در دهه‌های اخیر، پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه پزشکی و داروسازی، منجر به تولید و استفاده از داروهای موثر و گسترده شده است. یکی از دستاوردهای مهم در این زمینه، دسته‌ی گسترده‌ای از داروهای ضدمیکروبی است که به نام آنتی‌بیوتیک‌ها شناخته می‌شوند. این داروها در مقابل انواع مختلف باکتری‌ها، قارچ‌ها، و ویروس‌ها کارایی دارند و نقش مهمی در درمان عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف ایفا می‌کنند. در این میان، داروی تینیدازول Tinidazole به عنوان یک گروه از آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. تینیدازول‌ها داروهایی هستند که در مقابل انواع مختلف باکتری‌ها و قارچ‌ها فعالیت دارند. این دسته از داروها، جزء موارد متداول در درمان عفونتهای ای‌استرپتوکوک، کلامیدیا، تریکوموناس و دیگر عفونتهای باکتریایی و قارچی می‌باشند.
اشکال دارویی تینیدازول
- قرص 250 میلی گرم و 500 میلی گرم
موارد مصرف قرص تینیدازول
تینیدازول یک آنتی بیوتیک است که برای درمان انواع خاصی از عفونتهای واژن (واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس) استفاده میشود. همچنین این دارو برای درمان انواع خاصی از عفونتهای انگلی (ژیاردیازیس، آمیبیازیس) دارای کاربرد است. این آنتی بیوتیک با توقف رشد باکتری‌ها و انگل‌های خاص عمل کرده و فقط عفونتهای باکتریایی و انگلی خاصی را درمان می‌کند. این دارو برای عفونتهای ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفولانزا) کارایی ندارد. استفاده از هر آنتی بیوتیک در مواقعی که نیازی به آن نیست، می‌تواند باعث شود که برای عفونتهای بعدی کارایی نداشته باشد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Tinidazole
مکانیسم عمل داروی تینیدازول با ضد پروتوزوئال ممکن است با آسیب رساندن به DNA و جلوگیری از سنتز بیشتر DNA باعث سمیت سلولی شود. این دارو دارای نیمه عمر 12-14 ساعت و متابولیسم عمدتا توسط CYP3A4 میباشد. حداکثر زمان پلاسما 1.6 ساعت و متابولیت‌ها تحت اکسیداسیون، هیدروکسیل شدن و کونژوگاسیون قرار می‌گیرند. دفع این دارو نیز از طریق ادرار (20-25٪ به عنوان داروی بدون تغییر) و مدفوع 12% صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی Tinidazole
قبل از مصرف داروی تینیدازول، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته بندی دارو را بررسی کنید. سازنده دارو مقدار و زمان مصرف عمومی دقیق را برای شما بیان کرده است. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. برای جلوگیری از ناراحتی معده، دارو را با غذا مصرف کنید. برای بهترین اثر، این آنتی بیوتیک را در زمان‌های مساوی مصرف کنید. مصرف این دارو را تا اتمام مقدار کامل تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از مدت کوتاهی ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود.
زمان مصرف قرص تینیدازول
- قرص تینیدازول برای درمان آمیبیازیس روده‌ای، 2 گرم روزانه به صورت خوراکی در مدت 3 روز استفاده میشود.
- برای آبسه کبد آمیبی، 2 گرم روزانه به صورت خوراکی در مدت 3 تا 5 روز بسته به نظر و نسخه پزشک تجویز خواهد شد.
- درمان ژیاردیازیس یا تریکومونیازیس 2 گرم روزانه به صورت خوراکی تجویز و برای تریکومونیازیس، شرکای جنسی را همزمان با همان دوز درمان کنید.
- دوز مصرفی در جهت واژینوز باکتریایی (غیرباردار)، 2 گرم روزانه به صورت خوراکی در مدت 2 روز یا 1 گرم روزانه در مدت 5 روز میباشد که با تایید و نسخه پزشک قابل استفاده است.
- برای درمان آمیبیازیس روده‌ای در کودکان بالای 3 سال، 50 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی در مدت 3 روز که نباید از 2 گرم تجاوز کند.
- آبسه کبد آمیبی در کودکان بالای 3 سال، 50 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی در مدت 5 روز که دوز مصرفی نباید از 2 گرم تجاوز کند.
- ژیاردیازیس در کودکان بالای 3 سال، 50 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی تجویز میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص تینیدازول، اگر به آن یا سایر آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند مترونیدازول) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کبد، دیالیز کلیه، برخی اختلالات خونی (تعداد کم سلول‌های خونی)، یک اختلال ژنتیکی نادر خاص (سندرم کوکاین)، مشکل قلبی، اختلال کبدی یا کلیوی و… با احتیاط و مشورت پزشک دارو را مصرف کنید. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و محصولات حاوی پروپیلن گلیکول در حین مصرف این دارو و حداقل تا 3 روز پس از اتمام این دارو خودداری کنید، زیرا ممکن است ناراحتی و گرفتگی شدید معده، حالت تهوع، استفراغ، سردرد و سرگیجه ایجاد شود.
- سرطان‌زایی در موش‌هایی که به طور مزمن با داروهای نیترویمیدازول درمان شده‌اند، گزارش شده است. اگرچه چنین داده‌هایی برای تینیدازول گزارش نشده است، اما این دو دارو از نظر ساختاری مرتبط هستند و اثرات بیولوژیکی مشابهی دارند. استفاده باید فقط به نشانه‌های تایید شده محدود شود و از مصرف مزمن خودداری کنید.
