کتورولاک یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) است که برای درمان کوتاه‌مدت دردهای متوسط تا شدید کاربرد دارد. این دارو با کاهش تولید مواد شیمیایی التهاب‌زا در بدن، به تسکین درد و التهاب کمک می‌کند. کتورولاک به شکل‌های مختلفی از جمله قرص، کپسول، آمپول و قطره چشم موجود است. شکل‌های خوراکی کتورولاک معمولاً برای درد در قسمت‌های مختلف بدن استفاده می‌شوند، در حالی که شکل‌های تزریقی این دارو معمولاً برای درد شدید یا درد ناشی از جراحی استفاده می‌شوند. با این حال موارد منع مصرف و احتیاط این دارو بسیار گسترده است و مصرف آن نیاز به نسخه و تایید پزشک دارد.
اشکال دارویی کتورولاک
اشکال دارویی کتورولاک شامل قرص 10 میلی گرم، محلول تزریقی 15 میلی گرم در میلی لیتر و 30 میلی گرم در میلی لیتر، سرنگ از پیش پر شده 15 میلی گرم در میلی لیتر، 30 میلی گرم در میلی لیتر و 60 میلی گرم / 2 میلی لیتر میباشد. همچنین داروهای هم گروه آن دیکلوفناک، دیفلونیسال، اتودولاک، فنوپروفن، فلوربی پروفن، ایبوپروفن، ایندومتاسین، کتوپروفن، مکلوفنامیک اسید، مفنامیک اسید، ملوکسیکام، نابومتون و… میباشد.
موارد مصرف داروی کتورولاک
داروی Ketorolac برای درمان کوتاه مدت درد متوسط تا شدید در بزرگسالان استفاده میشود. این دارو معمولاً قبل یا بعد از اقدامات پزشکی و بعد از جراحی نیز دارای کاربرد است. این دارو به کاهش درد شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بهبود پیدا کنید و بتوانید به فعالیت‌های عادی روزانه خود بازگردید. همچنین یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است که با مسدودکردن تولید برخی از مواد طبیعی در بدن شما که باعث التهاب می‌شوند، عمل می‌کند. این اثر به کاهش تورم، درد یا تب کمک می‌کند. لازم بذکر است، کتورولاک نباید برای شرایط دردناک خفیف یا طولانی مدت (مانند آرتریت) استفاده شود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی ketorolac
این دارو با مهار حداقل 2 ایزوآنزیم سیکلواکسیژناز COX، COX-1 و COX-2، سنتز پروستاگلاندین‌ها را در بافت‌های بدن مهار می‌کند. همچنین ممکن است کموتاکسی را مهار کرده و فعالیت لنفوسیتی را تغییر دهد، فعالیت سیتوکین‌های پیش التهابی را کاهش دهد و تجمع نوتروفیل‌ها را مهار کند. این اثرات ممکن است به فعالیت ضدالتهابی کمک کند. حداکثر غلظت پلاسمایی بسته به دوز و مسیر متفاوت است و دفع از طریق ادرار (91%) و مدفوع (6%) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی ketorolac
این دارو را طبق دستور پزشک خود به صورت خوراکی معمولاً هر 4 تا 6 ساعت با یک لیوان پر آب (8 اونس یا 240 میلی لیتر) مصرف کنید. پس از مصرف این دارو حداقل تا 10 دقیقه دراز نکشید. اگر هنگام مصرف این دارو ناراحتی معده رخ داد، آن را با غذا، شیر یا یک آنتی اسید مصرف کنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان است. برای کاهش خطر خونریزی معده و سایر عوارض جانبی، این دارو را با کمترین دوز موثر و در کوتاه‌ترین زمان ممکن مصرف کنید.
مقدار مصرف داروی کتورولاک در بزرگسالان
- این دارو برای مدیریت کوتاه مدت (≤5 روز) درد حاد نسبتا شدید که نیاز به کاهش درد در سطح مواد افیونی دارد، استفاده میشود.
- در جهت مصرف خوراکی (قرص)، 20 میلی گرم یکبار پس از درمان تزریق ماهیچه‌ای یا تزریق وریدی، سپس 10 میلی گرم در 4-6 ساعت تجویز میشود. مقدار مصرف کلی برای این فرایند نباید بیش از 40 میلی گرم شود.
- برای تزریق وریدی (IV)، 60 میلی گرم به صورت تک دوز یا 30 میلی گرم در 6 ساعت تجویز میشود که مقدار کلی نباید بیش از 120 میلی گرم در روز شود.
