آهک از دوران باستان توسط بشر شناخته‌شده و از آن در ساختن انواع بناها، استفاده می‌شد. جالب است بدانید که از گذشته تاکنون موادی مانند آهک، ساروج و سیمان برای اتصال محکم‌تر قطعات سنگ و یا چوب بکار گرفته می‌شوند. اما شاید کمتر کسی بداند که آهک مصارف بسیار گسترده‌ای دارد و در صنایع مختلف از آن استفاده می‌شود. از زمانی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرد شایعاتی مبنی بر ریختن آهک بر روی اجساد به منظور از بین بردن جسد، بسیار شنیده می‌شد. وزارت بهداشت با تکذیب این شایعه اعلام کرد از آهک صرفا زیر اجساد برای جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی استفاده می‌شود. حال این سوال ایجاد می‌شود که آیا واقعا آهک ضد عفونی کننده است؟
آهک چیست ؟
آهک یا کلسیم اکسید یک ترکیب شیمیایی بسیار قلیایی و سوزاننده است که به‌طور فراوان در ترکیب صخره‌ها در تمام نقاط جهان پیدا می‌شود. البته آهک سفیدرنگی که ما آن را می‌شناسیم پس از پختن سنگ آهک در کوره‌های مخصوص به دست می‌آید. ازنظر شکل ظاهری آهک یک ماده بی‌بو به رنگ سفید یا سفید خاکستری و به شکل جامد سخت است که پوست و چشم را می‌تواند به‌شدت دچار سوزش کند.
برای استفاده از آهک باید طی فرایندهای مختلف ناخالصی‌ها از آهک جدا شوند. مهم‌ترین ناخالصی‌های آهک عبارت‌اند از: منیزیم، سیلیس، آلومینیم و منگنز. خوب است اشاره کنیم، که انواع آهک با توجه به درجه خلوص آن‌ها و البته نوع پختشان در کوره‌های مخصوص پخت آهک، باهم تفاوت دارند. درواقع تفاوت‌های ساختاری باعث می‌شود تا کاربرد انواع آهک با یکدیگر متفاوت شود. آهک موارد مصرف بسیار زیاد و متفاوتی دارند. برخی از موارد مصرف آهک عبارت‌اند از:
- صنعت چاپ و کاغذ
- صنایع شیمیایی
- صنعت ساختمان
- کشاورزی
- صنعت شیشه‌سازی
- تولید فلزات
- در تهیه قند و شکر
آیا آهک ضد عفونی کننده است ؟
اگر می‌خواهید بدانید که آیا آهک ضد عفونی کننده است یا خیر؟ جواب مثبت است. اما در مورد دلیلش باید اشاره کنیم، آهک به دلیل خاصیت قلیایی‌اش به شدت سوزاننده بوده و میکروب‌ها و هر عامل بیماری‌زا را از بین می‌برد. شاید تاکنون با خاصیت ضدعفونی‌کنندگی آهک آشنا نبوده‌اید. اما در مقیاس‌های بالا برای ضدعفونی کردن از آهک استفاده می‌کنند که اثرگذاری بسیار مناسبی نیز دارد.
دقت کنید، با توجه به پخت و درجه خلوص آهک کاربردشان باهم متفاوت است. بنابراین از هر آهکی نمی‌توان به‌عنوان ضدعفونی‌کننده استفاده کرد. اما آهک ضد عفونی کننده کدام است؟ از آهک زنده و آهک هیدراته می‌توان به‌عنوان آهک ضد عفونی کننده استفاده کرد. این نوع از آهک‌ها برای از بین بردن باکتری‌ها و یا هر عامل بیماری‌زای دیگری مناسب هستند.
