نوشابه‌های رژیمی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در سراسر جهان محسوب می‌شوند. بسیاری از مردم بر این باورند که اگر از نوشابه رژیمی استفاده کنند، برای سلامتی آنها مفیدتر خواهد بود. در بسیاری از تبلیغات ممکن است ببینید که مصرف این نوع نوشیدنی‌ها برای افراد دیابتی توصیه شده است اما این تبلیغات تا چه حد صحت دارد؟ آیا ما می‌توانیم با خیال راحت بنشینیم و در کنار هر یک از وعده‌های غذایی خود یک لیوان نوشابه رژیمی بنوشیم و همچنان سلامت باشیم ؟ با ما همراه باشید تا مضرات نوشابه های رژیمی را در این مقاله مورد بررسی قرار دهیم.
نوشابه های رژیمی
نوشابه‌های رژیمی نخستین بار در سال 1950 مخصوص افراد دیابتی به بازار عرضه شدند اما بعدها گفته شد که افرادی که قصد کاهش وزن دارند و یا می‌خواهند قند مصرفی خود را کنترل کنند نیز می‌توانند از نوشابه‌های رژیمی بهره بگیرند. نوشابه‌های رژیمی با اینکه فاقد قند و کالری هستند و در آنها از شیرین کننده‌های مصنوعی استفاده می‌شود، اما همچنان مصرف آنها بسیار بحث برانگیز بوده و حرف و حدیث در مورد مفید یا غیر مفید بودن آنها همیشه داغ است.
نوشابه های رژیمی مغذی نیستند
پیش از بررسی مضرات نوشابه های رژیمی بهتر است این نکته را مد نظر قرار دهید که این نوع نوشیدنی‌ها اصلا مغذی نیستند و ارزش غذایی ندارند. نوشابه رژیمی از مخلوط آب گازدار، شیرین کننده مصنوعی یا طبیعی، رنگ‌ها، طعم دهنده‌ها و سایر مواد افزودنی تهیه می‌شود. این نوشیدنی معمولا بسیار کم‌کالری است به طوری‌که به عنوان مثال در یک قوطی نوشابه رژیمی کوچک تقریبا هیچ مقدار چربی، پروتئین، قند و کالری وجود ندارد. نوشابه‌های رژیمی در برندهای مختلفی تولید می‌شوند و ممکن است محتویات آنها کمی با یکدیگر متفاوت باشد اما به طور کلی یک نوشابه رژیمی حاوی ترکیبات زیر است:
آب گازدار: در نوشابه‌ها معمولا از آب گازداری استفاده می‌شود که با حل شدن دی اکسید کربن در آب تحت فشار تولید می‌شود.
شیرین کننده‌ها: آسپارتام، ساخارین و سوکرالوز از جمله رایج‌ترین شیرین کننده‌های مصنوعی مورد استفاده در نوشابه‌های رژیمی هستند و استویا نیز یک شیرین کننده گیاهی است که در برخی از انواع این نوشابه‌ها استفاده می‌شود.
اسید: اسید سیتریک، مالیک و فسفریک از جمله اسیدهایی هستند که در نوشابه‌های رژیمی استفاده می‌شوند و البته برای مینای دندان نیز مضر به شمار می‌آیند.
رنگ‌ها: کاروتنوئیدها، آنتوسیانین‌ها و کارامل‌ها بیشترین استفاده را در نوشابه‌های رژیمی دارند.
طعم دهنده: در نوشابه‌های رژیمی از انواع میوه‌ها و گیاهان جهت طعم دادن می‌توان بهره گرفت.
مواد نگهدارنده: در نوشابه‌های رژیمی معمولا از بنزوات پتاسیم استفاده می‌شود تا ماندگاری بیشتری داشته باشند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی: برخی از تولید کنندگان نوشابه‌های رژیمی انواع ویتامین و مینرال را به آن اضافه می‌کنند تا به اصطلاح سالم‌تر باشد.
کافئین: مانند نوشابه‌های معمولی بسیاری از نوشابه‌های رژیمی نیز حاوی کافئین هستند.
