هر فردی که به بیماری ایدز مبتلا می‌شود باید ویروس HIV را در بدن خود داشته باشد. HIV در سه مرحله خود را در بدن نشان می‌دهد که مرحله سوم یا پیشرفته آن، بیماری ایدز نام دارد. برای اینکه با راه های انتقال بیماری ایدز آشنا شویم، در واقع باید بدانیم که از چه طریقی می‌توان به ویروس HIV آلوده شد. با همراهی ما در این مقاله می‌توانید به جواب همه پرسش‌های خود در این زمینه دست یابید.
راه های انتقال بیماری ایدز
چنانچه اشاره کردیم، برای ابتلا به ایدز باید حتما ویروس HIV در بدن وجود داشته باشد. راه‌های انتقال ویروس اچ آی وی از طریق موارد زیر است:
- خون
- مایع منی یا دیگر ترشحات آلت تناسلی
- ترشحات مقعدی
- ترشحات واژینال
- شیر مادر
بنابراین برای انتقال HIV این ویروس باید از طریق دهان، ترشحات واژن، مقعد یا آلت تناسلی آقایان وارد خون فردی شود که این ویروس را در بدن خود ندارد.
HIV چگونه از شخصی به شخص دیگر انتقال می یابد ؟
خوشبختانه اینکه HIV چگونه و طی چه عملی به شخص دیگری انتقال می‌یابد، کاملا از لحاظ علمی شناخته شده است و به همین دلیل به راحتی می‌توان از انتقال آن پیشگیری نمود. شایع‌ترین راه های انتقال ایدز (ویروس HIV) به شرح زیر است:
- داشتن رابطه جنسی واژینال یا مقعدی با فردی که به HIV مبتلا است: اگر از کاندوم استفاده نشود و همچنین فرد از داروهای درمان ایدز کمک نگیرد، احتمال انتقال به شدت بالا خواهد بود. ذکر این نکته نیز ضروری است که رابطه جنسی مقعدی ریسک بیشتری برای انتقال ایدز ایجاد می‌کند.
- به اشتراک گذاشتن لوازم تزریق دارو یا مواد مخدر: مثلا اگر فرد مبتلا به اچ آی وی سوزن تزریق خود را به فرد دیگری بدهد تا استفاده کند، در این صورت احتمال انتقال این ویروس به مراتب بالا می‌رود.
انتقال ویروس HIV از طریق روش‌های زیر کمتر شایع است اما غیر ممکن نیست:
- از طریق مادر به فرزند در دوران بارداری، در حین زایمان یا در دوران شیردهی: در صورت استفاده از داروهای HIV ریسک ابتلا به این ویروس از طریق مادر به فرزند، به کمتر از 1 درصد کاهش می‌یابد.
- تماس با سوزن یا اشیاء تیزی که آلوده به HIV هستند: در این حالت نیز احتمال انتقال بسیار پایین است.
راه های بسیار نادر برای انتقال ایدز
موارد زیر نیز از جمله راه های انتقال بیماری ایدز هستند که بسیار بسیار نادر به شمار می‌آیند:
- داشتن رابطه جنسی دهانی با فرد مبتلا به HIV
- فرآورده‌های خونی آلوده به HIV یا انجام پیوند عضو از فرد مبتلا
- گاز گرفته شدن توسط فرد مبتلا به ایدز
- تماس با پوست خراشیده یا زخم یا خون آلوده به اچ آی وی
- بوسیدن در حالی که یکی از طرفین در دهان خود زخم دارد یا دچار خونریزی از لثه است (HIV از طریق بزاق منتقل نمی‌شود)
- خوردن غذایی که قبلا توسط فرد مبتلا به HIV جویده شده است (در صورتی که فرد خونریزی از دهان خود داشته باشد)
استفاده از داروهای ایدز چه تاثیری در انتقال آن دارد ؟
به منظور درمان بیماری ایدز تاکنون هیچ دارویی کشف نشده است و بنابراین درمان قطعی برای آن وجود ندارد. اما برخی از داروها روی روند این بیماری تاثیر می‌گذارند و در نتیجه سلامتی و زندگی فرد دیرتر به خطر می‌افتد. این داروها ضد رترو ویروسی یا ART نام دارند. اگر فرد مبتلا زیر نظر پزشک و به طور مرتب و روزانه داروهای خود را مورد مصرف قرار دهد، در نتیجه بار ویروسی در بدن وی تا حدود بسیار زیادی کاهش خواهد یافت؛ به طوری که بار ویروسی غیر قابل شناسایی خواهد شد. در این حالت دیگر احتمال انتقال ویروس اچ آی وی از طریق رابطه جنسی به شریک جنسی وجود نخواهد داشت. بنابراین استفاده از داروهای ART در انتقال ایدز نقش بسیار مهمی دارند.
انتقال ایدز از چه راه هایی ممکن نیست ؟
HIV از طرق زیر قابل انتقال نیست:
- هوا یا آب
- نیش پشه یا دیگر حشرات
- بزاق، اشک یا عرق (البته در صورتی که با خون فرد مبتلا آلوده نشده باشند)
- دست دادن، بغل کردن، استفاده از دستشویی مشترک، استفاده از ظروف مشترک، بوسیدن (با دهان بسته)
- فعالیت‌های جنسی که منجر به تماس با ترشحات بدن فرد نشوند.
بیشترین راه های انتقال بیماری ایدز در ایران
آمارها نشان می‌دهند که در اوایل دهه 60 احتمال انتقال ایدز از طریق رابطه جنسی محافظت نشده کمتر از 10% بوه است اما در سال‌های اخیر به بیش 40 درصد رسیده است. با این وجود همچنان نمی‌توان گفت که بیشترین آمار راه های انتقال بیماری ایدز در ایران مربوط به رابطه جنسی می‌شود. در کشور ما استفاده از سرنگ‌های مشترک برای تزریق مواد مخدر بیشترین راهی است که افراد از طریق آن به ایدز مبتلا می‌شوند. همچنین سن ابتلا به ایدز نیز در کشور به شدت رو به کاهش است بنابراین توصیه می‌شود که آموزش‌های لازم برای راه های انتقال بیماری ایدز و دیگر بیماری‌های مقاربتی و عفونی باید از همان سنین پایین آغاز شود تا بتوان از ابتلا به آنها پیشگیری نمود.
سخن پایانی
آشنایی با راه های انتقال بیماری ایدز از آن جهت اهمیت دارد که با آگاهی از آنها می‌توان از بروز این بیماری مهلک که تاکنون درمان قطعی نیز برای آن پیدا نشده، به خوبی جلوگیری کرد. به ویژه جوانان بهتر است اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند تا هم خود کمتر گرفتار بیماری شوند و هم آن را به دیگران انتقال ندهند. داشتن رابطه جنسی محافظت شده و استفاده از کاندوم و عدم گرفتار شدن به دام اعتیاد از مهم‌ترین راهکارهایی است که برای پیشگیری از ایدز می‌توان از آنها استفاده کرد.
