تستوسترون را بیشتر به عنوان یک هورمون مردانه می‌شناسند اما جالب است بدانید که این هورمون در بدن زنان نیز به مقدار اندک وجود دارد. در برخی موارد هورمون مردانه در زنان افزایش می‌یابد و مشکلات عدیده‌ای را سبب میشود. در این مقاله به بررسی این موضوع و راهکارهای بهبود این مشکل می‌پردازیم.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمونی است که هم در انسان و هم در حیوان یافت میشود. تستوسترون را می‌توان هورمون اصلی جنسی در بدن مردان دانست که توسط بیضه‌ها ساخته میشود. تخمدان‌های زنان نیز در مقادیر بسیار کم، هورمون تستوسترون تولید می‌کند. تولید تستوسترون در دوران بلوغ به طور قابل توجهی افزایش یافته و بعد از سن 30 سالگی شروع به کم شدن می‌کند. وظیفه هورمون تستوسترون در مردان تولید اسپرم است و به طور کلی خصوصیات مردانه به داشتن این هورمون در سطح مناسب بر می‌گردد. مقدار تستوسترون پس از 19 سالگی در مردان بین 240 تا 950 نانوگرم در هر دسی لیتر و در زنان بین 8 تا 60 نانوگرم در هر دسی لیتر است.
حال ممکن است بهتر متوجه اختلاف فاحش مقدار این هورمون در خانمها و آقایان شده باشید. تستوسترون گاهی در بدن زن‌ها با افزایش غیرمعمول روبرو میشود. عدم تعادل تستوسترون در بدن یک زن میتواند اثرات مخربی بر سلامتی و انگیزه جنسی وی داشته باشد.
نشانه های افزایش تستوسترون در بدن خانم ها
افزایش تستوسترون در بدن خانمها با علائم زیر همراه است:
- افزایش موهای زائد به ویژه در ناحیه صورت
- ریزش مو
- بروز جوش و آکنه
- بزرگ شدن کلیتوریس
- کاهش سایز سینه‌ها
- تغییر صدا
- افزایش توده عضلانی
نامنظمی در پریود، کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خوی را نیز می‌توان از علائم افزایش تستوسترون در بدن زنان دانست. در مواردی که هورمون مردانه در زنان به شدت زیاد باشد، میتواند نازایی و چاقی را نیز به همراه داشته باشد.
تشخیص تستوسترون بالا چگونه انجام می شود ؟
همه خانمها در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در قسمت بالا ذکر شد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنند تا بررسی‌های لازم را به عمل آورد. احتمالا پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی روی بدن شما انجام می‌دهد. مثلا نگاه می‌کند تا ببیند شما موهای زایدی روی صورت خود دارید یا خیر سپس به صلاحدید خود یک آزمایش هورمونی برای شما می‌نویسد. این آزمایش در حقیقت یک آزمایش خون است که سطح هورمون تستوسترون را به طور دقیق در بدن مشخص می‌نماید. عموما این تست باید در اول صبح داده شود چون در این حالت تستوسترون در بالاترین حد خود قرار دارد. احتمالا پیش از آزمایش پزشک از شما می‌خواهد که داروهایی را که ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیرگذار باشند، کنار بگذارید.
علل افزایش هورمون مردانه در زنان
بیماری‌های مختلف یا اختلالات هورمونی می‌توانند موجب تغییرات هورمونی در زنان شده و سطح تستوسترون را بالا ببرند. 3 دلیل عمده برای این مشکل وجود دارد:
-
هیرسوتیسم
به رشد بیش از اندازه مو در قسمت‌های خاصی از صورت و بدن زنان (به خصوص در پشت، صورت و قفسه سینه) هیرسوتیسم گفته میشود. مقدار رشد موهای بدن معمولا وابسته به عوامل ژنتیکی است اما در این مورد خاص به دلیل عدم تعادل هورمونهای آندروژن به وجود می‌آید.
-
سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم یکی دیگر از اختلالات هورمونی است که بر اثر افزایش هورمونهای آندروژن در زنان به وجود می‌آید. افرادی که با این سندرم مواجه هستند، معمولا پریودهای نامنظم دارند، موهای زائد بدنشان زیاد است و تخمدان‌های آنها بزرگ شده و به درستی عملکرد خود را انجام نمی‌دهد. سندرم تخمدان پلی کیستیک میتواند ناباروری، سقط جنین، چاقی و حتی سرطان آندومتر را در پی داشته باشد.
-
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
این مشکل نوعی اختلال است که به طور مستقیم بر غدد آدرنال و تولید هورمونهای بدن تاثیر گذاشته و در بسیاری موارد سبب تولید بیش از حد آندروژن میشود. ناباروری، داشتن خصوصیات مردانه و داشتن آکنه زیاد از علائم شایع این اختلال در بدن است.
