهها حاوی ترکیب آلی فرار هستند و برای سلامتی مضر به حساب میآیند. آلودگی داخل منزل میتواند با ناراحتیهای تنفسی مثل آسم و آلرژی همراه بوده و حتی احتمال بروز مشکلات ریوی و قلبی را افزایش دهد. آیا شما از دستگاه تصفیه هوا در محیط خانه خود استفاده میکنید؟