ملاتونین به علت اثرات آرامش‌بخش و خواب‌آوری که دارد، در بسیاری از منابع از آن به عنوان “هورمون خواب” یاد می‌شود. این هورمون به طور طبیعی در بدن همه افراد موجود است و ترشح آن خواب‌آلودگی و احساس خواب را به همراه خواهد داشت. ملاتونین را همچنین میتوانید به صورت قرص و کپسول نیز در داروخانه‌ها بیابید و به منظور داشتن خوابی دلچسب از آن بهره بگیرید. خرید قرص ملاتونین از داروخانه نیازی به نسخه پزشک ندارد. یکی از پرسش‌هایی که به وفور در مورد قرص ملاتونین مطرح می‌شود، احتمال اعتیاد آور بودن آن است. ما نیز در این مطلب اعتیاد آور بودن قرص ملاتونین را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
قرص ملاتونین برای چه افرادی توصیه می شود ؟
غده صنوبری در ساعات مشخصی از روز هورمون ملاتونین را در مغز ترشح می‌کند اما به هنگام شب ترشح این هورمون به مراتب افزایش می‌یابد و شما را برای خوابیدن آماده می‌کند. بد نیست بدانید که ملاتونین علاوه بر عملکردی که در بهبود خواب دارد، دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بوده و به طور کلی در ارتقاء سلامت بدن نیز نقش دارد. با افزایش سن، ترشح هورمون ملاتونین در بدن کاهش می‌یابد و به همین دلیل است که خواب افراد مسن معمولا کمتر از جوانان است.
از مکمل یا قرص ملاتونین جهت بهبود اختلالات خواب در افراد زیر استفاده می‌شود:
- نابینایان
- افراد مبتلا به جت لگ
- افراد فعال در مشاغل شیفتی
- کودکان مبتلا به اختلالاتی همچون اوتیسم
- مکمل ملاتونین در بسیاری از کشورهای جهان از جمله آمریکا و ایران بدون نیاز به نسخه پزشک ارائه می‌شود.
اعتیاد آور بودن قرص ملاتونین
یک نکته را هرگز فراموش نکنید: “اگر یک ماده طبیعی باشد، طبیعی بودن آن دلیلی برای ایمن بودن آن به شمار نمی‌آید”. با اینکه تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر اعتیاد آور بودن ملاتونین ثبت نشده و هیچ منبع معتبری آن را تائید نکرده است، اما به هرحال پیش از مصرف این دارو باید آگاهی‌های لازم را کسب کرد. برخلاف سایر داروهای خواب، ملاتونین موجب ایجاد وابستگی و علائم اعتیاد نمی‌شود یعنی با گذشت زمان با مصرف قرص ملاتونین نشانه‌ای از اعتیاد در اشخاص دیده نمی‌شود.
با این تفاسیر و با توجه به تحقیقاتی که تاکنون در زمینه ملاتونین صورت گرفته است، احتمال اعتیادآور بودن آن بسیار بعید به نظر می‌رسد. اما همچنان در این زمینه به پژوهش‌های بیشتری نیاز است و اثر استفاده طولانی مدت از ملاتونین باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. به این نکته نیز دقت داشته باشید که ملاتونین ممکن است برای همه افراد نیز مناسب نباشد. بنابراین اگر شما یا یکی از اعضای خانواده شما سابقه اعتیاد دارد، در مورد مصرف ملاتونین با پزشک مشورت کنید و هرگز آن را خودسرانه مورد مصرف قرار ندهید.
مقدار مصرف ملاتونین
تا به اینجای این مطلب متوجه شدید که اعتیاد آور بودن قرص ملاتونین کاملا بعید است. ملاتونین در مقادیر اندک، مقداری اثر آرامش‌بخش تولید می‌کند اما اگر بیش از دوز مجاز استفاده شود، ممکن است عوارض جانبی ناخواسته و گاه ناگواری را به دنبال داشته باشد. دقت داشته باشید که مصرف بیش از حد ملاتونین به کیفیت خواب بهتر کمکی نمی‌کند. از این رو لزومی ندارد که آن را بیش از حد مورد مصرف قرار داد.