- در جهت مصرف تزریق ماهیچه‌ای (IM)، 60 میلی گرم به صورت تک دوز یا 30 میلی گرم در 6 ساعت استفاده شود. همچنین مقدار کلی این فرایند نباید بیش از 120 میلی گرم در روز شود.
- درمان این دارو (ketorolac) را همیشه با نوع تزریقی آن آغاز کنید، در صورت لزوم تجویز خوراکی تنها به عنوان ادامه دوز تزریق وریدی (IV) و تزریق ماهیچه‌ای (IM) مصرف کنید.
- مدت استفاده و درمان این دارو باید 5 روز باشد، مصرف دوز بیشتر از نسخه، اثربخشی بهتری ایجاد نمی‌کند، اما خطر عوارض جانبی جدی را افزایش میدهد. همچنین کاهش دوز روزانه در بیماران بیش از 65 سال یا کمتر از 50 کیلوگرم و با کراتینین سرم نسبتاً بالا در نظر بگیرید.
زمان مصرف داروی کتورولاک در کودکان
- برای درمان درد حاد نسبتاً شدید در کودکان 2 الی 16 سال 5 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق ماهیچه‌ای یا تزریق وریدی مصرف شود. همچنین نباید مقدار مصرف کلی این فرایند بیش از 15 میلی گرم در روز شود.
- در افراد بالای 16 سال یا کمتر از 50 کیلوگرم، دوز مصرفی تزریق وریدی (IV) 15 میلی گرم به صورت تک دوز یا 15 میلی گرم در 6 ساعت، دوز مصرفی تزریق ماهیچه ای (IM) 30 میلی گرم به صورت تک دوز یا 15 میلی گرم در 6 ساعت و دوز مصرفی خوراکی (PO) 10 میلی گرم یکبار پس از درمان تزریق وریدی (IV) و تزریق ماهیچه‌ای (IM) استفاده شود.
- در افراد بالای 16 سال و بیشتر از وزن 50 کیلوگرم، دوز مصرفی تزریق وریدی (IV) 30 میلی گرم به صورت تک دوز یا 30 میلی گرم در 6 ساعت است که مقدار مصرفی کلی روزانه آن نباید بیش از 120 میلی گرم در روز شود.
- در صورت تزریق ماهیچه‌ای (IM)، 60 میلی گرم به صورت تک دوز یا 30 میلی گرم در 6 ساعت استفاده کنید که مقدار مصرف کلی نباید از 120 میلی گرم تجاوز کند.
- در جهت مصرف خوراکی (PO)، 20 میلی گرم یکبار در روز پس از درمان تزریق وریدی (IV) و تزریق ماهیچه‌ای (IM) استفاده میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف کتورولاک، اگر پنتوکسی فیلین (پنتوکسیل) یا پروبنسید (پروبالان، در Col-Probenecid) مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر یک یا چند مورد از این داروها را مصرف می‌کنید، احتمالاً پزشک داروهای مشابه را برای شما تجویز خواهد کرد. همچنین در صورت داشتن سوابق پزشکی خاص از جمله مشکلات قلبی، اختلالات دستگاه گوارش (زخم معده، زخم مری، سوزش سردل)، اختلالات تنفسی، اختلال کبدی یا کلیوی شدید، بیماری خاص ریوی و… با پزشک در رابطه با خطرات استفاده از این دارو مشورت کنید.
- با احتیاط در شرایط بعد از عمل، برداشتن لوزه در کودکان (ممکن است با هموستاز تداخل داشته باشد)، سوراخ شدن معده، نارسایی کبدی یا کلیوی، سابقه بیماری کبدی یا کلیوی، درمان همزمان ضد انعقاد، فشار خون بالا (ممکن است باعث شروع جدید فشار خون یا بدتر شدن فشار خون موجود شود) و… استفاده شود.
- درمان خوراکی دارو فقط باید به عنوان ادامه درمان اولیه تزریقی استفاده شود.
- تجویز طولانی مدت NSAID ها ممکن است منجر به نکروز پاپیلاری کلیه و سایر آسیب‌های کلیوی شود. افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای این دارو قرار دارند. افراد دارای عملکرد کلیوی ضعیف، هیپوولمی، نارسایی قلبی، اختلال عملکرد کبد یا کاهش نمک، دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین و… با احتیاط این دارو را استفاده کنند.
- داروی کتورولاک (ketorolac) در برخی بیماران ممکن است باعث خواب آلودگی، تاری دید و سرگیجه شود. در این شرایط از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالا دارد، پرهیز کنید.
