ریزش موی تلوژن افلوویوم؛ علائم، درمان و بازگشت رشد مو در ۳ تا ۶ ماه

تلوژن افلوویوم چیست؟

تلوژن افلوویوم یک اختلال چرخه رشد مو است که منجر به ریزش موی موقت و پراکنده می‌شود. در شرایط عادی، حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از موهای سر در فاز رشد فعال (آناژن) و ۱۰ تا ۱۵ درصد در فاز استراحت هستند. در تلوژن افلوویوم، به دلیل یک عامل استرس‌زا یا تغییر در بدن، تعداد زیادی از فولیکول‌های مو به طور هم‌زمان وارد فاز استراحت می‌شوند و سپس پس از چند ماه (معمولاً ۲ تا ۴ ماه)، می‌ریزند.

علائم و نشانه‌های تلوژن افلوویوم

تشخیص تلوژن افلوویوم معمولاً بر اساس الگوی ریزش مو و سابقه پزشکی فرد صورت می‌گیرد.

• ریزش موی پراکنده و ناگهانی: اصلی‌ترین نشانه تلوژن افلوویوم، ریزش موی ناگهانی و منتشر در سراسر پوست سر است. این ریزش معمولاً هنگام شانه زدن، شستشو و حتی در هنگام خواب روی بالش بیشتر به چشم می‌خورد.
• افزایش تعداد موهای ریخته شده: افراد مبتلا معمولاً گزارش می‌دهند که روزانه تعداد بسیار زیادی (بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ تار) مو از دست می‌دهند، در حالی که این میزان در حالت طبیعی بسیار کمتر است.
• عدم وجود التهاب یا زخم: پوست سر معمولاً سالم به نظر می‌رسد و هیچ نشانه‌ای از قرمزی، خارش، پوسته پوسته شدن یا زخم ندارد.
• نازک شدن کلی مو: در حالی که ریزش ممکن است شدید باشد، معمولاً منجر به طاسی کامل نمی‌شود، بلکه به نازک شدن عمومی موها در سراسر سر منجر می‌گردد.

انواع تلوژن افلوویوم

تلوژن افلوویوم می‌تواند به دو شکل اصلی ظاهر شود که از نظر مدت زمان و مدیریت متفاوت هستند.در ادامه انواع ریزش مو را بررسی می‌کنیم:

تلوژن افلوویوم حاد (Acute Telogen Effluvium)

این نوع، شایع‌ترین شکل تلوژن افلوویوم است که به طور ناگهانی و معمولاً ۳-۴ ماه پس از یک رویداد محرک خاص رخ می‌دهد.

ریزش مو معمولاً برای کمتر از ۶ ماه ادامه دارد و پس از برطرف شدن عامل محرک، موها شروع به رشد مجدد می‌کنند.

تب بالا، جراحی، زایمان، شروع یا قطع مصرف برخی داروها، عفونت‌های شدید، رژیم‌های غذایی بسیار محدودکننده، استرس روحی شدید و تغییرات هورمونی از عوامل شایع هستند.

تلوژن افلوویوم مزمن (Chronic Telogen Effluvium)

این نوع از تلوژن افلوویوم برای مدت طولانی‌تری (بیش از ۶ ماه) ادامه می‌یابد و ممکن است بدون هیچ رویداد محرک مشخصی آغاز شود.

کمبودهای تغذیه‌ای، بیماری‌های مزمن، استرس مزمن و برخی داروها می‌توانند عامل تلوژن افلوویوم مزمن باشند. تشخیص علت دقیق در تلوژن افلوویوم مزمن ممکن است دشوارتر باشد.

علل و عوامل محرک تلوژن افلوویوم

شناسایی علت ریزش مو تلوژن افلوویوم کلید موفقیت در درمان است.

استرس فیزیکی یا روانی شدید

یکی از عوامل محرک تلوژن افلوویوم، استرس فیزیکی یا روانی شدید است.

