مهمترین تجهیزات پزشکی بهداشتی و آزمایشگاهی جهت استریلیزاسیون

در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با مهمترین تجهیزات پزشکی بهداشتی و آزمایشگاهی جهت استریلیزاسیون و نکات مهم در مورد آن توضیح دهیم. به طور کلی باید بدانید که اتوکلاو یکی از بهترین وسیله‌های پزشکی می‌باشد که از آن در صنعت پزشکی استفاده می‌نمایند. از این رو شما برای خرید این وسیله باید با یکسری نکات آن آشنا باشید تا بتوانید درست ترین نوع وسیله را انتخاب کنید.

تجهیزات پزشکی از گذشته تا به کنون برای استریل کردن مورد اهمیت خاصی واقع می‌شدند. در واقع استریلیزاسیون فرآیندی می‌باشد که در آن میکروارگانیسم‌ها و عواملی که آنها را انتقال می‌دهند مانند هاگ‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها کاملا از روی سطح پاکسازی می‌شود و از بین می‌رود، در نظر داشته باشید که فرایند استریل کردن بسته به عوامل زیادی مانند جنس تجهیزات متفاوت می‌باشد. استریل کردن شامل روش‌های متعددی است، این روش‌ها عبارت است از:

• روش گرمایی خشک
• روش فور
• روش شیمیایی
• روش گرمای مرطوب
• روش پرتو گاما یا رادیواکتیو
• روش اتوکلاو پلاسما
• روش فیلتراسیون.

در واقع معنی استریل یا سترون کردن این است که یک سطح و یا یک جسم کاملاً عاری از قارچ، ویروس، میکروارگانیسم‌های بیماری زا، میکروارگانیسم‌های غیر بیماری زا و باکتری شود.

در نظر داشته باشید که هدف غائی استریل کردن جلوگیری از انتقال عفونت می‌باشد. توجه کنید که معنی استریل کردن مواد غذایی و یا محیط‌های گوناگون با استریلیزاسیون پزشکی کاملاً متفاوت می‌باشد.

در ضد عفونی کردن با روش‌های مختلف سعی می‌‌کنند سطح تجهیزات پزشکی و وسایل گوناگون را از وجود میکروارگانیسم‌های بیماری زا و همچنین ویروس‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها پاک کنند. برای انجام این کار از مواد گوناگونی مانند پوویودین پددار، الکل و هیپوکلریت سدیم استفاده می‌شود. اما در نظر داشته باشید که تمامی اجزای میکروارگانیسم ما مانند پریون‌ها و اندو اسپور‌ها از بین نمی‌روند، بنابراین در انجام کارهایی مثل دندان پزشکی، جراحی و غیره که از حساسیت زیادی برخوردار هستند از روش استریل کردن بهره می‌جویند. مدل‌های مختلف (سطح ضد عفونی) به شرح زیر می‌باشد:

• سطح بالا
• سطح پایین
• سطح متوسط.

در ادامه قصد داریم روش‌های رایج و متداول در خصوص سترون کردن را توضیح دهیم.

برای اینکه اطلاعات کامل تری درباره با تجهیزات آزمایشگاهی که جهت استریلیزاسیون استفاده می‌شوند، می‌توانید به سایت کاوش مگا مراجعه کنید.

تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی جهت استریلیزاسیون

روش حرارتی

در این روش از دستگاه‌های فور و اتوکلاو که مکانیزم آنها گرما و فشار بخار آب می‌باشد برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌‌کنند.

اتوکلاو، وسیله ای است که با استفاده از بخاری که اشباع شده است و فشار بخار هر نوع میکروب را از بین می‌برد. این نوع دستگاه بوسیله گرمای مرطوب کار می‌کند و همین نوع گرما باعث می‌شود میکرو ارگانیسم‌ها مخصوصا مواردی مانند آندوسپورها را که معمولا تحمل بالایی در برابر گرما دارند با بخار گرم از بین بروند. وقتی موادی که داخل دستگاه وجود دارد در دمایی بالاتر از نقطه جوش قرار می‌گیرند هر نوع میکروب و ویروسی کاملا از بین خواهد رفت.

نقطه جوش (فشار بخار برابر با جو پیرامون است) آب بسته به فشار محیط اطراف متفاوت است. به عنوان مثال ، آب در نقطه ای از 100 درجه سانتی گراد در سطح دریا (فشار بالاتر)، اما در 93.4 درجه سانتی گراد در ارتفاع 905 متر (فشار کم) می‌جوشد. بنابراین، در یک دستگاه محصور، اگر فشار را بالا ببریم، دمای جوش آب نیز افزایش می‌یابد.

