در این مبحث قصد داریم درباره یکی از موضوعات مهم در حوزه سلامت، یعنی “فشار خون نرمال” صحبت کنیم. فشار خون، یکی از شاخص‌های مهم وضعیت سلامتی بدن است. مطالعات علمی نشان می‌دهد که حفظ فشار خون در محدوده طبیعی، اهمیت بسیاری در جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی دارد. امروزه، با توجه به سبک زندگی نامناسب و فشارهای روزمره، مشکلات فشار خون در جامعه بیشتر شده است. بنابراین، داشتن اطلاعات کامل و صحیح در مورد فشار خون نرمال و مراقبت از سلامت عمومی بدن حائز اهمیت است.
در این بخش از سایت مثبت سبز، به صورت جامع و قابل فهم به توضیح مفهوم فشار خون نرمال، اهمیت آن در حفظ سلامت و روش‌هایی که می‌توانید برای حفظ فشار خون سالم اقدام کنید، می‌پردازیم. همچنین، در اینجا می‌توانید اطلاعات مفیدی در مورد فشار خون در سنین مختلف، از کودکی تا سالمندی، به دست آورید. سلامت قلب و عروق شما ارزشمند است و ما اینجا هستیم تا به شما در رسیدن به این مهم کمک کنیم. شما قرص فشار خون مصرف می‌کنید؟
فشار خون نرمال
فشار خون مهمترین شاخص‌های سلامت قلب و عروق است. فشار خون به این خاطر اندازه‌گیری می‌شود تا مشخص شود که قلب به اندازه کافی خون را به اعضای بدن ارسال کرده و فشار لازم برای آن را دارد. مقادیر نرمال فشار خون معمولاً در بازه‌های خاصی تعیین می‌شوند که به عنوان فشار خون نرمال شناخته می‌شوند.
اگر فشار خون بیش از حد بالا یا پایین باشد، ممکن است با مشکلاتی نظیر بیماری عروق کرونری یا سکته مواجه شوید.
چرا افزایش فشار خون نرمال اهمیت دارد؟
افزایش فشار خون به طور مداوم و بدون کنترل می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری در بدن شود. به همین دلیل خرید فشار سنج به ویژه به افرادی که مشکلات قلبی دارند، توصیه می‌شود. در ادامه به برخی از عواقب جدی افزایش فشار خون بالا اشاره خواهیم داشت:
بیماری‌های قلبی و عروقی
فشار خون بالا باعث ایجاد شرایط نامناسب برای قلب و عروق شده و بیماری‌هایی مانند ایسکمی قلبی (حمله قلبی)، نارسایی قلبی و بیماری شریان‌های محیطی ایجاد میکند. این بیماری‌ها می‌توانند عوارض جدی مانند ضعف عضله قلب، اختلالات در عملکرد کلیه‌ها و ایجاد گرفتگی در شرایین را به همراه داشته باشند.
سکته مغزی
افزایش فشار خون بالا می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. در صورتی که خون به شکل مناسب به مغز نرسد، باعث مرگ بافت مغزی و عوارض جدی مانند عدم توانایی حرکتی، اختلالات گفتاری و اختلال در حافظه می‌شود.
آسیب‌های کلیوی
فشار خون بالا می‌تواند باعث آسیب به عروق کلیوی شده و منجر به بروز بیماری‌ها و نارسایی کلیوی شود. این مشکل می‌تواند به تدریج عملکرد کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه را ایجاد کند.
آسیب به شبکیه چشم
افزایش فشار خون احتمال دارد باعث آسیب رگ‌های خونی در شبکیه چشم شده و منجر به کوری یا اختلالات بینایی شود.
با توجه به این عواقب جدی، حفظ فشار خون در محدوده نرمال از اهمیت بسیاری برخوردار است. مراقبت از سلامت قلب و عروق، کنترل وزن، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و مراجعه به پزشک به منظور بررسی و کنترل فشار خون به حفظ وضعیت نرمال فشار خون و جلوگیری از عوارض جدی آن کمک میکند.
