والدین با رویش اولین دندان‌ها در دهان فرزند خود، به این فکر می‌افتند که برای وی مسواک تهیه کنند تا سلامت دندان‌ها تضمین شود. با بزرگ‌تر شدن کودک، چگونگی استفاده از نخ دندان هم باید به وی آموزش داده شود تا از پوسیدگی دندان‌های شیری ممانعت به عمل آید. اما یک راهکار دیگر که احتمالا والدین به آن کمتر توجه می‌کنند، فلوراید تراپی کودکان است. بسیاری از دندانپزشکان فلوراید تراپی را برای اطفال توصیه می‌کنند تا دندان‌های کودک سالم و بدون پوسیدگی باشد.
فلوراید تراپی چیست؟
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که در آب، بسیاری از غذاها، در پوسته زمین و به طور گسترده در طبیعت یافت می‌شود. معمولا فلوراید را به آب آشامیدنی یا انواع خمیر دندان اضافه می‌کنند تا باعث استحکام دندان‌ها شده و از پوسیدگی آنها پیشگیری کند. فلوراید به سلامت مینای دندان کمک کرده و از دندان‌ها در مقابل باکتری‌هایی که عامل پوسیدگی دندان‌ها هستند محافظت به عمل می‌آورد.
چرا فلوراید تراپی کودکان توصیه می‌شود؟
پژوهشگران در دهه 1930 به این نتیجه رسیدند که افرادی که همواره از آب نوشیدنی حاوی فلوراید استفاده کرده‌اند، حدود 66% کمتر از سایرین دچار پوسیدگی دندان شده‌اند. همچنین پس از آن تحقیقات دیگر به طور مکرر نشان داد که آب آشامیدنی حاوی فلوراید سطح پوسیدگی دندان را به شدت کاهش می‌دهد.
فلوراید تراپی کودکان کمک می‌کند تا از دندان‌های شیری کودک در برابر اسیدهای موجود در دهان محافظت شده و علائم پوسیدگی دندان مشاهده نشود. اسیدهای مضر در دهان از باکتری‌های ترکیب شده با قند تشکیل می‌شوند. اسید به مینای دندان آسیب می‌رساند. مینای دندان، لایه محافظ بیرونی دندان بوده که بسیار سخت و سفت است.
هر روز مواد معدنی از طریق فرآیندهای طبیعی به نام دمینرالیزاسیون و رمینرالیزاسیون از بین رفته و به لایه مینای دندان اضافه می‌شوند. هنگامی که اسید به مینای دندان حمله می‌کند، مواد معدنی از بین می‌روند و مواد معدنی دیگر مانند فسفات، کلسیم و فلوراید، وقتی که کودکان آب می‌نوشند، دوباره اضافه می‌شوند. پوسیدگی زمانی اتفاق می‌افتد که دمینرالیزاسیون بیش از حد بدون مینرالیزاسیون کافی برای بازیابی مینای دندان اتفاق می‌افتد.
فواید فلوراید تراپی کودکان
فلوراید درمانی یا فلوراید تراپی کودکان به کاهش پوسیدگی دندان‌ها کمک می‌کند و معمولا از 3 سالگی به بعد توصیه می‌شود. استفاده از فلوراید در دندانپزشکی تضمین می‌کند که دندان‌های فرزند شما به مقدار کافی فلوراید دریافت کرده است تا در برابر تجزیه اسیدی لایه مینای دندان مقاومت کافی را داشته باشد.
برای اینکه فواید فلوراید تراپی نصیب دندان‌های کودک شود، به مقدار اندکی فلوراید نیاز است. فلوراید تراپی برای کودکان به صورت ژل، فوم یا وارنیش روی دندان‌ها اعمال می‌شود. در فلوراید تراپی مقدار فلوراید بکار رفته بیشتر از مقدار فلوراید موجود در آب آشامیدنی یا خمیر دندان‌ها است. تحقیقات نشان می‌دهد که فلوراید تراپی کودکان به همان اندازه که در کاهش خطر پوسیدگی زودرس مفید است، در تقویت دندان‌های در حال رشد نیز تاثیر دارد.
