هورمونهای بدن حکم قاصد و پیامرسان را دارند، هر کدام از آنها دستورالعمل خاصی را برای یکی از ارگانهای بدن ارسال میکنند و با این حرکت خلق و خوی، سطح انرژی، وزن بدن، درجه حرارات، عملکرد گوارش و سایر جنبههای سلامتی در بدن را رقم میزنند. با این حساب اختلال هورمونی میتواند مشکلساز باشد و عواقبی را بهدنبال داشته باشد که در این مطلب از داروخانه آنلاین مثبت سبز بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
اصلیترین غدد درونریزی که سازنده این هورمونها هستند در مغر وجود دارد. (غده هیپوتالاموس و انسدادی و هیپوفیز) البته غدههای تیروئید، آدرنال، پانکراس، غدد لنفاوی، تخمدانها، بیضه و دستگاه گوارش جملگی دست اندر کار ساخت هورمونهای بدن هستند.
با وجود هورمونها همه امور در بدن در حالت تعادل است، یعنی نباید یکی از آنها کم یا زیاد باشد، در اینصورت تعادل برهم ریخته و مشکلات سلامتی بوجود خواهد آمد.
در آزمایشهای پزشکی که در آزمایشگاه صورت میگیرد، اگر جواب آزمایش نرمال نباشد، نشانهای از عوارض جانبی قرص یا داروی هورمونی است که بر روی آزمایش شما تاثیر گذاشته است، و اگر جواب آزمایش شما نرمال باشد و شما همچنان نشانهای از بیماری را داشته باشید، احتمال وجود افسردگی، پیری یا نیاز به کاهش وزن نیز در شما وجود دارد.
داروها وظیفه دارند تا علت و ریشه اصلی عدم تعادل هورمونی و مکانیسمهای طبیعی بدن را شناسایی کنند. در ادامه این مطلب در مورد شایعترین مشکلات هورمونی که در بیماران مشاهده شده است خواهیم گفت و همچنین توضیحاتی هم درباره علائم کمبود هر یک از هورمونهای مذکور بیان خواهد شد.
هورمون کورتیزول و 7 اختلال هورمونی
غده فوق کلیوی ما هورمونهای متعددی را ترشح میکند که یکی از آنها کورتیزول نام دارد که اصلیترین هورمون استرس است. خستگی آدرنال زمانی اتفاق میافتد که وضعیت کورتیزول دچار ناهمانگی شده باشد. این ناهماهنگی یعنی زمانی که باید کم باشد، بالاست و زمانیکه باید بالا باشد، پایین است یا همیشه بالا است یا همیشه پایین است.
خستگی آدرنال از عدم کارایی ارتباط مغز با آدرنال نشات میگیرد نه از غذههای فوق کلیوی! زیرا خستگی آدرنال عمدتا یک مشکل استرس مغزی است و راه حل آن هم تمرکز بر به حداقل رساندن استرسهای مزمن است.
علائم ناشی از عدم تعادل کورتیوزل
- آغاز صبح، بهسختی
- گرایش به غذاهای شور و شیرین
- تمایل جنسی پایین
- احساس خستگی در بعداز ظهر و شب
- عدم توانایی در به خواب رفتن
- سرگیجه در زمان ایستادن
- سردرد در عصر
- مسائل مربوط به قند خون
- التهاب مزمن
- ناخنهای ضعیف
- اغلب اخمو
- وجود مشکل در وزن از دست دادن
آزمایشگاه: در این آزمایش سطوح کورتیزول و HPA توسط ترشحات بزاق در یک تست 24 ساعته مورد سنجش قرار میگیرد.
هورمون تیروئید
همه سلولهای بدن بهمنظور عملکرد صحیح نیاز به هورمون تیروئید دارند. تعداد بسیاری از مشکلات تیروئیدی که در آزمایشگاه استاندارد نشان داده نمیشود، نیز وجود دارد. بهعنوان مثال مسائل مربوط به تبدیل تیروئید، مقاومت در برابر تیروئید یا حملات خودایمنی علیه تیروئید.
علائم ناشی از عدم تعادل تیروئید
- احساس خستگی
- احساس سردی در دستان، پا یا کل بدن
- نیاز به مقدار زیاد خوابیدن
- افزایش وزن، حتی با وجود رژیم کم کالری
- حرکات رودهای دشوار و مکرر
- افسردگی یا فقدان انگیزه
- افزایش دفعات سردردهای صبحگاهی
- باریک شدن یک سوم بیرونی ابرو
- ریزش موی سر
- خشکی پوست
- تنش ذهنی
آزمایشگاه: برای اطلاع از این مشکل در آزمایشگاه از هورمونهای غیر فعال برای تعیین میزان هورمون تیروئید استفاده میکنند.
هورمون استروژن
نسبت سه حالت استروژن، استرادیول و استریول برای زنان و مردان اهمیت دارد. برخی از تحقیقات اذعان دارند عدم تعادل در استروژنها میزان مرگ و میر افراد مبتلا به بیماریهای قلبی و سرطان را بالا میبرد.