1. جراحی‌های بزرگ، تب بالا، عفونت‌های شدید (مانند آنفولانزا یا حتی کووید-۱۹) می‌توانند سیستم بدن را شوکه کرده و تعداد زیادی از فولیکول‌های مو را وارد فاز تلوژن کنند.
2. استرس عاطفی شدید: از دست دادن عزیزان، حوادث دلخراش یا فشارهای روانی مزمن می‌توانند باعث ریزش مو شوند.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی هم محرک تلوژن افلوویوم است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

1. زایمان (ریزش موی پس از زایمان): یکی از شایع‌ترین علل تلوژن افلوویوم حاد در زنان است که معمولاً ۳-۴ ماه پس از زایمان به دلیل کاهش ناگهانی سطح استروژن رخ می‌دهد.
2. مشکلات تیروئید: کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند به طور مستقیم بر چرخه رشد مو تأثیر بگذارد.
3. شروع یا قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری: تغییرات هورمونی ناشی از این داروها نیز می‌تواند محرک باشد.

کمبودهای تغذیه‌ای

و در نهایت کمبودهای تغذیه‌ای هم محرک تلوژن افلوویوم هستند به عنوان مثال:

1. کمبود آهن (آنمی): یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علل ریزش مو، به خصوص در زنان است.
2. کمبود روی (زینک)، بیوتین، ویتامین D و پروتئین: رژیم‌های غذایی نامتعادل یا محدودکننده می‌توانند منجر به کمبود این مواد مغذی حیاتی شوند.

مصرف برخی داروها

برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای رقیق‌کننده خون، بتابلاکرها، و برخی داروهای مورد استفاده در شیمی‌درمانی می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث تلوژن افلوویوم شوند.

بیماری‌های مزمن و شرایط پزشکی

بیماری‌های کبدی، کلیوی، خودایمنی و برخی سرطان‌ها نیز می‌توانند بر سلامت مو تأثیر بگذارند.

تلوژن افلوویوم در زنان، مردان و کودکان

تلوژن افلوویوم می‌تواند در هر گروه سنی و جنسیتی رخ دهد، اما الگوها و علل شایع ممکن است کمی متفاوت باشند.

تلوژن افلوویوم در زنان

زنان بیشتر از مردان به تلوژن افلوویوم مبتلا می‌شوند، به خصوص به دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری و زایمان، یائسگی، و همچنین کمبود آهن که در زنان شایع‌تر است.

ریزش مو می‌تواند تأثیرات عمیقی بر عزت نفس و تصویر بدنی زنان داشته باشد.

تلوژن افلوویوم در مردان

در مردان، تلوژن افلوویوم ممکن است کمتر از طاسی با الگوی مردانه (آندروژنیک آلوپسی) شایع باشد، اما همچنان رخ می‌دهد.

استرس شدید، تب، بیماری‌های مزمن و عوارض جانبی داروها از جمله عوامل اصلی در مردان هستند. تشخیص تلوژن افلوویوم در مردان می‌تواند گاهی اوقات با آندروژنیک آلوپسی اشتباه گرفته شود.

تلوژن افلوویوم در کودکان

در کودکان نیز تلوژن افلوویوم رخ می‌دهد، اما ممکن است به ندرت تشخیص داده شود.

1. تب‌های بالا
2. عفونت‌ها (مانند آنفولانزا یا گلودرد چرکی)
3. جراحی‌ها
4. استرس روانی
5. کمبودهای تغذیه‌ای

تشخیص دقیق در کودکان برای جلوگیری از اضطراب بی‌مورد والدین و کودک و شروع درمان مناسب ضروری است.

تشخیص تلوژن افلوویوم

اگر متوجه ریزش موی غیرمعمول و شدید شده‌اید، مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو ضروری است.

• معاینه بالینی:

پزشک با بررسی الگوی ریزش مو، وضعیت پوست سر و انجام تست کشش مو می‌تواند تشخیص اولیه را انجام دهد.

• سابقه پزشکی و دارویی:

پزشک در مورد سابقه بیماری‌ها، داروها، رژیم غذایی، استرس‌های اخیر و تغییرات سبک زندگی شما سوال خواهد کرد.

• آزمایشات خون 

که شامل بررسی موارد زیر می‌شود:

• 1. شمارش کامل خون (CBC)
  2. آزمایش آهن (Ferritin)
  3. آزمایشات تیروئید (TSH, T3, T4)
  4. ویتامین D و زینک

درمان تلوژن افلوویوم

هدف اصلی در درمان تلوژن افلوویوم، شناسایی و رفع عامل محرک است. پس از رفع علت، فولیکول‌های مو معمولاً به تدریج به فاز رشد طبیعی باز می‌گردند و موها شروع به رویش مجدد می‌کنند.