معنای اعداد فشار خون چیست؟
اندازه‌گیری فشارخون همراه با دو مقدار (دو عدد) است:
- فشارخون سیستولیک (بالا/ نخستین عدد): این عدد نشان‌دهنده فشاری است که در هنگام انقباض قلب و پمپ کردن خون به شریانها ایجاد می‌شود. عموماً این عدد بالاترین عدد اعلام‌شده در اندازه‌گیری فشار خون است.
- فشارخون دیاستولیک (عدد پایین/ دوم): این عدد نشان‌دهنده فشاری است که در هنگام استراحت و پر کردن دوباره قلب با خون، در شرایطی که قلب در حال استراحت و پرکردن شریانها است، ایجاد می‌شود. عموماً این عدد کمترین عدد اعلام‌شده در اندازه‌گیری فشار خون است.
این اعداد به واحد میلیمتر جیوه اندازه‌گیری می‌شوند و معمولاً زوج به زوج اعلام می‌شوند، مثلاً 120/80 میلیمتر جیوه.
فشارخون سیستولیک یا فشارخون دیاستولیک؟ کدام مهمتر است؟
در واقع هر دو فشار خون سیستولیک و دیاستولیک اهمیت بسیاری دارند. در سنین پایین‌تر باید به فشار خون دیاستولیک بیشتر دقت کرد در حالی که در سنین بالاتر، فشارخون سیستولیک بسیار مهم است. چیزی که مشخص است این است که ابتدا باید بر روی کاهش فشار خون دیاستولیک تمرکز کرد. در سنین جوانی، این فشار خون بیشترین تأثیر را بر روی عوارض بیماری‌ها دارد.
اما در سنین بالاتر، کنترل فشار خون سیستولیک اهمیت بیشتری پیدا میکند. پس هر دو اعداد باید مورد توجه قرار بگیرند تا بدن در حالت تعادل باشد. اگر به این موضوعات علاقمند هستید، با ما همراه شوید تا دنیایی جدیدی از مطالعه و آگاهی درباره فشار خون نرمال را کشف کنید.
فشار خون طبیعی جوانان
- برای بانوان جوان میزان فشارخون نرمال ۱۱۰/۶۸ mm Hg در نظر گرفته می‌شود.
- آقایان جوان بین ۱۸ تا ۳۹ سال در حالت نرمال دارای فشار ۱۱۹/۷۰ mm Hg هستند.
- فشار خون نرمال برای یک نوجوان در بازه سنی ۱۳ تا ۱۷ سال هم اصولا کمتر از ۱۲۰/۸۰ mm Hg است.
فشار خون نرمال چقدر است؟
فشار خون نرمال معمولاً به عنوان فشار خونی که در محدوده سلامتی قرار دارد، تعریف می‌شود. مقادیر فشار خون نرمال به طور کلی به فشار خونی اشاره میکند که سیستولیک کمتر از 120 و دیاستولیک کمتر از 80 میلیمتر جیوه را شامل می‌شود. در ادامه مقادیر فشار خون نرمال در رده های سنی مختلف بررسی شده است. لازم به ذکر است که این مقادیر ممکن است بر اساس سن، جنسیت، وضعیت سلامت عمومی، و عوامل دیگر متغیر باشند. برای اطمینان بیشتر مقادیر مورد نظر را بر اساس شرایط شخصی خود از پزشک بخواهید.
فشار خون طبیعی در کودکان
در کودکان میزان فشار خون بسته به سن آنها تغییر میکند. مثلاً کودکان در سن مدرسه باید فشار خون سیستول ۹۷ تا ۱۱۲ و فشار خون دیاستول ۵۶ تا ۷۱ داشته باشند. در دوره نوزادی میزان فشار خون سیستول نهایتاً بین ۹۰ تا ۱۰۰ میلیمتر جیوه و فشار خون پایین عددی بین ۵۰ تا ۶۰ mm Hg را نشان می‌دهد.این میزان برای کودکان کاملا طبیعی است.