دوز شروع مصرف ملاتونین می‌تواند از 0.2 تا 5 میلی گرم باشد اما بهتر است دوز مصرفی از همان پایین‌ترین مقدار یعنی 0.2 آغاز شده و کم‌کم بیشتر شود. جهت حل مشکل بی‌خوابی در بزرگسالان یک دوز استاندارد برای مصرف ملاتونین می‌تواند از 0.3 تا 10 میلی گرم متغیر باشد. برای افراد مسن نیز ملاتونین را می‌توان از دوز 0.1 تا 5 میلی‌گرم مورد مصرف قرار داد.
از مصرف ملاتونین برای کودکان خردسال باید خودداری کرد مگر اینکه پزشک به دلایلی مصرف این مکمل را برای کودک ضروری دانسته و تجویز کرده باشد. زنان باردار و زنان شیرده نیز نباید ملاتونین مصرف کنند زیرا ممکن است عوارض ناخوشایندی را در آنها ایجاد نماید. در واقع می‌توان گفت که دوز دقیق ملاتونین به سن، وزن و شرایط سلامتی شما بستگی دارد. چنانچه قصد استفاده از ملاتونین را دارید، در مورد هر نوع داروی دیگری که مورد مصرف قرار می‌دهید، با پزشک مشورت کنید.
عوارض جانبی ملاتونین
همان‌طور که اشاره کردیم، اعتیاد آور بودن ملاتونین در قالب مکمل در هیچ منبعی ذکر نشده است اما قرص ملاتونین می‌تواند برخی عوارض جانبی را به همراه داشته باشد که اصلی‌ترین آن احساس خواب‌آلودگی است. اگر ملاتونین در دوز مناسب و معمول استفاده شود، معمولا عوارض جانبی خاصی مشاهده نخواهد شد، اما به هر حال از آنجایی که هر دارویی ممکن است دارای عوارض جانبی باشد، در موارد نادر عوارض زیر ممکن است به وجود آید:
- حالت تهوع
- سردرد
- سرگیجه
- لرزش
- تحریک پذیر شدن اعصاب
- کاهش فشار خون
- گرفتگی معده
- احساس افسردگی موقت
در صورتی‌که با مصرف ملاتونین دچار هر نوع عوارض جانبی شدید، پزشک را در جریان قرار دهید تا یا دوز دارو را تغییر دهد و یا اینکه داروی دیگری را جایگزین ملاتونین نماید. مصرف ملاتونین برای کوتاه‌مدت بی‌خطر تلقی می‌شود اما در مورد مصرف طولانی مدت و عوارض طولانی مدت ملاتونین هنوز به بررسی‌های بیشتری نیاز است.
کلام پایانی
اگر شما نیز از جمله افرادی بوده‌اید که اعتیاد آور بودن ملاتونین همیشه برایتان سوال بوده است، اکنون احتمالا به پاسخ این پرسش رسیده‌اید. تا جایی که اطلاعات در دسترس است، در هیچ منبع معتبری قید نشده است که مصرف ملاتونین ممکن است سبب بروز اعتیاد و وابستگی در افراد شود. اما این سخن به این معنا نیست که مصرف ملاتونین برای همه افراد کاملا بی‌خطر و ایمن است و هیچ نوع عوارض جانبی را ایجاد نمی‌کند. ملاتونین در موارد نادر گاه عوارض کوتاه مدتی را به وجود می‌آورد که در این مقاله به آنها نیز اشاره کردیم. با وجود اینکه بدون نیاز به نسخه پزشک و به سهولت می‌توان ملاتونین را از داروخانه‌ها تهیه کرد، اما دقت کنید که اگر در این رابطه با پزشک مشورت داشته باشید، قطعا بهتر است. ضمنا به دوز مصرفی ملاتونین نیز دقت کنید تا عوارض جانبی برای شما پیش نیاید.
سلام من حدود بیست روزه متادون ترک کردم شب یکساعت میخوابم دیگه بیدار میشم و نمیتونم بخوابم میشه ملاتونین مصرف کنم و چه میزان باید مصرف کنم
همراه محترم
سلام
ملاتونین بیشترین تاثیر را در تنظیم ریتم خواب داشته و در کیفیت و طول خواب نقش چندانی ندارد. میتوانید از محصولات گیاهی مثل عصاره اسطخدوس استفاده فرمایید. عارضه ای که به آن اشاره کردید از عوارض ترک بوده و به مرور برطرف میگردد.
متشکرم