پس بار دیگر فواید فلوراید تراپی کودکان را اینچنین می‌توان برشمرد:
- تقویت مینای دندان
- محافظت از دندان‌ها در برابر باکتری‌های مضر موجود در دهان
- کند کردن فرایند ایجاد پوسیدگی دندان
- کاهش احتمال دندان‌درد، تخریب دندان‌ها و عفونت لثه
در کنار فلوراید تراپی برای حفظ سلامت دندان‌ها خرید مسواک مناسب و نخ دندان نباید فراموش شود.
عوارض فلوراید برای کودکان
طبق گفته انجمن دندانپزشکان می‌توان گفت که آب آشامیدنی حاوی فلوراید برای کودکان کاملا بی‌خطر بوده و یک عامل مهم در حفظ سلامت دندان‌ها به شمار می‌آید. استفاده از فلوراید از 6 ماهگی تا 16 سالگی برای رشد دندان‌های کودک اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا رویش همه دندان‌های شیری و دائمی در همین فاصله رخ می‌دهد. البته دقت داشته باشید که فلوراید درمانی برای بزرگسالان نیز توصیه می‌شود.
با این تفاسیر شاید بپرسید که عوارض فلوراید برای کودکان چیست؟ آیا فلوراید تراپی کودکان کاملا ایمن و بی‌خطر است؟ به عنوان یک هشدار باید به شما بگوییم که فلوراید در دوزهای بسیار بالا می‌تواند خطرناک باشد. دوز بالا برای هر فرد متفاوت است و در واقع به وزن کودک یا بزرگسال بستگی دارد. به عنوان والدین کودک نباید نگران فلوراید موجود در آب باشید اما روی استفاده از محصولات فلوراید دار مانند خمیر دندان یا دهان شویه باید نظارت صورت گیرد تا بیش از اندازه استفاده نشوند.
به ویژه اگر فرزند شما زیر 6 سال است باید محصولات حاوی فلوراید را از دسترس وی دور نگه دارید. اگر از خمیر دندان حاوی فلوراید برای کودک خود استفاده می‌کنید، دقت داشته باشید که تنها به اندازه یک نخود باید از خمیر دندان روی مسواک استفاده شود؛ نه بیشتر. عوارض مصرف بیش از حد فلوراید برای کودکان در موارد زیر خلاصه می‌شود:
تغییر رنگ دندان یا تغییر در ظاهر مینای دندان
به تغییر در ظاهر مینای دندان فلوروز می‌گویند. فلوروز وضعیتی است که در آن رگه‌های سفید روی سطح دندان دیده می‌شود. فلوروز بر اثر مصرف بیش از حد فلوراید اتفاق افتاده و به مینای دندان آسیب وارد می‌کند. همچنین اگر از فلوراید بیش از اندازه استفاده شود، تغییر رنگ دندان‌ها ممکن است اتفاق بیفتد و دندان‌ها بدرنگ شوند. اگر فرزند شما هنوز توانایی آن را ندارد که خمیر دندان خود را به طور کامل دور بریزد، از خمیر دندان حاوی فلوراید برای وی استفاده نکنید.
سمی شدن فلوراید در بدن به دلیل استفاده بیش از حد
آیا فلوراید تراپی ضرر دارد؟ این مورد چندان شایع نیست اما به طور کلی مصرف فلوراید در مقادیر بالا می‌تواند سمی باشد. برای اطفال زیر 6 سال اغلب در فلوراید تراپی از وارنیش فلوراید استفاده می‌شود. اگر فلوراید به شکل فوم یا ژل باشد، ممکن است توسط کودک بلعیده شده و منجر به حالت تهوع و استفراغ شود و خطرات دیگری را پدید آورد.
از چه سنی کودک خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کند؟
دندانپزشکان توصیه می‌کنند که از زمانی که اولین دندان‌های شیری در دهان کودک ظاهر می‌شود تا زمانی که کودک به 3 سالگی برسد، به مقدار بسیار اندک از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده شود. بعد از 3 سالگی به اندازه یک نخود می‌توان خمیر دندان حاوی فلوراید را روی مسواک گذاشته و مسواک زد. با این حال در این زمینه با یک دندانپزشک اطفال حتما مشورت کنید. ممکن است وی برای فرزند شما به ویژه اگر بلد نیست خمیر دندان را از دهان بیرون بریزد، خمیر دندان حاوی فلوراید را پیشنهاد ندهد.