فشار خون متناسب با سن نوجوانان
در نوجوانان، فشار خون نرمال معمولاً کمتر از ۱۲۰/۸۰ mm Hg است. اما بطور کلی در سنین بالای ۱۳ سال محدوده فشار خون طبیعی برای نوجوانان و بزرگسالان یکسان می‌شود. بنابراین فشار خون بالا بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ و فشار خون پایین کمتر از ۸۰ میلیمتر جیوه و بین ۵۰ تا ۸۰ mm Hg می‌باشد
فشار خون طبیعی در خانم‌ها
فشار خون زنان نیز بسته به سن و شرایط جسمی و بیماری‌های زمینه‌ای متغیر است.البته شرایطی مانند بارداری، اضافه‌وزن یا یائسگی برروی رقم فشار خون تاثیر گذاشته و محدوده نرمال آن را تغییر می‌دهد. مثلاً برای زنان جوان ۱۱۰/۶۸ mm Hg، بین ۴۰ تا ۶۰ سال که یائسه می‌شوند، ۱۲۲/۷۴ mm Hg و بالای ۶۰ سال ۱۳۳/۶۹ mm Hg یک فشار معمولی است.
فشار خون نرمال در آقایان
میزان طبیعی فشار خون در آقایان بسته به سن آنها متفاوت است. مثلاً فشار خون طبیعی برای آقایان بین ۱۸ تا ۳۹ سال ۱۱۹/۷۰ mm Hg، بین ۴۰ تا ۵۹ سال ۱۲۴/۷۷ mm Hg و بالای ۶۰ سال ۱۳۳/۶۹ mm Hg محسوب می‌شود.
فشار خون متناسب با سن سالمندان
در حالت عادی برای افراد 60 سال به بالا محدوده فشار خون در بازه ۸۰/۱۲۰ است. در افراد سالمند به دلیل مشکلات قلبی و عروقی که معمولاً با افزایش سن عارض می‌شود، فشار آنها به طور طبیعی بالاتر از حد معمول است. با این حال، در صورتی که فشار خون سیستولیک بین ۱۱۶ تا ۱۴۲ و فشار خون دیاستولیک بین ۸۱ تا ۸۹ باشد، به عنوان محدوده نرمال تلقی می‌شود.
فشار خون نرمال در زنان باردار
در دوران بارداری، حفظ فشار خون نرمال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا می‌تواند برای مادر و جنین آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد. با استناد به مقاله سایت Healthline متعلق به انجمن قلب آمریکا فشار خون طبیعی در این دوران ۱۲۰/۸۰ میلیمتر جیوه و یا کمتر است. ولی مقادیر بالای ۱۴۰/۹۰ میلیمتر جیوه در بارداری نشان‌دهنده فشار خون بالا یا هایپرتانشن است. اگر خانم حامله‌ای دارای میزان فشار ۹۰/۶۰ میلیمتر جیوه باشد بدون شک دچار افت فشار خون شده است.
فشار خون نرمال در هنگام خواب
هنگامی که فرد می‌خوابد، فشار خون او به‌طورکلی کمتر از زمانی است که بیدار است. این کاهش فشار خون معمولاً طی چند ساعت پس از به خواب رفتن آغاز می‌شود و در عمق خواب به حداکثر خود می‌رسد. میزان کاهش فشار خون در هنگام خواب بسته به عوامل مختلفی مانند سن، وضعیت سلامتی و داروهای مصرفی فرد متفاوت است. به‌طور کلی، فشار خون سیستولیک (عدد بالا) در هنگام خواب حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر از فشار خون سیستولیک در هنگام بیداری است.
فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) نیز در هنگام خواب حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کمتر از فشار خون دیاستولیک در هنگام بیداری است.کاهش فشار خون در هنگام خواب یک فرآیند طبیعی است که برای سلامت قلب و عروق ضروری است. این کاهش فشار خون به قلب فرصت می‌دهد تا استراحت کند.همچنین، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند سکته مغزی و بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.
