نیش حشرات گاهی می‌تواند خیلی بیش از یک خارش و سوزش معمولی، دردسرساز باشد؛ مثلا پشه‌ها می‌توانند عامل انتقال بسیاری از بیماری‌ها نظیر مالاریا و زیکا بوده و مشکلات عدیده‌ای را پدید آورند. پشه اگر ناقل بیماری باشد، می‌تواند یکی از کشنده‌ترین موجودات روی کره زمین به حساب بیاید. HIV نوعی ویروس است که اگر به بدن انسان راه یابد و درمان مناسبی نیز برای آن صورت نگیرد، در نهایت و در مراحل پیشرفته بیماری تبدیل به ایدز خواهد شد. برخی از افراد تصور می‌کنند که از آنجایی که حشراتی همچون پشه خون انسان را می‌مکند، ممکن است بتوانند ناقل بیماری ایدز نیز باشند. از همین رو در این مقاله به بررسی احتمال انتقال بیماری ایدز با نیش حشرات می‌پردازیم.
راه های انتقال بیماری ایدز
هر فردی که به بیماری ایدز مبتلا می‌شود، قطعا ویروس HIV را در بدن خود دارد. HIV از طریق خون، مایع منی، ترشحات آلت تناسلی مردان، ترشحات ناحیه مقعد، ترشحات ناحیه واژینال و شیر مادر به بدن انسان راه می‌یابد. عمده‌ترین راه های انتقال ایدز از طرق زیر است:
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده و بدون کاندوم با فرد مبتلا به HIV
- استفاده مشترک از تجهیزات تزریق دارو یا مواد مخدر
- از مادر به فرزند در طی دوران بارداری یا شیردهی
انتقال ایدز از روش‌های دیگری همچون داشتن رابطه جنسی دهانی، استفاده از فراورده خونی آلوده به HIV، تماس مستقیم با زخم پوستی فرد مبتلا به اچ آی وی و همچنین بوسیدن فرد مبتلا به این ویروس (در حالی که مثلا در دهان خود خونریزی لثه دارد) نیز غیر ممکن نیست اما بسیار نادر است.
انتقال بیماری ایدز با نیش حشرات
چنانچه مطالعه کردید در روش‌های انتقال ایدز نامی از پشه برده نشده بود زیرا انتقال بیماری ایدز با نیش حشرات ممکن نیست. حتی اگر پشه فرد مبتلا به HIV را نیش بزند و بعد به سراغ فرد دیگری رفته و او را نیز بگزد، باز هم احتمال انتقال ایدز وجود ندارد. علت این مسئله به بیولوژی پشه و همچنین بیولوژی ویروس HIV باز می‌گردد. به طور کلی احتمال انتقال بیماری ایدز با نیش حشرات به دلایل زیر ممکن نیست:
حشرات به HIV آلوده نمی شوند
HIV با اتصال به گیرنده‌های سطح سلول‌های ایمنی در بدن بروز یافته و سپس پس از آلوده کردن آن سلول‌ها، تکثیر و گسترش می‌یابد. حشرات از جمله پشه‌ها فاقد گیرنده HIV هستند که سلول‌های ایمنی را شناسایی و آلوده می‌کند. بنابراین حشرات نمی‌توانند به HIV مبتلا شوند. اگر این ویروس به بدن حشره راه یاید، در معده وی هضم شده و از بین می‌رود. بنابراین از آنجایی که حشرات به ایدز مبتلا نمی‌شوند، بدیهی است که عامل انتقال این بیماری نیز نمی‌توانند باشند.
مکانیسم تغذیه حشرات
حشراتی همچون پشه دو قسمت لوله مانند در دهان خود دارند که از یک لوله برای مکیدن خون انسان استفاده می‌کنند و از لوله دیگر بزاق خود را تزریق می‌کنند به این معنا که هنگام گزش پشه فقط بزاق این حشره به بدن انسان وارد می‌شوند نه خون آن. از آنجایی که احتمال انتقال HIV از طریق بزاق وجود ندارد بنابراین باز هم می‌توان نتیجه گرفت که ایدز با نیش حشرات انتقال نمی‌یابد.
