تستوسترون را بیشتر به عنوان یک هورمون مردانه می‌شناسند اما جالب است بدانید که این هورمون در بدن زنان نیز به مقدار اندک وجود دارد. در برخی موارد هورمون مردانه در زنان افزایش می‌یابد و مشکلات عدیده‌ای را سبب می‌شود. در این مقاله به بررسی این موضوع و راهکارهای بهبود این مشکل می‌پردازیم.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمونی است که هم در انسان و هم در حیوان یافت می‌شود. تستوسترون را می‌توان هورمون اصلی جنسی در بدن مردان دانست که توسط بیضه‌ها ساخته می‌شود. تخمدان‌های زنان نیز در مقادیر بسیار کم، هورمون تستوسترون تولید می‌کند. تولید تستوسترون در دوران بلوغ به طور قابل توجهی افزایش یافته و بعد از سن 30 سالگی شروع به کم شدن می‌کند. وظیفه هورمون تستوسترون در مردان تولید اسپرم است و به طور کلی خصوصیات مردانه به داشتن این هورمون در سطح مناسب بر می‌گردد. مقدار تستوسترون پس از 19 سالگی در مردان بین 240 تا 950 نانوگرم در هر دسی لیتر و در زنان بین 8 تا 60 نانوگرم در هر دسی لیتر است.
حال ممکن است بهتر متوجه اختلاف فاحش مقدار این هورمون در خانم‌ها و آقایان شده باشید. تستوسترون گاهی در بدن زن‌ها با افزایش غیرمعمول روبرو می‌شود. عدم تعادل تستوسترون در بدن یک زن می‌تواند اثرات مخربی بر سلامتی و انگیزه جنسی وی داشته باشد.
نشانه های افزایش تستوسترون در بدن خانم ها
افزایش تستوسترون در بدن خانم‌ها با علائم زیر همراه است:
- افزایش موهای زائد به ویژه در ناحیه صورت
- ریزش مو
- بروز جوش و آکنه
- بزرگ شدن کلیتوریس
- کاهش سایز سینه‌ها
- تغییر صدا
- افزایش توده عضلانی
نامنظمی در پریود، کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خوی را نیز می‌توان از علائم افزایش تستوسترون در بدن زنان دانست. در مواردی که هورمون مردانه در زنان به شدت زیاد باشد، می‌تواند نازایی و چاقی را نیز به همراه داشته باشد.
تشخیص تستوسترون بالا چگونه انجام می شود ؟
همه خانم‌ها در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در قسمت بالا ذکر شد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنند تا بررسی‌های لازم را به عمل آورد. احتمالا پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی روی بدن شما انجام می‌دهد. مثلا نگاه می‌کند تا ببیند شما موهای زایدی روی صورت خود دارید یا خیر سپس به صلاحدید خود یک آزمایش هورمونی برای شما می‌نویسد. این آزمایش در حقیقت یک آزمایش خون است که سطح هورمون تستوسترون را به طور دقیق در بدن مشخص می‌نماید. عموما این تست باید در اول صبح داده شود چون در این حالت تستوسترون در بالاترین حد خود قرار دارد. احتمالا پیش از آزمایش پزشک از شما می‌خواهد که داروهایی را که ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیرگذار باشند، کنار بگذارید.
علل افزایش هورمون مردانه در زنان
بیماری‌های مختلف یا اختلالات هورمونی میتوانند موجب تغییرات هورمونی در زنان شده و سطح تستوسترون را بالا ببرند. 3 دلیل عمده برای این مشکل وجود دارد:
-
هیرسوتیسم
به رشد بیش از اندازه مو در قسمت‌های خاصی از صورت و بدن زنان (به خصوص در پشت، صورت و قفسه سینه) هیرسوتیسم گفته می‌شود. مقدار رشد موهای بدن معمولا وابسته به عوامل ژنتیکی است اما در این مورد خاص به دلیل عدم تعادل هورمونهای آندروژن به وجود می‌آید.
-
سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم یکی دیگر از اختلالات هورمونی است که بر اثر افزایش هورمونهای آندروژن در زنان به وجود می‌آید. افرادی که با این سندرم مواجه هستند، معمولا پریودهای نامنظم دارند، موهای زائد بدنشان زیاد است و تخمدان‌های آنها بزرگ شده و به درستی عملکرد خود را انجام نمی‌دهد. سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند ناباروری، سقط جنین، چاقی و حتی سرطان آندومتر را در پی داشته باشد.
-
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
این مشکل نوعی اختلال است که به طور مستقیم بر غدد آدرنال و تولید هورمونهای بدن تاثیر گذاشته و در بسیاری موارد سبب تولید بیش از حد آندروژن می‌شود. ناباروری، داشتن خصوصیات مردانه و داشتن آکنه زیاد از علائم شایع این اختلال در بدن است.