بیشتر بدانید: کدام ویتامین فشار خون را بالا می برد؟
جدول فشار خون طبیعی در سنین مختلف
حفظ فشار خون سالم مهم است، زیرا مشاهده رقمی خارج از محدوده طبیعی می تواند مشکل‌ساز باشد. در اندازه‌گیری فشار خون با دو عدد روبرو هستیم. عدد بالا (فشار سیستولیک) نیرویی است که هر بار قلب می‌زند و عدد پایین (فشار دیاستولیک) که نیروی بین ضربان است. فشار خون طبیعی و میانگین فشار خون بسته به سن و جنسیت متفاوت است. در زیر جدولی از فشار خون طبیعی در سنین مختلف ارائه شده است. لازم به ذکر است که این مقادیر به عنوان مرجع استفاده می‌شوند و در صورت داشتن شرایط ویژه یا بیماری، ممکن است مقادیر متفاوتی لازم شود.
| جنسیت | سن | فشار سیستولیک | فشار دیاستولیک |
| مرد | 21 تا 35 | 120/80 | 70/50 |
| مرد | 36 تا 40 | 120/80 | 70/50 |
| مرد | 41 تا 45 | 115/75 | 65/50 |
| مرد | 46 تا 50 | 115/75 | 65/50 |
| مرد | 51 تا 55 | 120/80 | 70/50 |
| مرد | 56 تا 60 | 120/80 | 70/50 |
| مرد | 61 تا 65 | 130/85 | 75/55 |
| مرد | بالای 65 | 135/90 | 80/60 |
| زن | 21 تا 35 | 110/70 | 60/50 |
| زن | 36 تا 40 | 110/70 | 60/50 |
| زن | 41 تا 45 | 105/65 | 55/45 |
| زن | 46 تا 50 | 105/65 | 55/45 |
| زن | 51 تا 55 | 110/70 | 60/50 |
| زن | 56 تا 60 | 110/70 | 60/50 |
| زن | 61 تا 65 | 120/80 | 70/50 |
| زن | بالای 65 | 125/85 | 75/60 |
فشار خون بالای 140/90 میلیمتر جیوه فشار خون بالا محسوب می‌شود.
نکاتی برای حفظ فشار خون نرمال در هنگام خواب
برای حفظ فشار خون طبیعی در هنگام خواب، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- به یک برنامه خواب منظم پایبند باشید. هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید.
- در اتاق خواب خود یک محیط آرام و تاریک ایجاد کنید.
- از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب خودداری کنید.
- قبل از خواب یک وعده غذایی سبک بخورید.
- در طول روز به اندازه کافی آب بنوشید.
چه زمانی باید فشارخون خود را کنترل کنیم؟
تنها راه برای تشخیص فشار بالا، اندازه‌گیری آن است. اگر نتایج اندازه گیری به درستی تفسیر شود، فشارخون بالا قابل کنترل خواهد بود. اندازه‌گیری فشارخون به‌عنوان بخشی از معاینات معمولی پزشکی محسوب می‌شود. به همین جهت اشخاص برای کنترل سلامت قلب در منازل از دستگاه‌های کنترل فشارخون استفاده می‌کنند. اگر چه پایش فشارخون در خانه جایگزینی برای مراجعه به پزشک نیست اما می‌تواند به بهبود وضعیت سلامت افراد کمک کننده باشد.
پس چه خوب است هر یک از ما زمانهای ضروری جهت سنجش فشارخون خود را تشخیص دهیم . افراد با فشارخون طبیعی و بدون سوابق بیماری قلبی که بالای 18 سال سن دارند، لازم است حداقل هر دو تا پنج سال یک‌بار فشارخون خود را اندازه‌گیری کنند. افراد 40 سال به بالاتر که بیشتر در معرض خطر افزایش فشارخون هستند باید هر ساله فشارخون خود را کنترل کنند. و اما مبتلایان به بیماری قلبی یا کسانی که بیماری‌های مزمن فشارخون دارند، لازم است فشارخون خود را در فواصل کوتاه‌تری اندازه‌گیری کنند.
فشار خون نرمال چگونه اندازه گیری می شود؟
برای اندازه‌گیری فشار خون نرمال، می‌توانید از دستگاه فشارسنج استفاده کرده و مراحل زیر را به دقت انجام دهید.