- این دارو ممکن است خطر هیپرکالمی را افزایش دهد، به ویژه در بیماری کلیوی، بیماران دیابتی، افراد مسن و در صورت استفاده همزمان با سایر داروهایی که قادر به ایجاد هیپرکالمی هستند.
- در بیماران مبتلا به آسم حساس به آسپرین استفاده نمیشود (ممکن است برونکواسپاسم شدید رخ دهد).
- در رابطه با خطر نارسایی قلبی (HF)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی پتانسیل تحریک HF را با مهار پروستاگلاندین دارند که منجر به احتباس سدیم و آب، افزایش مقاومت عروقی سیستمیک و کاهش پاسخ به دیورتیک‌ها می شود. در صورت امکان باید از مصرف NSAIDs اجتناب کرد یا آن را کنار گذاشت.
موارد منع مصرف کتورولاک
- مدت درمان دارو تنها در 5 روز
- حساسیت نشان داده شده به کتورولاک یا تظاهرات آلرژیک به آسپرین یا سایر NSAID ها. هنگام اولین تزریق کتورولاک باید اقدامات مقابله‌ای مناسب در دسترس باشد.
- جراحی بزرگ: برای بی‌دردی پیشگیرانه منع مصرف دارد. برای درمان درد بعد از عمل در شرایط جراحی CABG منع مصرف دارد.
- OB/GYN: در حین زایمان منع مصرف دارد زیرا ممکن است بر گردش خون جنین تأثیر منفی بگذارد و انقباضات رحمی را مهار کند. در زنان شیرده به دلیل اثرات نامطلوب احتمالی داروهای مهارکننده پروستاگلاندین بر نوزادان منع مصرف دارد.
- کلیه: با نارسایی پیشرفته کلیه و در بیمارانی که در معرض خطر نارسایی کلیه به دلیل کاهش حجم هستند، منع مصرف دارد.
- GI: با بیماری زخم پپتیک فعال قبلی یا فعلی، خونریزی قبلی یا فعلی دستگاه گوارش منع مصرف دارد.
- خطر خونریزی: به دلیل مهار عملکرد پلاکت، با خونریزی عروق مغزی مشکوک یا تایید شده، دیاتز هموراژیک، هموستاز ناقص و خطر بالای خونریزی منع مصرف دارد.
- مصرف با سایر NSAID ها: در بیمارانی که در حال حاضر آسپرین یا سایر NSAID دریافت می‌کنند، منع مصرف دارد، زیرا خطر تجمعی ایجاد عوارض جانبی جدی مرتبط با NSAID وجود دارد.
- به دلیل داشتن الکل برای تجویز داخل نخاعی یا اپیدورال منع مصرف دارد.
خطر قلبی عروقی داروی کتورولاک
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است خطر حوادث ترومبوتیک قلبی عروقی جدی، انفارکتوس میوکارد (MI) و سکته مغزی را افزایش دهند که میتواند کشنده باشد.
- خطر ممکن است با طول مدت استفاده افزایش یابد.
- بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی موجود یا عوامل خطر برای چنین بیماری ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
- NSAIDبرای درد بعد از عمل در هنگام جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) منع مصرف دارند.
- بیمارانی که پس از حمله قلبی تحت درمان با NSAID قرار گرفتند، در مقایسه با بیمارانی که پس از اولین حمله قلبی تحت درمان با NSAID قرار نگرفته بودند، در سال اول حمله قلبی بیشتر در معرض مرگ بودند.
خطر دستگاه گوارش داروی کتورولاک
- NSAIDخطر عوارض جانبی جدی دستگاه گوارش، از جمله خونریزی، زخم و سوراخ شدن معده یا روده را افزایش می‌دهند که میتواند کشنده باشد.
- عوارض جانبی GI ممکن است در هر زمانی در طول استفاده و بدون علائم هشدار دهنده رخ دهد. بیماران مسن در معرض خطر بیشتری برای حوادث جدی GI هستند.
عوارض جانبی داروی کتورولاک (ketorolac)
مشکلات معده یا روده، تورم صورت، پاها یا ساق پا و کاهش ناگهانی مقدار ادرار ممکن است به ویژه در بیماران مسن که معمولاً نسبت به بزرگسالان به اثرات کتورولاک (ketorolac) حساس‌تر هستند، رخ دهد. همچنین، اگر این دارو باعث مشکلات معده شود، افراد مسن بیشتر از افراد جوان‌تردر معرض خطرات ناشی از آن می‌باشند. مطالعات روی افراد مسن نشان داده است که کتورولاک بیشتر از افراد جوان در بدن باقی می‌ماند. پزشک باید با توجه به سن بیمار و در نظر داشتن خطرات استفاده، اقدام به تجویز دارو و دوز مصرفی آن کند.