درمان تستوسترون بالا در زنان
درمان و بهبود مقادیر بالای هورمون مردانه در زنان باید با توجه به علت آن صورت گیرد. مثلا اگر بر اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک این مشکل هورمونی به وجود آمده باشد، ابتدا باید راه حلی برای درمان این سندرم یافت. به طور کلی با تغییر در شیوه زندگی و استفاده از درمان دارویی می‌توان هورمون تستوسترون را در زنان کاهش داد. داروهای مورد استفاده در درمان تستوسترون بالا شامل موارد زیر هستند:
- گلوکوکورتیکواستروئیدها
- متفورمین
- داروهای ضد بارداری به شکل خوراکی
- اسپیرونولاکتون
استفاده از داروهای ضد بارداری در کاهش هورمون تستوسترون بسیار موثر است اما اگر شما برای بارداری برنامه‌ریزی کرده باشید، روش مناسبی نیست چون سبب اختلال در پروسه بارداری می‌شود. بنابراین بهتر است در این زمینه ابتدا با پزشک مشورت کرده و وی را در جریان قرار دهید. انواع دیگر داروها برای درمان هورمون مردانه در زنان نیز تنها با نسخه پزشک متخصص مجاز است.
راه دیگری که به منظور کاهش تستوسترون در زنان می‌توانید از آن استفاده کنید، ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی است. سعی کنید ورزش را حتما در برنامه روزانه خود بگنجانید چون تمرینات ورزشی موجب کاهش وزن شما خواهد شد و این مسئله در کاهش هورمون مردانه در زنان بسیار موثر است. استفاده از تیغ، اپیلاسیون و کرم موبر تنها راه‌هایی موقتی برای کاهش موهای زاید هستند. بهتر است شما به فکر درمان ریشه‌ای باشید و با رژیم غذایی سالم، داشتن خواب کافی و کاهش استرس برای رفع مشکل خود اقدام کنید. با کاهش مقدار مصرف کربوهیدرات و قند و جایگزین کردن آنها با میوه و سبزیجات می‌توانید قدمی مثبت در راه کاهش هورمون مردانه بردارید.
طب سوزنی و تنظیم هورمون های بدن
نتیجه برخی مطالعات نشان داده است که طب سوزنی در تنظیم هورمونهای بدن بسیار موثر می‌تواند باشد. به کمک طب سوزنی می‌توان چرخه قاعدگی را تنظیم نموده و سطح هورمون تستوسترون را نیز در بدن کاهش داد. طب سوزنی با تحریک نقاط حساسی از بدن می‌تواند باعث تنظیم کار هیپوتالاموس و هیپوفیز و یا سایر غدد جنسی شده و بین آنها توازن و تعادل برقرار کند.
سخن پایانی
حتما تاکنون خانم‌هایی را دیده‌اید که با افزایش هورمون مردانه در بدن خود دچار اختلالاتی شده و مثلا موهای زاید زیادی روی صورتشان به وجود آمده است. افزایش هورمون مردانه در زنان می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد اما خوشبختانه برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارد که می‌توان از آنها کمک گرفت. به کارگیری از یک سبک زندگی سالم مهم‌ترین اقدامی است که هر فرد می‌تواند برای تنظیم هورمونهای بدن خود انجام دهد.
سلام من ۲۵سالمه موهای بدنم خیلی زیاده و ضخیم هستن پریودمم نامنظمه همیشه دل درد دارم لطفا برام بگید چکار کنم موهای بدنم کم شه خسته شدم ازشون
سلام کاربر گرامی اولین قدم مراجعه به متخصص غدد و یا زنان و زایمان میباشد…. احتمالا برای شما دارو یا داروهایی تجویز نمایند که میتوانند تمام مشکلاتی که بیان کردید از بین ببرد.
حتما دکتر غدد برو چون من 30 سالمه و دیگه کاری برای موهای سرم نمیشه کرد به خاطر هورمونهای به هم ریخته زمان رو از دست نده
سلام، من پریود کاملاً منظمی دارم ولی چند وقتی هست که برخی از موهای صورتم پررنگ تر یا بلندتر شدن (اما ضخیم نه)، ۱۸ ساله هستم و ۵۴ کیلو دارم، اطراف سینه‌ام هم هر از گاهی موی زائد به چشم می‌خوره که ضخیم نیستن اما پررنگ و بلند هستن… جای کشالهٔ رانم هم حدود یکسالی میشه که رویش موی بلند و نسبتاً پررنگ دیده میشه. هیچ‌گونه علائم دیگه شامل تغییرات خلقی و تغییر صدا و دل درد و… هم ندارم. می‌خواستم بدونم این موهای زائد میتونن نشان دهندهٔ عدم تعادل هورمونی یا سندرم تخمدان پلی کیستیک باشن و نیاز هست که به پزشک مراجعه کنم؟ آخه قبلاً موهای زائد کم‌تری داشتم و چند وقته که افزایش پیدا کردن.