- نیم ساعت قبل از اندازه‌گیری، از مصرف چای، قهوه و سیگار خودداری کنید.
- بهتر است به هنگام سنجش فشار خون مثانه شما خالی باشد.
- کاف فشارسنج را به‌صورت مستقیم بر روی پوست دست قرار دهید.
- حداقل پنج دقیقه بدون صحبت یا تحرک بنشینید.
- صاف بنشینید و پاهای خود را صاف روی زمین بگذارید و بازوی خود را روی یک میز یا سطح دیگر، در راستا و ارتفاع قلب قرار دهید.
- دست خود را تکیه دهید و دستگاه را روی بازوی خود قرار دهید.
این مراحل به دقت اندازه‌گیری فشار خون و به دست آوردن نتایج صحیح کمک میکند.
عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی
فشارخون سیستولیک (عدد اول) در واقع نشان دهنده فشار خون در هنگام انقباض قلب است. افزایش فشار خون سیستولیک می‌تواند به عنوان عامل خطر برای بیماری‌های قلبی عروقی در افراد بالای ۵۰ سال تلقی شود. این امر می‌تواند نشانگر سخت شدن تدریجی دیواره عروق بزرگ و رشد پلاک در این عروق باشد که در نهایت منجر به بیماری‌های قلبی و عروقی در سنین بالاتر می‌شود. منظور از پلاک، تجمع چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد موجود در خون در دیواره عروق است.
بیشتر بخوانید: آمپول فشار خون بهترین جایگزین برای قرص فشار
چگونه می توان فشار خون را در حالت نرمال نگه داشت؟
برای نگه داشتن فشار خون در حالت نرمال، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
سبک زندگی سالم
- تغذیه مناسب: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل با فراورده‌های غذایی کم چرب، کم نمک، و بالا در میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی غنی از پتاسیم (مثل موز و انار) و فیبر (مثل حبوبات و غلات) می‌تواند به حفظ فشار خون نرمال کمک کند.
- کنترل وزن: حفظ وزن سالم برای قد و سن خود به وسیله ترکیب فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی مناسب باعث کاهش فشار خون می‌شود.
- مدیریت استرس: یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس، مانند تمرین، روش‌های تنفسی عمیق، ماساژ، یوگا و مدیتیشن، باعث می‌شود که فشار خون خود را راحت‌تر کنترل کرده و از وضعیت نرمال بدن محافظت کنیم.
فعالیت بدنی منظم
تمرینات ورزشی منظم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا، جریان‌های هوازی و تمرینات مقاومتی می‌تواند به بهبود عملکرد قلب و عروق و کنترل فشار خون کمک کند. قبل از شروع فعالیت بدنی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
عدم مصرف الکل و ترک سیگار
اجتناب از الکل و ترک سیگار، فشار خون را کاهش داده و به طبع آن خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد.
مراجعه منظم به پزشک
بررسی و اندازه‌گیری فشار خون به صورت منظم توسط پزشک و پیروی از دستورات و مشاوره‌های او در تشخیص و مدیریت صحیح فشار خون تاثیر مستقیم دارد.مهم است که به مشاوره پزشک خود و نظرات و دستورات او توجه کنید.زیرا هر فردی نیازهای خاص خود را برای حفظ فشار نرمال دارد. برای همین درمان ممکن است بر اساس شرایط فردی و تاریخچه پزشکی آن فرد تنظیم شود.
کلام آخر در مورد فشار خون نرمال
ما در مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز با همکاری تیم متخصصان سلامت، این مطالب را تهیه کرده‌ایم تا شما را در مسیری که به سمت سلامت قلب و عروق خود هستید همراهی کنیم. فشار خون یک فاکتور مهم سلامتی است که باید به طور منظم کنترل شود. فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی، قلب، کلیه‌ها و مغز آسیب برساند. بالا بودن فشار خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیوی و سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهد. هدف ما ارائه اطلاعات دقیق، معتبر و قابل فهم است تا شما بتوانید بهترین تصمیمات را در خصوص سلامت خود بگیرید.