مضرات نوشابه های رژیمی
در اینجا برخی از مضرات نوشابه های رژیمی را بررسی می‌کنیم:
افزایش وزن
تعجب نکنید؛ بله استفاده از نوشابه رژیمی ممکن است سبب افزایش وزن شما شود. از آنجایی که این نوشیدنی کالری کمی دارد، شاید انتظار داشته باشید که با خوردن آن چاق نشوید بلکه حتی به کاهش وزنتان نیز کمک شود؛ در حالیکه این طور نیست. در چندین مطالعه مشخص شده است که استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی با افزایش خطر چاقی و سندرم متابولیک همراه است. برخی از دانشمندان می‌گویند ممکن است مصرف نوشابه رژیمی با تحریک هورمون گرسنگی اشتها را افزایش داده و به این طریق موجب افزایش وزن شود. تاثیر نوشابه رژیمی در کاهش یا افزایش وزن کمی گیج کننده است اما چاقی حاصل از نوشیدن نوشابه گازدار ممکن است یکی دیگر از دلایلش این باشد که وقتی یک شخص نوشابه رژیمی می‌نوشد، با این تصور که مقدار کالری کمی را دریافت کرده است حس میکند که هنوز می‌تواند مقدار بیشتری غذا بخورد.
دیابت نوع 2
اگرچه نوشابه رژیمی فاقد کالری، قند و چربی است اما نتایج چندین مطالعه این مسئله را نشان می‌دهد که مصرف نوشابه‌های رژیمی با دیابت نوع 2 ارتباط دارد. تحقیقات نشان داده است که مصرف روزانه تنها یک سروینگ از نوشابه‌های رژیمی 8 تا 13 درصد خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد. شایان ذکر است که برخی از پژوهش‌ها نیز وجود رابطه خاصی را بین دیابت و نوشابه رژیمی تائید نمی‌کنند و بنابراین بررسی‌ها در این زمینه همچنان ادامه دارد.
بیماری های قلبی
خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی یکی دیگر از مضرات استفاده از نوشابه‌های رژیمی است. مصرف هر سروینگ از نوشابه رژیمی در روز 9% خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد. در یک مطالعه دیگر مشخص شد که خطر سکته مغزی نیز بر اثر مصرف زیاد نوشابه‌های رژیمی وجود دارد. در مورد رابطه بین بیماری‌های قلبی و مصرف نوشابه رژیمی تحقیقات همچنان ادامه دارد تا صت این موضوع به طور کامل مورد تائید قرار گیرد.
بیماری های کلیوی
نوشیدن نوشابه رژیمی با افزایش خطر بیماری مزمن کلیه مرتبط است. هرچه بیشتر در کنار وعده‌های غذایی خود از نوشابه‌های رژیمی استفاده کنید، احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیه افزایش می‌یابد به طوری که افرادی که در هفته بیش از 7 لیوان نوشابه رژیمی استفاده می‌کنند، خطر مبتلا شدن آنها به بیماری‌های کلیوی تا 2 برابر افزایش می‌یابد. علت این مسئله ممکن است به مقدار زیاد فسفر در این نوع نوشابه‌ها مرتبط باشد زیرا فسفر موجب افزایش اسید در کلیه می‌شود. نتایج یک مطالعه نیز نشان داد که خطر به وجود آمدن سنگ کلیه نیز با مصرف نوشابه رژیمی افزایش می‌یابد اما تحقیقات در این زمینه نیز کامل نیست.
مضرات نوشابه های رژیمی در دوران بارداری
یکی دیگر از مضرات نوشابه های رژیمی در دوران بارداری است زیرا احتمال زایمان زودرس و چاقی کودکان را افزایش می‌دهد. نتایج یک تحقیق در دانمارک نشان داد که زنانی که روزانه یک بار نوشابه رژیمی می‌نوشند، 1.4 درصد بیش از سایرین دچار زایمان زودرس می‌شوند. اما نتایج دیگر بررسی‌ها ارتباط خاصی را نشان نداد و تحقیقات همچنان ادامه دارند. همچنین ممکن است با مصرف نوشابه‌های رژیمی در دوران بارداری، خطر چاقی در کودکان افزایش یابد.
دیگر مضرات نوشابه های رژیمی
همان‌طور که حتما متوجه شدید، به طور کلی تحقیقات در مورد مضرات نوشابه های رژیمی کامل نیست و به قطعیت نمی‌توان همه این مضرات را تائید کرد اما به طور کلی برخی دیگر از خطرات مصرف این نوشیدنی به شرح زیر است:
- مشکلات روده
- افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان
- پوسیدگی دندان
- افزایش افسردگی
- افزایش ریسک ابتلا به آلزایمر
کلام آخر
نوشابه‌های رژیمی فاقد ارزش تغذیه‌ای هستند و همانند نوشابه‌های معمولی نه تنها به سلامتی شما کمک نمی‌کنند بلکه به بدن شما آسیب نیز می‌رسانند. مضرات نوشابه های رژیمی آنقدر نگران کننده است که پیشنهاد می‌شود به جای آنها از یک لیوان آب که با انواع میوه‌ها طعم دار شده استفاده نموده و برای همیشه آنها را کنار بگذارید.