سلام کاربر گرامی
اگر سیکل شما منظم بوده آکنه، ریزش مو، تغیرات وزن و یا سایر علائم را ندارید نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما در صورت ادامه ی روند ضخیم شدن مو به پزشک مراجعه نمایید. در نهایت نتایج بدست آمده از آزمایش می تواند مشخص کننده ی شرایط شما از لحاظ سیستم هورمونی باشد.
سلام
من ۲۰سالمه و چند ماهی میشه که خونریزی پریودم کم شده ولی در حالت کلی بصورت منظم پریود میشم.موهای زائد بدنم زیاده و رو شکم و نوک سینه ام مو داره. ولی صدام ضخیم نیس و کاملا زنانه است.دوبار بصورت نامنظم پریود شدم که باسونو مشخص شد کیست دارم و با قرص برطرف شد.ریزش موهم دارم .البته بگم پوست خشکی دارم و پوست سرم هم بشدت خشکه.بنظر شما من هورمون مردانه ام بالاس و سندرم پلی کیستیک دارم؟
سلام کاربر عزیز با شرایطی که بیان کردید لازم است هورمونهای تیروئییدی هم اندازه گیری شوند. متخصص غدد میتوانند آزمایشهای مربوط به سطح هورمونهای جنسی و تیروئیدی را تفسیر و داروی مناسب راتجویز نمایند….در ضمن در مورد کیست تخمدان احتمال برگشت وجود دارد.
سلام خسته نباشید
چندوقت بدنم جوش ها و آکنه های دردناک و بدی میزد در طول بارداری خیلی بهتر شد و همچنین پوست صورتم خیلی بهتر شده بود
بعد از بارداری دوباره پوست صورتم زخیم و موهای زیر چانه و تقریبا تمام صورتم زیاد شده با گذشت 2 سال از بارداریم روز ب روز داره بدتر میشه.. لطف کنید راهنمایی کنید منو ممنونم
سلام کاربر عزیز… اولین اقدام انجام آزمایش برای اندازه گیری هورمونهای جنسی تیروئیدی و سایر فاکتورها میباشد….بدین منظور به متخصص غدد مراجعه نمایید… البته بهتر بود داروهایی که احیانا استفاده مینمایید مطرح نمایید یا سابقه ی بیماری.
سلام من ۱۸ سالمه نوک سینم وشکمم مو داره و صدام ضخیم نیست پریودیم منظمهریزش مو هم ندارم بخاطر مو های زائد احتمال دارع که هورمونم مشکل داشته باشه ؟
سلام کاربر گرامی… ممنون از اطلاعاتی که بیان کردید. بعید است مشکلی وجود داشته باشد ولی شرح حال بیشتری نیاز هست. و در نهایت جواب آزمایشات بسیار مهم هست. کافیست یکبار به متخصص زنان و یا غدد مراجعه نمایید و ازمایشات روتین را در همان روز انجام داده تا از وضعیت هورمونی بدن خود کاملا مطمئن شوید. برقرار باشید.
سلام ببخشید من یک ساله پریود نمیشم رفتم دکتر و بهم ملی قرص و دارو داد اما هورمون مردانه من که زیر چونه هست خوب نشده لیزرم رفتم تاثیری نداشت الان چه باید کرد؟
سلام و وقت بخیر کاربر عزیز…. متخصص غدد و یا زنان با دانش تخصصی خود و در دست داشتن نتایجات آزمایشات شما میتوانند بهترین تجویز را داشته باشند….متاسفانه در این زمینه در قالب یک مجله، نمیتوان دارویی تجویز کرد…. اما به عنوان مکمل، آنهایی که حاوی روغن گل مغربی و یا فلاونونویدهای سویا هستند مناسبند….باتشکر
سلام من ۱۷ سالمه موهای سرم خیلی میریزه و موهای قفسه سینه و زائدم خیلی زیاد شده اما از وقتی ورزش میکنم ب طور منظم پریود میشم.هزینه دکتر رفتن هم ندارم باید چکار کنم
سلام کاربر عزیز….شما به مصرف دارو نیاز دارید که بایستی توسط متخصص زنان و یا متخصص غدد تجویز شود.