روش شیمیایی

در این روش از موادی مانند آب اکسیژن که جزو مواد ضد عفونی کننده می‌باشند استفاده می‌شود، البته در این روش از انجام واکنش‌های شیمیایی نیز برای استریل کردن بهره گیری می‌کنند.

روش پرتودهی

در این روش از تابش نور گاما، اشعه ایکس و اشعه فرابنفش برای سترون کردن استفاده می‌کنند.

روش فیلتراسیون

در این روش که بیشتر در خصوص مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرد از فیلتر‌های ریز بافت استفاده می‌شود و مایعات را از درون آنها عبور می‌دهند.

روش استریلیزاسیون حرارتی

روش گرمای خشک

در این روش سه بخش وجود دارد که اساساً از این نوع روش‌ها در مورد فلزاتی مانند پنس و لوازم شیشه ای مورد استفاده می‌کنند، این سه روش به شرح زیر می‌باشند:

– حرارت مستقیم:

در این روش پنس و آنس را با شعله چراغ استریل می‌کنند.

– سوزاندن:

از این روش برای امحا کردن باند زخم و وسایل کثیف به وسیله آتش استفاده می‌کنند.

– شعله پاشیدن:

در این روش آلودگی‌های دهانه لوله آزمایش و ارلن را به وسیله شعله مستقیم، کم می‌کنند.

روش استریل با دستگاه فور

استریل کردن با این دستگاه در شرایطی که درجه حرارت خشک آن بین ۱۶۰ تا ۱۸۰ درجه سانتیگراد می‌باشد بعد از گذشت ۲ ساعت تمامی تجهیزات استریل خواهد شد. تجهیزاتی که با استفاده از دستگاه فور می‌توان آنها را استریل کرد و به هیچ عنوان در آنها کند شدن لبه تیز آنها، خورندگی و زنگ زدگی ایجاد نمی‌شود عبارت است از:

• پیپت ها
• پلیت‌های شیشه ای
• لوازم دندان پزشکی
• لوله‌های آزمایشی
• سرنگ شیشه ای
• سر سوزن
• ابزارهای ظریف جراحی، تیغ جراحی.

در نظر داشته باشید که وسایلی که نمی‌توان با گرما آنها را استریل کرد مانند ژل، پارافین، پودر و غیره نیز به وسیله دستگاه فور استریل می‌شوند.

تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی جهت استریلیزاسیون – روش گرمای مرطوب

رطوبت و گرما به همراه هم در جهت استریل کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند و شامل بخش‌های زیر می باشد:

تندالیزاسیون

از این روش استریل برای موادی که نمی‌توانند دمای بالای ۱۰۰ درجه را تحمل کنند و تخریب می‌شوند استفاده می‌شود. مثلاً برای موادی مانند واکسن‌ها، سرم‌ها و مواد پروتئینی از این روش استفاده می‌شود. در این روش سه روز پیاپی ماده مذکور را در زمان مشخص نیم ساعته، در مجاورت گرما قرار می‌دهند و سپس برای رشد اسپور باکتری آن را در دمای ۳۷ درجه می‌گذارند.

جوشاندن

در واقع روش جوشاندن یکی از متداول ترین و قدیمی ترین متد‌های استریل می‌باشد، البته در نظر داشته باشید که این روش اطمینان چندانی ندارد. این روش بدین صورت است که ظرفی آبی را که اشیا در آن قرار دارند به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه می‌جوشانند.

روش استریل کردن uht

در این روش گرما بسیار زیاد است و زمان در معرض قرار گرفتن گرما بسیار کم است، اساساً این روش برای استریل کردن شیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش پاستوریزه کردن

این روش بیشتر برای فرآورده‌هایی که نباید ماهیتشان تغییر کند و در کنار آن باید میکروارگانیسم‌های بیماری زا در آنها از بین رود مورد استفاده قرار می‌گیرد، اصولاً در این روش از دما‌های زیر استفاده می‌شود:

دمای ۶۳ الی ۶۶ درجه سانتی گراد در مدت زمان ۳۰ دقیقه

دمای ۷۶ الی ۷۸ درجه سانتیگراد در مدت زمان ۱۵ دقیقه.