فرق آهک زنده و هیدراته چیست؟
آهک زنده و هیدراته هردو در صنایع مختلفی برای میکروب‌کشی کاربرد دارند. این دو نوع از آهک ضد عفونی کننده در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. اما تفاوت‌های کمی نیز باهم دارند. آهک زنده یا اکسید آهک، همان آهک خالصی است که به‌طور طبیعی در طبیعت پیدا نمی‌شود. به این منظور که با حرارت زیاد و تغییر شیمیایی سنگ‌آهک آن را به دست می‌آورند
آهک هیدراته که آن را آهک شکفته یا آهک مرده نیز می‌نامند از ترکیب آب با آهک زنده به دست می‌آید. زمانی که به آهک پخته آب اضافه شود، با جذب یک اتم هیدروکسید تبدیل به هیدروکسید کلسیم می‌شود که حالت پودری دارد. اما در مورد خاصیت ضدعفونی‌کنندگی‌شان باید بگوییم که آهک زنده خاصیت ضدعفونی‌کنندگی قوی‌تری دارد.
مزایای آهک ضد عفونی کننده
شاید در منزل شما ترجیح دهید تا از انواع مختلف مواد ضدعفونی‌کننده موجود استفاده کنید. اما در صنعت و در مقیاس‌های بزرگ و زیاد، آهک به دلیل مقرون به صرفه بودن می‌تواند بهترین انتخاب باشد. آهک به‌عنوان یک ضد عفونی کننده مزایای زیادی دارد. این مزایا عبارت‌اند از:
- ازآنجایی‌که آهک یک ماده جاذب رطوبت است، بنابراین استفاده از آن در محیط دامداری‌ها و مرغداری‌ها به از بین بردن رطوبت و جلوگیری از رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها کمک می‌کند.
- آهک در از بین بردن بوی بد محیط در صنایع مختلف ازجمله دامداری‌ها و مرغداری‌ها کمک می‌کند. این موضوع به این دلیل است که آهک جاذب بو است.
- فضولات حیوانات حاوی انگل‌ها و برخی عوامل بیماری‌زا هستند. آهک نه‌تنها باعث از بین رفتن قارچ‌ها و انگل‌های موجود در فضولات آن‌ها می‌شود، بلکه به دور شدن حشرات نیز کمک می‌کند.
- قیمت ارزان و مقرون به صرفه که آن را به یکی از ضدعفونی‌کننده‌های محبوب و مقرون‌به‌صرفه در صنایع تبدیل کرده است.
مشکلات مصرف آهک برای ضد عفونی
همان‌طور که آهک برای ضد عفونی مزایای زیادی دارد، مشکلاتی نیز با خود به همراه دارد. در بالا اشاره شد که آهک بسیار قلیایی و سوزاننده است. درواقع آهک به‌عنوان ضد عفونی کننده محیط باید بااحتیاط استفاده شود. چراکه باعث سوختگی و سوزش پوست خواهد شد. برای مثال زمانی که از آهک زیاد برای ضدعفونی کردن بستر دام در دامداری‌ها استفاده می‌کنید باید به میزان مصرف آن دقت کنید. اگر این میزان زیاد باشد می‌تواند منجر به آسیب پوستی به دام شود. همچنین ترک پستان از عوارض مصرف زیاد آهک در بستر دام است.
سخن پایانی
آهک یک ترکیب شیمیایی قلیایی است که به‌وفور در طبیعت یافت می‌شود. از دوران بسیار قدیم در سراسر جهان از آهک استفاده‌های زیادی می‌کردند. البته باگذشت زمان مصرف آهک در صنایع مختلف گسترش پیدا کرد. شاید در مورد خاصیت ضدعفونی‌کنندگی آهک شنیده باشید. از آهک به یک ضد عفونی کننده مقرون به صرفه در از بین بردن آلودگی محیط و جلوگیری از انتشار عوامل بیماری‌زا استفاده کرد. البته آهک انواع مختلف دارد که هرکدام باید در صنایع مربوط به خود مورداستفاده قرار گیرند. اما آهک زنده و آهک هیدراته در ضدعفونی کردن محیط استفاده می‌شوند. همچنین در استفاده از آهک باید جانب احتیاط رعایت شود تا منجر به سوختگی پوست انسان و حیوان نشود.