فلوراید تراپی کودکان زیر دو سال
فلوراید تراپی کودکان زیر 2 سال زیر نظر دندانپزشک متخصص اطفال و با وارنیش فلوراید باید صورت گیرد. استفاده از وارنیش فلوراید تا حدود بسیار زیادی خطر بلعیدن فلوراید توسط کودک را به حداقل می‌رساند. وارنیش فلوراید به دندان می‌چسبد و با محافظت از مینای دندان خطر پوسیدگی دندان‌های شیری را کاهش می‌دهد. برای کودکان زیر 2 سال از دیگر روش‌های فلوراید تراپی نباید استفاده شود زیرا خطر بلعیدن فلوراید وجود دارد. به طور کلی همان طور که قبلا هم اشاره کردیم بهتر است فلوراید تراپی کودکان از 3 سالگی به بعد صورت پذیرد.
نحوه زدن فلوراید به دندان کودکان در منزل
فلوراید تراپی کودکان در منزل قابل اجرا است. از یکی از روش‌های زیر می‌توانید استفاده کنید:
فلوراید تراپی دندان کودک به کمک خمیر دندان
از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید برای فرزند خود استفاده کنید و مدت زمان مسواک زدن را افزایش دهید تا نتیجه بهتری برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌های کودک بگیرید.
فلوراید درمانی کودک با دهان شویه در خانه
از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید برای کودکان خود استفاده کنید. البته کودک باید در سنی باشد که توانایی عدم بلعیدن دهانشویه را داشته باشد. استفاده از دهان شویه به حفظ سلامت دندان و لثه کمک می‌کند.
فلوراید درمانی با وارنیش در منزل
در منزل برای وارنیش دندان معمولا باید از ژل استفاده کنید. طبق دستور زیر عمل کنید:
- ابتدا کودک باید خوب مسواک بزند.
- باید صبر کنید تا دندان‌ها بعد از مسواک زدن خشک شوند.
- با یک قلمو ژل مخصوص را روی سطح دندان‌ها مالیده و صبر کنید تا خشک شوند.
- بهتر است حدود 2 تا 5 ساعت کودک چیزی نخورد و بعد از آن دهان و دندان‌ها شسته شود.
با این حال در مورد مدت زمان باقی ماندن وارنیش روی دندان کودک با دندانپزشک مشورت نمایید.
بعد از فلوراید تراپی کودکان چه باید کرد؟
پس از فلوراید تراپی کودکان باید به نکات زیر دقت داشت تا فلوراید درمانی اثر خود را به بهترین شکل روی دندان‌ها داشته باشد:
- حدود 2 تا 4 ساعت بعد از فلوراید درمانی، کودک نباید چیزی بخورد.
- تا نیم ساعت بعد کودک نباید چیزی بنوشد.
- بعد از فلوراید درمانی، دهان کودک باید شسته شود.
- تا دو روز بعد از فلوراید درمانی بهتر است از غذاهایی مثل سوپ و پوره سیب زمینی استفاده شود.
- از خوردن غذاهای خیلی سرد یا خیلی گرم باید اجتناب شود.
- غذاهایی که به دندان می‌چسبند، تند و ترد هستند نباید خورده شوند.
- از مصرف مرکبات باید پرهیز شود.
- نوشیدنی‌های شیرین نباید مصرف شوند.
- روزی که فلوراید تراپی کودکان صورت می‌گیرد، بهتر است کودک مسواک نزند.
کلام پایانی در مورد فلوراید درمانی کودکان
فلوراید تراپی کودکان زیر نظر دندانپزشک باید صورت گیرد. با این حال به راحتی در منزل با استفاده از دهان شویه یا خمیر دندان حاوی فلوراید نیز می‌توانید از پوسیدگی دندان خود یا فرزندانتان جلوگیری کنید. توصیه کلی این است که برای ویزیت هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه شود تا اگر علائم پوسیدگی دندان مشاهده می‌شود، زودتر جلوی پیشرفت آن گرفته شود. متشکریم که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز همراه ما بودید.
ممنون از توضیحات خانم دکتر