درمان تلوژن افلوویوم حاد

این مهم‌ترین قدم است. به عنوان مثال، اگر ریزش مو ناشی از استرس است، مدیریت استرس؛ اگر ناشی از دارو است، مشورت با پزشک برای تغییر دارو؛ اگر ناشی از کمبود تغذیه‌ای است، اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های لازم.

موها معمولاً پس از ۲ تا ۶ ماه از رفع عامل محرک شروع به رویش مجدد می‌کنند، اما ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد تا موها به ضخامت و حجم قبلی خود بازگردند.

درمان تلوژن افلوویوم مزمن

در تلوژن افلوویوم مزمن، تمرکز بر شناسایی و درمان بیماری‌های مزمن، کمبودهای تغذیه‌ای پایدار و مدیریت استرس طولانی‌مدت است. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد.

در کنار رفع علت اصلی، می‌توان از درمان‌های حمایتی برای تحریک رشد مو و بهبود سلامت کلی فولیکول‌ها استفاده کرد.

روش‌های درمانی و کمک‌درمانی

در ادامه به بررسی روش های درمانی می‌پردازیم:

ماینوکسیدیل (Minoxidil)

ماینوکسیدیل موضعی (۲% یا ۵%)، اگرچه مستقیماً تلوژن افلوویوم را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند به کوتاه کردن فاز تلوژن و تسریع بازگشت موها به فاز آناژن (رشد) کمک کند. مصرف آن معمولاً پس از تشخیص قطعی و تحت نظر پزشک توصیه می‌شود.

مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی

در صورت تأیید کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی از طریق آزمایش خون، پزشک ممکن است مکمل‌های قرص آهن، قرص ویتامین D و قرص بیوتین را تجویز کند.

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

تزریق PRP به پوست سر، که حاوی فاکتورهای رشد است، می‌تواند در برخی موارد به تحریک رشد مو کمک کند، اگرچه تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی آن در تلوژن افلوویوم نیاز است.

لیزر درمانی سطح پایین (LLLT)

دستگاه‌های لیزر خانگی یا کلینیکی می‌توانند با تحریک فولیکول‌های مو، به رشد مجدد مو کمک کنند.

درمان‌های خانگی و گیاهی

در دامه به بررسی درمان‌ خانگی ریزش مو می‌پردازیم:

تغذیه سالم

مصرف یک رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌ها (به ویژه ویتامین‌های گروه B، C، D، E) و مواد معدنی برای سلامت موها ضروری است.

مدیریت استرس

تکنیک‌های کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و ورزش منظم می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند.

مراقبت ملایم از مو

از شانه زدن خشن، بستن موها خیلی محکم، و استفاده بیش از حد از حرارت خودداری کنید تا از ریزش بیشتر جلوگیری شود.

روغن‌های طبیعی

برخی روغن‌ها مانند روغن رزماری یا روغن اسطوخودوس ممکن است به بهبود گردش خون در پوست سر کمک کنند، اما نباید به عنوان تنها درمان در نظر گرفته شوند و همیشه قبل از استفاده گسترده، تست حساسیت انجام شود.

نتیجه‌گیری

در این مطلب از داروخانه آنلاین مثبت سبز به تلوژن افلوویوم، علائم، علل، تشخیص و روش‌های درمان پرداختیم. تلوژن افلوویوم، هرچند می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما یک وضعیت موقت و برگشت‌پذیر است. کلید اصلی در مدیریت این وضعیت، شناسایی و رفع عامل محرک، صبر و پیگیری درمان‌های مناسب تحت نظر پزشک متخصص است.

با توجه به طبیعت چرخه‌ای رشد مو، ممکن است چند ماه طول بکشد تا نتایج درمان آشکار شوند، اما با مراقبت صحیح، موهای شما به تدریج به حالت عادی باز خواهند گشت. مثبت سبز همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات موثق و محصولات کارآمد، در مسیر سلامتی و زیبایی همراه شما باشد.