آخرین دندان‌هایی که در دهان افراد می‌رویند، دندانهای عقل هستند. اکثر اشخاص رویش دندانهای عقل خود را مابین سنین 17 تا 25 سالگی تجربه می‌کنند. دندانپزشکان به دندان‌عقل، دندان آسیاب سوم یا سومین دندان مولار می‌گویند. اگر دندان‌عقل فضای کافی برای رشد نداشته باشد یا دچار درد و عفونت شود، لازم است که فرد برای جراحی یا کشیدن آن اقدام نماید. در این مقاله اطلاعات کاملی در مورد دندان عقل پیدا خواهید کرد.
دندان عقل چیست؟
آخرین قسمت قرارگیری دندان‌ها در دهان شما به جایگاه دندانهای عقل اختصاص دارد. گاهی دندان‌عقل به درستی رشد کرده و هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند اما در بسیاری از مواقع هم دندان عقل در لثه یا استخوان فک شما گیر کرده و رشد آن متوقف میشود. در این صورت اصطلاحا به آن دندان عقل نهفته گفته می‌گویند.
دندان عقل نهفته میتواند منجر به عفونت، ایجاد حفره در دهان، بیماری‌های لثه و سایر مشکلات دهان و دندان شود. در این صورت کشیدن دندان‌عقل ضرورت می‌یابد. جالب است بدانید که برخی از افراد اصلا دندان‌عقل ندارند. اگر چنین باشد، این وضعیت عادی بوده و نمی‌توان آن را غیر نرمال تلقی کرد.
دندان عقل کجاست؟
بزرگسالان 2 عدد دندان‌عقل در فک بالا و 2 عدد دندان عقل در فک پایین دارند. یعنی در مجموع هر فرد 4 عدد دندان‌عقل میتواند داشته باشد. دندانهای عقل آخرین دندان‌ها در قوس فکی به حساب می‌آیند. درست پشت دندانهای آسیاب دوم، دندانهای عقل قرار گرفته‌اند. البته همان طور که گفتیم ممکن است بعضی از افراد اصلا دندان‌عقل نداشته باشند یا اینکه تعداد دندانهای عقل در دهان آنها کمتر از 4 عدد باشد.
برای خرید بهترین مسواک کلیک کنید.
چرا دندان عقل داریم؟
حکمت دندان عقل چیست؟ اگر دندانهای عقل به موقع و در مکان مناسب خود رشد کنند، می‌توانند در حفظ استخوان فک موثر باشند. در واقع علت اینکه دندان عقل داریم ممکن است به ساختار دندانهای اجداد دور ما مرتبط باشد. داستان از این قرار است که رژیم غذایی اجداد اولیه ما شامل بسیاری از گیاهان خام، گوشت‌های نپخته و دیگر غذاهای سفت بوده است. جویدن این مواد غذایی نیازمند یک فک پهن و دندانهای آسیای قوی بوده و به همین دلیل داشتن 3 مجموعه از دندانهای آسیاب در دهان اجداد اولیه ما کاملا طبیعی به نظر می‌رسد.
امروزه به راحتی می‌توانیم غذای خود را بپزیم و وقتی نرم به نظر رسید، مصرف کنیم. به همین دلیل بسیاری از دندانپزشکان معتقدند که دندانهای عقل دیگر به کار ما نمی‌آیند و ضرورتی ندارد که آنها را حفظ کنیم. در سیر تکامل انسان، آرواره‌ها کوچک‌تر شده‌اند و به همین دلیل بسیاری از افراد در دهان خود فضای کافی برای رشد دندان‌عقل ندارند یا دندان‌عقل آنها به صورت نهفته یا نیمه نهفته است.
تعداد دندان عقل انسان
نتیجه یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که حدود 53 درصد از جمعیت مردم، حداقل 1 دندان‌عقل در دهان خود دارند. اما بعضی از افراد هم اصلا دندان عقل در نمی‌آورند.
دندان عقل چه شکلی است؟
دندان‌عقل شبیه هر دندان آسیاب دیگر است. بیشتر دندانهای عقل 2 تا 3 ریشه دارند اما بعضی از آنها حتی می‌توانند 4 ریشه هم داشته باشند. شکل ریشه‌های دندان عقل میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در اکثر موارد، ریشه‌ها با هم ترکیب می‌شوند و ظاهر یک ریشه بزرگ و مخروطی شکل را تشکیل می‌دهند. در موارد دیگر ریشه‌ها می‌توانند در جهات مختلف پیچ خورده یا پخش شوند.