سلام
دختر من 16 سالشه و از نوزادی بدن پرمو داشت
الان صداش ریتم مردانه گرفته و لباس پوشیدنش هم به سمت پسرها رفته. تمایل به آرایش هم خیلی کم داره. پرخاشگر هم شده
ولی از لحاظ فیزیکی و ظاهری اندامهای او کاملا زنانه هست
آیا میتونم امیدی به درمان داشته باشم؟
خواهشا کمکم کنید چکار کنم نزد چه پزشکی برم
خیلی نگرانم
سلام کاربر گرامی…بایستی هم با روانشناس مشورت شود و هم با متخصص غدد تا آزمایشهای لازم را انجام دهند….(در پرانتز عرض میکنم که خیلی مهم هست که فرد خود را از نظر هویتی مرد و یا زن بداند و نمیتوان فقط از روی ظاهر آلت تناسلی، جنسیت خاصی را به فرد القا کرد چون این القا ممکن است آینده و سلامت روان او را تحت تاثیر قرار دهد.)
سلام من ۱۷ سالمه و من بشدت مو های زاعد زیادی در شکم و سینه و همه بدنم دارم و صدامم یکم بمه و پسرو نس واقعا نمیدونم چیکار کنم از این وصعیت خسته شدم و موهای سرمم خیلی میریزه
سلام دوست عزیز
با توجه به این که شما در سن بلوغ هستید این علائم کاملا طبیعی و جای نگرانی نداره ولی برای درمان ریزش مو حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا متناسب با سن و نوع نیاز بدنتان به شما محصولات کمک درمانی معرفی شود.
سلام من ۱۶ سالمه و بدنم و صورتم همه و به صورت زیاد مو داره میخاستم ببینم غیر از مراجعه به پزشک راه حلی داره
سلام من 17 سالمه موهای زائد زیادی روی ساق پام ساق دستام دارم من نزدیکا دو سال قرص اسپیرونولاکتون با تجویز دکتر پوست مو مصرف میکنم اما هروقت اسپیرونولاکتون مصرف میکنم پریود نمیشم این موضوع تقریبا 6 ماه…… پیش دکتر زنان مراجعه کردم برام قرص متفورمین تجویز کردن اما شنیدم قرص متفورمین باعث قند میش….. میش لطفا یک راهنمایی کنید؟!
سلام کاربر گرامی
خیر متفورمین باعث افزایش قند خون نمی شود.. در مورد کاهش قند هم درصد وقوع آن مشخص نشده است.
سلام من رفتم آزمایش دادم هرمون مردانه تو بدنم زیاد شده الان دکتر واسه ۳ماه برام دارو نوشته ..ایا این هرنون با دارو رفع میشه
مصرف دارو برای کاهش هورمون مردانه یکی از روش های درمان است که ممکن است بدن به آن جواب ندهد. پس درمان با دارو قطعی نیست اما باید انجام شود.
سلام صبح به خیر من ۵۹ سال سن دارم ازدواج هم نکرده ام و چندین سال است مشکل موی زایید در ناحیه چانه را دارم و حدود ۲ سال یا بیشتر است که داروی اسپیرونلاکتون ۱۰۰ و سفیدپوست ۵ استفاده میکنم ولی هنوز خوب نشده ام در ضمن چند سال است پریود هم نمی شوم لطفا راهنمایی کنید چه کار کنم
سلام من یه دختر ۲۰ ساله هستم و ریزش موی شدید دارم و کف سر چرب دارم و بدن و صورتم پر از موی زائد هست . خواستم بدونم که ریزش موی من میتونه از هورمون مطرح شده باشه؟
بله شما علایم افزایش هورمون مردانه را دارید و برای تایید آن به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش هورمون برای شما بنویسند.
اگ برم دکتر متخصص غدد میتونن داروهایی بدن ک اثر دائمی برای کم شدن تستسترونم بدن و در نتیجه موهای زائد کم شن؟
سلام پریا عزیز
بله حتما به پزشک مشورت کنید
افزایش هورمون مردانه در خانم ها تمایلاتشون به کارهای مردانه رو زیاد می کنه و باعث تغییر صدا هم میشه؟
بله همانطور که در این مقاله اشاره شده تغییر صدا، کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خوی از نشانه های افزایش تستوسترون در بدن خانم ها است.
تغییرات عمدتا بر فیزیک بدن تاثیر می گذراد که تغییر صدا را نیز شامل می شود و در مقاله نیز به آن شاره شده است.
سلام من 17سالمه ورفتم آزمایش هورمونم خیلی بالابود95بود درمان داره؟ خیلی میترسم که یوقت درمان نشه و… تروخدا راهنمایی کنید
سلام کاربر گرامی
در ابتدا پزشک علت اولیه را با توجه به شرح حال و پاسخ آزمایشات و سونوگرافی و … تشخیص داده و سپس داروی مورد نظر را تجویز می نمایند که قابل درمان هست.