- در بیماران با سابقه دیسکرازی خون یا سابقه نارسایی کبدی با احتیاط مصرف شود.
- تشنج و نوروپاتی محیطی، که مورد دوم عمدتاً با بی حسی یا پارستزی اندام مشخص میشود، گزارش شده است. ظهور علائم عصبی غیرطبیعی مستلزم قطع فوری درمان است.
- تجویز دارو در صورت عدم وجود عفونت باکتریایی اثبات شده یا مشکوک قوی و اندیکاسیون پیشگیرانه بعید است برای بیمار مفید باشد و خطر ایجاد باکتریهای مقاوم به دارو را افزایش می‌دهد.
- خطر رشد بیش از حد باکتری‌ها با درمان طولانی مدت وجود دارد. همچنین توجه داشته باشید که هیچ داده ایمنی و اثربخشی در کودکان زیر 3 سال وجود ندارد.
- درمان ممکن است منجر به واژینیت کاندیدا، یک عفونت قارچی، در صورت استفاده برای درمان واژینوز باکتریایی شود.
- سمیت کبدی برگشت ناپذیر شدید و نارسایی حاد کبد با پیامدهای کشنده گزارش شده پس از شروع مترونیدازول، یکی دیگر از داروهای نیترویمیدازول، در بیماران مبتلا به سندرم کوکاین است.
موارد منع مصرف داروی تینیدازول
- حساسیت مفرط
- سه ماهه اول بارداری
- بیماران مبتلا به سندرم کوکاین
عوارض جانبی قرص تینیدازول (Tinidazole)
طعم تلخ یا فلزی در دهان، حالت تهوع، ناراحتی معده، اسهال یا سرگیجه، سردرد و یبوست برخی از عوارض داروی تینیدازول میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز عوارض جانبی جدی از جمله علائم عفونت جدید (مانند گلودردی که از بین نمی‌رود، تب)، کبودی آسان یا خونریزی، بی‌ثباتی، تشنج، بی حسی و گزگز بازوها یا پاها و… مصرف دارو را قطع و به پزشک اطلاع دهید.
- بیاشتهایی
- یبوست
- سرگیجه
- دیسگوزی
- سوء هاضمه
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- ضعف، خستگی و بی‌حالی
تداخل دارویی تینیدازول
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. قبل از مراجعه به پزشک، لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به وی نشان دهید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک خود شروع، قطع یا تغییر ندهید. برخی از داروهای حاوی الکل (مانند شربت‌های سرفه و سرماخوردگی، افترشیو)، محصولات حاوی پروپیلن گلیکول، لوپیناویرو محلول ریتوناویر، لیتیوم و… سبب تداخل دارویی با تینیدازول خواهد شد. همچنین اگر دی سولفیرام مصرف می‌کنید یا در 2 هفته گذشته دی سولفیرام مصرف کرده‌اید، از تینیدازول استفاده نکنید. این دارو ممکن است با برخی از آزمایش‌ها تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود.
مصرف تینیدازول (Tinidazole) در دوران بارداری و شیردهی
داده‌های منتشر شده از یک مطالعه مورد-شاهدی و گزارش موردی با استفاده در زنان باردار برای شناسایی خطر نقص‌های مادرزادی عمده، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین کافی نیست. خطرات مرتبط با عفونتهای درمان نشده دستگاه تناسلی تحتانی در دوران بارداری وجود دارد. همچنین بر اساس یافته‌های موجود در جوندگان، درمان ممکن است باروری را در مردان بالقوه باروری مختل کند.
داده‌های حیوانی تینیدازول
در مطالعات تولید مثل حیوانی، تجویز خوراکی تینیدازول به موش‌های باردار و موش‌ها در طول اندام‌زایی به ترتیب 6 و 3 برابر، حداکثر دوز توصیه شده برای انسان (بر اساس مقایسه سطح بدن) افزایش جزئی در مرگ و میر جنین در موش‌ها در بالاترین دوز نشان داد. با این حال، مطالعات ثابت کرده که نتایج آزمایشات بر روی حیوانات کمی با انسان متفاوت است و پاسخ‌های متفاوتی خواهد داد.
مصرف تینیدازول در شیردهی
منابع محدود منتشر شده، بر اساس نمونه برداری از شیر مادر، گزارش می‌دهد که دارو در شیر انسان وجود دارد. هیچ گزارشی مبنی بر اثرات نامطلوب بر روی شیرخواران و اطلاعاتی در مورد تأثیرات بر تولید شیر وجود ندارد. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی جدی از جمله تومورزایی، شیردهی در طول درمان و 72 ساعت (بر اساس نیمه عمر) پس از آخرین دوز توصیه نمی‌شود.
شرایط نگهداری داروی Tinidazole
داروی تینیدازول باید دور از نور و گرما، در دمای اتاق نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر داروی تینیدازول
در این مقاله با عنوان داروی Tinidazole از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، پی بردیم که داروهای تینیدازول با توجه به ساختار شیمیایی و مکانیسم اثر منحصر به فرد خود، جزء داروهای کلیدی در درمان عفونتهای باکتریایی و قارچی محسوب می‌شوند. این داروها توانایی کنترل و کاهش رشد و تکثیر انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها را داشته و در مواجهه با بسیاری از عفونت‌ها به عنوان انتخاب اول مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، قبل از مصرف دارو باید با پزشک در رابطه با خطرات و دوز مصرفی مشورت کنید.
منبع سایت: Medscape