دندان عقل در چه سنی رشد میکند؟
دندان‌عقل معمولا در سنین بین 17 تا 25 سالگی رشد میکند. اما توجه داشته باشید که ممکن است وقتی داخل دهان خود را نگاه می‌کنید، دندان‌عقل کاملا نهفته باشد و آن را نبینید.
علائم درآمدن دندان عقل
اولین نشانه‌هایی که بر درآمدن دندان عقل دلالت دارند، عبارتند از:
- قرمزی یا تورم در لثه‌ها در قسمت پشت آخرین دندانهای آسیاب
- درد در صورت به دلیل فشار آوردن دندان‌عقل به اعصاب
- احساس درد در فک
- لکه‌های سفید پشت آخرین دندانهای آسیا (این لکه‌ها مربوط به دندان جدید است)
قیمت خمیر دندان را در داروخانه آنلاین مثبت سبز چک کنید و در صورت تمایل با یک کلیک خرید خود را انجام دهید.
فواید دندان عقل چیست؟
همیشه لازم نیست دندانهای عقل کشیده یا جراحی شوند. در واقع وقتی آنها مشکلی ایجاد نمی‌کنند، لزومی ندارد که برای بیرون آوردن آنها از فک تلاش شود. دندان عقل وقتی تاثیر منفی بر سلامت دهان و دندان نگذارد، نیازی نیست کاری برای از بین بردن آن انجام گیرد. دندانهای عقلی که به درستی رشد کرده‌اند می‌توانند:
- در جویدن مواد غذایی به فرد کمک کنند
- در گفتار صحیح و ادای مفهوم کلمات نقش داشته باشند
- ساختار طبیعی فک را حفظ نمایند
- به حفظ سلامت قسمت انتهایی دهان کمک می‌کنند
پس در صورتی که دندان‌عقل سالم باشد، به طور کامل رشد کرده باشد و به راحتی بتوان آن را تمیز کرد، لزومی ندارد که برای کشیدن آن اقدامی صورت گیرد.
عوارض دندان عقل
برخی از افراد به دلیل داشتن دندان‌عقل نهفته یا نیمه نهفته دچار عوارض می‌شوند. این عوارض میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد دندان‌عقل
- عفونت
- ایجاد حفره در لثه
- بیماری‌ها و مشکلات لثه
- آسیب به دندانهای مجاور یا بغلی
- ایجاد کیست
- ایجاد تومور
زمان کشیدن دندان عقل
زمان کشیدن دندان عقل را دندانپزشک باید برای شما تعیین نماید زیرا از فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد. چنانچه پیشتر هم اشاره کردیم لزومی ندارد که همه افراد دندان عقل خود را بکشند. برخی از دندانپزشکان معتقدند که دندان‌عقل بهتر است قبل از 20 سالگی کشیده شود زیرا عوارض کمتری خواهد داشت. با این حال به نظر می‌رسد بهترین زمان کشیدن دندان‌عقل زمانی است که این دندان، مشکلی را در دهان یا برای سایر دندان‌ها ایجاد کرده باشد.
درد دندان عقل
درد دندان عقل به کجا می‌زند؟ گاهی درد دندان‌عقل میتواند نشانه درآمدن دندان عقل باشد. وقتی دندان می‌خواهد از لثه بیرون بزند، فشاری وارد میکند که با درد همراه است. اما در بسیاری از موارد، دندان عقل در زاویه مناسبی قرار ندارد یا زیر لثه گیر میکند که در این صورت به آن دندان‌عقل نهفته می‌گویند. درد دندان‌عقل معمولا به فک می‌زند و گاهی کل دندانهای داخل دهان را درگیر خواهد کرد. درد دندان عقل ممکن است باعث تورم و درد در اطراف فک شود، التهاب و دردناک شدن لثه را به دنبال داشته باشد یا ایجاد سردرد کند.
نگه داشتن دندان عقل
ممکن است بپرسید آیا نگه داشتن دندان عقل فایده‌ای دارد؟ دندان‌عقل اگر سالم باشد، فضای کافی برای رشد داشته باشد و هیچ مشکلی را در دهان ایجاد نکند، می‌توانید آن را حفظ نمایید. دندان عقل میتواند در حمایت از فک موثر باشد. یک نظریه این است که افرادی که دندان عقل ندارند، ممکن است آثار پیری را زودتر از سایرین در ظاهر خود تجربه کنند. همچنین نگه داشتن دندان عقل سالم میتواند ظرفیت جویدن را برای افراد افزایش دهد.
لازم است به این نکته هم توجه کنید که برخی از دندانپزشکان نیز معتقدند که اساسا نگه داشتن دندان عقل کار درستی نیست و به مرور در ایجاد پوسیدگی در دندانهای مجاور خو نقش دارد. در نهایت باید تاکید کنیم که در مورد نگهداشتن یا نگه نداشتن دندان‌عقل خود حتما باید با یک دندانپزشک مشورت نمایید.
