چه کنیم فرزندمان به دیابت مبتلا نشود ؟

دیابت نوعی بیماری مزمن است که در آن بدن نمی‌تواند از گلوکز استفاده و یا آن را ذخیره نماید. گلوکز از غذایی که می‌خوریم تامین می‌شود و منبع اصلی انرژی به منظور تامین سوخت بدن به شمار می‌آید. برای استفاده از گلوکز بدن به هورمون انسولین نیاز دارد اما در افراد دیابتی بدن یا نمی‌تواند انسولین تولید کند یا انسولین تولید شده کارایی لازم را ندارد تا بتواند علمکرد خود را به خوبی انجام دهد. بیش از 10% مبتلایان به دیابت در کشور کودکان هستند. چگونه می‌توانیم به جلوگیری از دیابت در کودکان کمک کنیم؟ کدامیک از انواع دیابت قابل پیشگیری است؟

انواع دیابت

بیماری دیابت بر 2 نوع است:

دیابت نوع 1: در دیابت نوع 1 سیستم ایمنی به پانکراس حمله کرده و سلول‌هایی را که انسولین می‌سازند، نابود می‌کند. در این حالت بدن به طور کامل تولید انسولین را متوقف کرده و فرد مبتلا به این نوع از دیابت مجبور است به صورت روزانه انسولین تزریق کند تا زنده بماند.

دیابت نوع 2: در دیابت نوع 2 بدن می‌تواند انسولین تولید کند اما نمی‌تواند به درستی از آن استفاده نماید. این نوع دیابت معمولا در افرادی اتفاق می‌افتد که بالای 40 سال هستند، چاق هستند و سابقه خانوادگی در این زمینه دارند. با این حال این نوع از دیابت در کودکان و جوانان نیز هر روز رو به افزایش است.

در هر دو نوع دیابت، گلوکز نمی‌تواند به طور طبیعی وارد سلول‌های بدن شود و همین مسئله سبب افزایش سطح قند خون شده و اگر درمان مناسبی صورت نگیرد، فرد عوارض ناخوشایندی را تجربه خواهد کرد.

جلوگیری از دیابت در کودکان

دیابت نوع 1 قابل پیشگیری کردن نیست. هیچ کس نمی‌داند که چرا بعضی از کودکان به دیابت نوع یک مبتلا می‌شوند. دانشمندان تصور می‌کنند که ابتلا به دیابت نوع یک شاید مربوط به برخی از ژن‌ها باشد. با این حال این نوع از دیابت مسری نیست و کودکان نمی‌توانند آن را از فردی بگیرند یا به دیگران انتقال دهند. خوردن زیاد قند نیز دلیلی برای ابتلای کودکان به دیابت نوع 1 نیست. هیچ راهکار قابل اعتمادی برای جلوگیری از بروز دیابت نوع اول در کودکان وجود ندارد.

اما بر خلاف دیابت نوع 1، خوشبختانه دیابت نوع 2 قابل پیشگیری کردن است. در زمان‌های گذشته دیابت نوع 2 تنها در بزرگسالان به وجود می‌آمد اما اکنون با تغییراتی که در سبک زندگی ایجاد شده، دیابت نوع 2 در کودکان نیز رو به افزایش است. با برخی از راهکارها می‌توان به جلوگیری از دیابت در کودکان کمک کرد:

رژیم غذایی سالم

افزایش وزن بیش از حد یکی از عواملی است که احتمال بروز دیابت را افزایش می‌دهد. فرزندان خود را به خوردن غذاهای کم‌چرب و مواد مغذی (مثل غلات و نان سبوس دار، میوه‌ها و سبزیجات، لبنیات کم چرب و پروتئین‌های بدون چربی) تشویق کنید تا از بروز چاقی در آنها ممانعت به عمل آید. همچنین از همان ابتدای کودکی، به فرزند خود غذاهای کم‌نمک بدهید تا ذائقه آنها از همان ابتدا به این نوع خوراکی‌ها عادت پیدا کند. از قرص دیابت نیز به عنوان یک مکمل کمکی می‌توانید استفاده کنید البته بهتر است برای کودکان ابتدا نظر پزشک را جویا شوید.

محدود کردن غذاهای شیرین

مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین منجر به افزایش وزن خواهد شد. مصرف نوشابه، آبمیوه‌های شیرین شده و کلیه خوراکی‌های شیرین مثل شکلات و آبنبات را برای فرزند خود محدود کرده و سعی کنید به عنوان تنقلات در رژیم غذایی آنها از میوه‌ها و آجیل استفاده نمایید. میوه‌های رنگارنگ را در ظرف طوری بچینید که کودک شما راغب به امتحان کردن هر یک از آنها شود و یاد بگیرد که به عنوان میان وعده، میوه یکی از بهترین‌ خوراکی‌ها خواهد بود.

فعالیت بدنی

به منظور جلوگیری از دیابت در کودکان باید آنها را به داشتن فعالیت‌های فیزیکی تشویق نمایید. مدت زمان زیادی را به تماشای برنامه‌های تلویزیونی گذراندن، سرگرم شدن با بازی‌های رایانه‌ای و بازی با تبلت و موبایل موجب می‌شود تا کودک برای ساعات متوالی هیچ نوع فعالیت فیزیکی نداشته باشد و در نتیجه ریسک ابتلا به دیابت افزایش پیدا کند. سعی کنید همراه با کودک خودتان نیز هر روز فعالیت بدنی داشته باشید و یا هر دو مدت زمان مشخصی را هر روز صرف یک فعالیت فیزیکی نمایید؛ مثلا با هم به پیاده‌روی بروید یا بازی‌هایی را انجام دهید که نیاز به جنب و جوش داشته باشد.

اگر کودک شما اضافه وزن دارد حتما وی را نزد متخصص تغذیه ببرید تا زیر نظر او رژیم غذایی کودک اصلاح شود. در این صورت گام مهمی در جلوگیری از دیابت در کودکان برداشته‌اید.

نشانه های ابتلا به دیابت در کودکان

با مشاهده علائم زیر در کودک باید فورا به پزشک مراجعه کنید چون احتمال دارد که کودک به دیابت مبتلا شده باشد:

• خستگی و بی‌حالی مدام
• تاری دید
• کاهش وزن چشمگیر (علی رغم زیاد غذا خوردن)
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• سردرد و دلدرد
• خوابیدن بیش از حد

درمان دیابت در کودکان

دیابت نوع 1 درمان دارویی ندارد و کودک باید مرتب از تزریق انسولین استفاده نماید. اما برای درمان دیابت نوع 2 در کودکان می‌توان از راهکارهایی همچون اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی منظم استفاده کرد اما در برخی موارد نیز لازم است تا به صلاحدید پزشک از برخی داروها یا انسولین استفاده شود. در کودکان مبتلا به دیابت ( هر دو نوع) باید به طور مرتب نظارت دقیقی روی قند خون صورت گیرد تا سلامتی فرزند شما به خطر نیفتد.

کلام آخر

خبر ابتلای یک کودک به دیابت برای هیچ پدر و مادری خوشایند نیست. از دیابت نوع یک نمی‌توانیم جلوگیری کنیم اما پیشگیری از بروز دیابت نوع 2 چه در کودکان و چه در بزرگسالان به خوبی مقدور است. در این مقاله تمام راه‌های جلوگیری از دیابت در کودکان را مورد بررسی قرار دادیم. با تغذیه سالم و داشتن تمرینات بدنی از همان سال‌های اولیه تولد به جنگ دیابت بروید.