علائم مربوط به کمبود استروژن در زنان
- خشکی واژن
- تعریق شبانه
- رابطه جنسی دردناک
- عفونت مجاری ادراری
- احساس بیحالی
- افسردگی
- پلک زدن
علائم مربوط به ازدیاد استروژن در زنان
- احساس تورم و بادکردگی
- افزایش سریع وزن
- حساسیت پستان
- نوسانات خلقی
- خونریزی شدید قاعدگی
- احساس اضطراب و افسردگی
- سردرد میگرنی
- دیسپلازی گردن رحم
- بیخوابی
- مشکلات کیسه صفرا
- حساس و گریان شدن
آرمایشگاه: خون و بزاق در این آزمایش مورد بررسی قرار میگیرند.
هورمون پروژسترون
زنان و مردان هر دو نیازمند تعادل سالم در هورمون پروژسترون هستند. پروژسترون کمک به حفظ تعادل و خنثی کردن اثرات زیادی استروژن میکند. بدون وجود پروژسترون مطلوب، استروژن خطرناک شده و از کنترل خارج میشود و به دنبال آن اختلال هورمونی رخ میدهد.
علائم مربوط به عدم تعادل پروژسترون
- PMS
- بیخوابی
- پوست ناسالم
- سینههای دردناک
- افزایش وزن شدید
- سردردهای دورهای
- اضطراب
- ناباروری
آزمایشگاه: آزمایش کامل خون و بزاق هورمون زنانه مورد بررسی قرار میگیرد.
هورمون تستوسترون
این هورمون در زنان و مردان از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعات نشان داده تستوسترون در زنان موجب کاهش میل جنسی، بیماری قلبی و سرطان سینه میشود و در مردان تستوسترون پایین موجب افزایش میزان مرگ و میر میشود.
علائم مریوط به افزایش تستوسترون
- آکنه
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- رویش بیش از حد مو بر روی صورت و دست
- هیپوگلیسمی
- ریزش مو
- ناباروری
- کیست تخمدان
- درد متوسط در چرخه
علائم مربوط به کمبود تستوسترون در زنان
- افزایش وزن
- خستگی
- کاهش میل جنسی
آنچه مردان ممکن است تجربه کنند:
آنچه بیشتر در مردان مشاهده میشود تبدیل بیش از حد تستوسترون به استروژن است. مردان مانند زنان قادر به تولید استروژن نیستند و تنها از طریق فرایند آروماتیزه میتوانند تستوسترون را به استروژن تبدیل کنند. حال زمانیکه این فرایند بیش از حد نرمال صورت گیرد منجر به کاهش میزان تستوسترون و افزایش استروژن میشود که تبعات زیرا بهمراه خواهد داشت.
- اختلال نعوظ
- کاهش میل جنسی
- افزایش وزن
- تحریک پذیری
- بزرگ شدن پستانها
هورمون لپتین
سلولهای چربی با وجود اینکه موجب تنگ شدن لباسهای شما و برهم ریختن اندام میشوند ناخوشاید هستند، اما این تنها وظیفه اونها نیست و این سلولها در حقیقت بخش هوشمندانه سیستم غدد درون ریز بوده و توسط هورمون لپتین نیز تولید میشوند.
یکی از وظایف لپتین این است که به مغز دستور میدهد تا برای تامین سوخت مورد نیاز بدن از سلولهای چربی استفاده کند.
مقاومت به لپتین هنگامی رخ میدهد که لپتین توسط بدن بهویژه سلولهای هیپوتالاموس مغز شما شناخته نشود. در این شرایط بدن بدن فکر میکند در گرسنگی و قحطی بهسر میبرد، بنابراین اقدام به ذخیره مقادیر بیشتری چربی مینماید.
علائم ناشی از کمبود لپتین
- اضافه وزن
- مشکل در از دست دادن وزن
- تمایل به یک غذای ثابت
- استرسی شدن
هورمون انسولین
درست مانند مقاومت لپتین، مقاومت به انسولین یک کمبود هورمونی نیست بلکه یک الگوی مقاومت در برابر هورمون است. اکثر افراد در دیابت نوع دو مقاومت به انسولین دارند، اما این مشکل در افرادی هم دیده میشود که مبتلا به دیابت نیستند.
این سندرم متابولیک قبل از دیابت با این مقاومت در برابر انسولین مشخص شده است. این بدان معنی است که بدن شما انسولین تولید میکند، اما بدن نمیتواند بهدرستی از آن استفاده کند. مشکل اینجاست که انسولین یک هورمون ذخیرهسازی چربی است که سبب کاهش وزن میشود.
علائم ناشی از کمبود انسولین
- تمایل به شیرینجان
- افت میل به غذا در صورت از دست رفتن یک وعده غذایی
- وابستگی به قهوه
- احساس لرزش، خفگی
- تحریک عصبی
- ضعف حافظه
- تاری دید
- خستگی بعد از وعده غذا
- خوردن شیرینی میل به شیرینی را تسکین نمیبخشد
- تکرر ادارار
- افزایش تشنگی و اشتها
- از دست دادن وزن به سختی