چگونه از دندان عقل مراقبت کنیم؟
اگر دندان عقل سالم در دهان خود دارید، برای مراقبت از آن اقدامات زیر را انجام دهید:
- 2 بار در روز مسواک بزنید.
- از آنجایی که دسترسی به دندان‌عقل برای تمیز کردن ممکن است کمی سخت باشد، مطمئن شوید که آنها را حتما مسواک زده‌اید.
- بعد از هر وعده غذایی از نخ دندان استفاده کنید.
- از دهانشویه آنتی باکتریال استفاده کنید. مطمئن شوید که دهان شویه شما بدون الکل است. استفاده از دهان شویه خطر خشکی دندان را کاهش داده و از سلامت کلیه دندان‌ها پشتیبانی می‌نماید.
درمان دندان عقل نیمه نهفته
دندان عقل نیمه نهفته ممکن است عاملی برای بروز عفونت در دهان باشد. وقتی تنها بخشی از دندان از لثه بیرون میآید، در اطراف آن فضایی ایجاد میشود که برای تکثیر باکتری‌ها بسیار مناسب است. اگر دندان‌عقل نیمه نهفته عفونت کند، گاهی فقط کافیست که به مدت 7 تا 10 روز از آنتی بیوتیک و محلول‌های شسشتشوی دهان استفاده شود. چنانچه بعد از این اقدام، بهبودی صورت نگیرد، نیاز است دندان عقل نیمه نهفته با روش جراحی از لثه خارج شود. تصمیم نهایی برای درمان دندان‌عقل، همیشه با دندانپزشک شما است.
مراقبت‌های لازم بعد از جراحی دندان عقل نیمه نهفته
- تا 1 ساعت، گاز استریلی را که دندانپزشک روی محل جراحی قرار داده است، از دهان خود خارج نکنید تا به قطع خونریزی کمک شود.
- اگر دندانپزشک قرص مسکن تجویز کرده است، حتما آن را استفاده کنید. دقت داشته باشید که وجود درد بعد از جراحی دندان عقل کاملا طبیعی است.
- فعالیت بدنی سنگین بعد از جراحی دندان‌عقل انجام ندهید تا احتمال خونریزی افزایش نیابد.
- برای نوشیدن مایعات از نی استفاده کنید.
- دهان خود را با آب و نمک شستشو دهید.
- تا 24 ساعت اول از خوردن غذاهای سفت بپرهیزید. چند ساعت بعد از جراحی می‌توانید غذاهای نرم مثل سوپ مورد استفاده قرار دهید. دقت داشته باشید که نباید سوپ را داغ مصرف کنید زیرا احتمال خونریزی بیشتر میشود.
پیشنهاد می‌دهیم این مقاله را مطالعه کنید: همه چیز در مورد فلوراید تراپی کودکان
رابطه دندان عقل با عقل
بسیاری از افراد می‌پرسند که رابطه دندان عقل با عقل چیست؟ آیا درآمدن دندان عقل، نشانه هوش و ذکاوت یا رشد عقلی است؟ باید بگوییم خیر؛ نام دندان‌عقل فقط به این دلیل دندان‌عقل گذاشته شده است که این دندان بعد از اینکه فرد احتمالا کاملا بالغ شده است، در دهان رشد میکند. پس این تصور را کنار بگذارید که دندان‌عقل، نشانگر عقل شماست و اگر زود رشد کند، یعنی اینکه شما باهوش هستید! اصلا چنین نیست.
✅بعضی از افراد با این تصور که دندان‌عقل دلالت بر عاقل بودن آنها دارد، با وجود اینکه این دندان برایشان مشکلات و عوارضی را ایجاد کرده است، از کشیدن یا جراحی آن اجتناب می‌کنند! این تصورات را کنار بگذارید و با یک دندانپزشک خبره مشورت کنید.
کلام پایانی در مورد دندان عقل
در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز همه چیز در مورد دندان‌عقل را برای شما شرح دادیم. اگر دندان عقل عوارضی را در دهان شما یا برای سایر دندان‌ها ایجاد کرده است، حتما برای کشیدن یا جراحی آن اقدام نمایید. اطلاعاتی که ما در این مقاله ارائه کردیم، کلی بود. شما باید از دندان‌عقل خود عکس رادیولوژی تهیه کنید و نظر دندانپزشک خود را در مورد نگه داشتن دندان عقل یا زمان کشیدن دندان عقل جویا شوید. امیدواریم که این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد.