مقدار زیادی HIV باید به بدن راه یابد تا فرد به این ویروس مبتلا شود
ایدز یک بیماری مسری نیست. مقدار زیاد و قابل توجهی از ویروس HIV باید به بدن انسان منتقل شود تا فرد را مبتلا کند. اگر پشه‌ای که HIV در بدن آن وجود دارد، انسان را نیش بزند، در هر صورت شما به HIV مبتلا نخواهید شد زیرا مقدار ویروس HIV برای آلوده کردن شما باید زیاد باشد که این مقدار در بدن پشه موجود نیست. برآوردها نشان می‌دهند در صورتی که حتی پشه بتواند اچ آی وی را انتقال دهد باید 10 میلیون بار بدن انسان را نیش بزند تا بدن شما به HIV آلوده شود.
کدام بیماری ها از طریق نیش حشرات منتقل می شود ؟
انتقال ایدز با نیش حشرات غیر ممکن است اما حشرات می‌توانند ناقل بسیاری از بیماری‌های خطرناک دیگر باشند. مثلا پشه‌ها در نقاط مختلف جهان می‌توانند بیماری‌های مختلفی را منتقل نمایند. پشه‌ها گونه‌های مختلفی دارند اما به طور کلی می‌توانند بیماری‌های زیر را به انسان انتقال دهند:
- چیکونگونیا
- تب دنگی
- انسفالیت اسبی شرقی
- فیلاریازیس لنفاوی
- آنسفالیت ژاپنی
- مالاریا
- انسفالیت سنت لوئیس
- انسفالیت ونزوئلا
- ویروس نیل غربی
- انسفالیت اسب غربی
- تب زرد
- ویروس زیکا
دیگر خطرات نیش حشرات
بزرگ‌ترین خطر حشراتی همچون پشه، احتمال انتقال بیماری‌هایی است که در قسمت بالا به آنها اشاره شد. اما در برخی موارد گزش پشه می‌تواند سبب بروز واکنش‌های شدید آلرژیک در بدن شود. احساس خارش پوست پس از نیش پشه نوعی واکنش آلرژیک است اما معمولا به صورت خفیف بروز می‌یابد. در مواردی که این احساس خارش بسیار شدید باشد، ممکن است منجر به کهیر و زخم‌های پوستی شدید شود. اگر شخصی پس از گزیده شدن توسط پشه، در تنفس دچار مشکل شود یا صورت وی متورم شود، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند یا با اورژانس تماس بگیرد زیرا این نوع علائم نشانه واکنش‌های آلرژیک شدید هستند و در برخی موارد ممکن است حتی کشنده نیز باشند.
نیش حشرات دیگری همچون زنبور نیز قرمزی، درد و تورم زیادی ایجاد می‌کند و این مسئله نسبت به ناحیه مورد گزش گاه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مثلا اگر گزش در قسمت دهان و گلو اتفاق افتاده باشد، ممکن است سبب انسداد راه‌های تنفسی شود و زندگی فرد را به خطر بیندازد. اما زنبورها نیز مانند پشه‌ها در انتقال ایدز به انسان نقشی ندارند.
سخن پایانی
به طور مختصر و مفید می‌توان در یک کلام گفت که احتمال انتقال ایدز با نیش حشرات مقدور نیست زیرا اصلا حشرات به بیماری ایدز و ویروس HIV مبتلا نمی‌شوند و بنابراین ناقل آن نیز نمی‌توانند باشند. انتقال ایدز از راه‌های دیگری ممکن است که در ابتدای مقاله به آنها اشاره کردیم. از آنجایی که در حال حاضر درمان قطعی و هیچ واکسنی برای ایدز وجود ندارد، بنابراین باید نسبت به این بیماری هشیار بوده و اطلاعات کافی داشت تا از بروز آن پیشگیری به عمل آید.