- سردرد و خواب آلودگی
- سوء هاضمه
- درد دستگاه گوارش
- حالت تهوع و اسهال
- سرگیجه
- خارش
- ادم
- افزایش نیتروژن اوره خون
- یبوست
- پورپورا
- افزایش کراتینین سرم
- فشار خون بالا
تداخل دارویی کتورولاک
- تداخلات رده X (پرهیز): آسه‌متاسین، آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، آسپرین، دکس ایبوپروفن، دکس کتوپروفن، فلوکتافنین، کتورولاک (نازال)، ماسیمورلین، میفامورتید، مورنیفلومات، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، اوماستاکسین، پلوبیپروفن، پنتوکسی فیلین، فنیل بوتازون، پروبنسید، تالنیفلومات، تنوکسیکام، اوروکیناز، زالتوپروفن
- کاهش اثرات داروها توسط کتورولاک (سیستمیک): دیورتیک های نگه‌دارنده پتاسیم، پروستاگلاندین ها (چشمی)، سالیسیلات‌ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، سینکالید، دیورتیک‌های تیازیدی و شبه تیازیدی، مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین، بلاک کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II، آسپرین، بتابلاکرها، اپلرنون، هیدرالازین، دیورتیک های لوپ، ماسیمورلین، میفامورتید
- فزایش اثرات داروها توسط کتورولاک (سیستمیک): آسپرین، بمیپارین، مشتقات بیس‌فسفونات، سفالوتین، کلاژناز (سیستمیک)، سیکلوسپورین (سیستمیک)، دابیگاتران اتکسیلات، دفراسیروکس، دئوکسی کولیک اسید، دسموپرسین، دکس ایبوپروفن، دیگوکسین، دروسپیرنون، ادوکسابان، انوکساپارین، اپلرنون، هالوپریدول، هپارین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، اوبینوتوزومب، اوماستاکسین، پنتوکسی فیلین، پورفیمر، دیورتیک های نگه‌دارنده پتاسیم، پرالاترکسات، کینولون‌ها، ریواروکسابان، سالیسیلات‌ها، تاکرولیموس (سیستمیک)، فرآورده‌های تنوفوویر
- افزایش اثرات کتورولاک (سیستمیک) توسط داروها: سیکلوسپورین (سیستمیک)، داساتینیب، دکس کتوپروفن، امولسیون‌های روغنی (بر پایه روغن ماهی)، فلبیناک، فلوکتافنین، گلوکزآمین، گیاهان (با خاصیت ضد پلاکت یا ضد انعقاد)، ایبروتینیب، اینوترسن، نفتازون، اسیدهای چرب امگا ۳، پلوبیپروفن، پنتوسان پلی سولفات سدیم، فنیل بوتازون، پروبنسید، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، سلومتینیب، مهارکننده‌های باز جذب سروتونین/ نوراپی نفرین، سدیم فسفات، تالنیفلومات، تنوکسیکام، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی
مصرف کتورولاک (ketorolac) در دوران بارداری و شیردهی
داروی کتورولاک (ketorolac) در گروه C از نظر خطرات استفاده در دوران بارداری قرار دارد، یعنی با نظارت و بررسی پزشک قابل استفاده است. اما طبق برخی گزارشات استفاده از این دارو در دوران بارداری ممکن است باعث بسته شدن زودرس مجرای شریانی شود. همچنین این دارو در شیر انسان دفع میشود و در صورت مصرف مادر شیرده، باید تا مدت زمانی نوزاد از مصرف شیر مادر خودداری کند.
شرایط نگهداری داروی ketorolac
داروی کتورولاک باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمامی داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر در مورد داروی کتورولاک
همان طور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شرح داده شد، داروی کتورولاک به عنوان یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) با اثرات مثبت گوناگون در مدیریت درد و التهابات، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. این دارو با مکانیسم عمل منحصر به فرد خود، توانسته است به عنوان یک راهکار قدرتمند در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های مختلف، از جمله درد مزمن و التهابات مفصلی، شناخته شود. با این حال، باید توجه داشت که مصرف بیش از اندازه یا بدون نسخه پزشک سبب عوارض جانبی خطرناکی در بیماران خواهد شد.
منبع سایت: Medscape