درمان تستوسترون بالا در زنان
درمان و بهبود مقادیر بالای هورمون مردانه در زنان باید با توجه به علت آن صورت گیرد. مثلا اگر بر اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک این مشکل هورمونی به وجود آمده باشد، ابتدا باید راه حلی برای درمان این سندرم یافت. به طور کلی با تغییر در شیوه زندگی و استفاده از درمان دارویی می‌توان هورمون تستوسترون را در زنان کاهش داد. داروهای مورد استفاده در درمان تستوسترون بالا شامل موارد زیر هستند:
- گلوکوکورتیکواستروئیدها
- متفورمین
- داروهای ضد بارداری به شکل خوراکی
- اسپیرونولاکتون
استفاده از داروهای ضد بارداری در کاهش هورمون تستوسترون بسیار موثر است اما اگر شما برای بارداری برنامه‌ریزی کرده باشید، روش مناسبی نیست چون سبب اختلال در پروسه بارداری میشود. بنابراین بهتر است در این زمینه ابتدا با پزشک مشورت کرده و وی را در جریان قرار دهید. انواع دیگر داروها برای درمان هورمون مردانه در زنان نیز تنها با نسخه پزشک متخصص مجاز است.
راه دیگری که به منظور کاهش تستوسترون در زنان میتوانید از آن استفاده کنید، ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی است. سعی کنید ورزش را حتما در برنامه روزانه خود بگنجانید چون تمرینات ورزشی موجب کاهش وزن شما خواهد شد و این مسئله در کاهش هورمون مردانه در زنان بسیار موثر است. استفاده از تیغ، اپیلاسیون و کرم موبر تنها راه‌هایی موقتی برای کاهش موهای زاید هستند. بهتر است شما به فکر درمان ریشه‌ای باشید و با رژیم غذایی سالم، داشتن خواب کافی و کاهش استرس برای رفع مشکل خود اقدام کنید. با کاهش مقدار مصرف کربوهیدرات و قند و جایگزین کردن آنها با میوه و سبزیجات میتوانید قدمی مثبت در راه کاهش هورمون مردانه بردارید.
طب سوزنی و تنظیم هورمون های بدن
نتیجه برخی مطالعات نشان داده است که طب سوزنی در تنظیم هورمونهای بدن بسیار موثر میتواند باشد. به کمک طب سوزنی می‌توان چرخه قاعدگی را تنظیم نموده و سطح هورمون تستوسترون را نیز در بدن کاهش داد. طب سوزنی با تحریک نقاط حساسی از بدن میتواند باعث تنظیم کار هیپوتالاموس و هیپوفیز و یا سایر غدد جنسی شده و بین آنها توازن و تعادل برقرار کند.
سخن پایانی
حتما تاکنون خانم‌هایی را دیده‌اید که با افزایش هورمون مردانه در بدن خود دچار اختلالاتی شده و مثلا موهای زاید زیادی روی صورتشان به وجود آمده است. افزایش هورمون مردانه در زنان میتواند بسیار ناخوشایند باشد اما خوشبختانه برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارد که می‌توان از آنها کمک گرفت. به کارگیری از یک سبک زندگی سالم مهم‌ترین اقدامی است که هر فرد میتواند برای تنظیم هورمونهای بدن خود انجام دهد.
سلام ببخشید کپسول نورم اسکین باعث کاهش هورمون مردانه در بدن زنان میشه؟
سلام کاربر عزیز
خیر چنین تاثیری ندارد.از طریق دیگری باعث درمان آکنه می شود.
اگه همه علائم این بیماری داشته باشیم میتونیم ازین قرص هایی که بالا ذکر شده مصرف کنیم تاثیر داره چه
سلام کاربرو همراه گرامی
لطفا کامنتهای قبل را مطالعه بفرمایید.
اگر مو بدنمون زیاد بشه مصرف قرص هایی که بالا ذکر شده تاثیر داره
سلام کاربر عزیز
به هیچ عنوان. همانطور که در کامنت قبل توضیح داده شد به متخصص غدد در این رابطه مراجعه نمایید.
سلام روز بخیر
من ۱۷ سالمه بدنم خیلی مو دار (پاهام نوک سینه و قفسه‌سینه‌ام )جدیدن زیر چانه و گردن پر از مو شده
به طور نامنظم پریود میشم رشدقدم خیلی کمه روزبه روز هم چاق تر میشم
اگه از اون قرص های که متفورمین و اسپیرونولاکتون و… مصرف کنم خوب میشم
سلام کاربر عزیز
علائمی که اشاره کردید میتواند ناشی از تغییر در عوامل متعددی در سیستم غدد درون ریز باشد که متخصص غدد از بین طیف وسیعی از داروها، آن را که برای شما مناسب باشد انتخاب می کند. به طور کلی مشکل ایجاد شده خوشبختانه به خوبی به درمان جواب مبدهد.
سلام خسته نباشید ببخشید ایا با مصرف قرص اسپیرونولاکتون و سیپروترون کامپاند میشه درمان لیزر موهای زاید رو ادامه بدم ؟؟
سلام کاربر عزیز
بله میتوانید ادامه دهید.
سلام من ۱۷سالمه موهای زائد بدنم زیاده شکمم قفسه ی سینم و کشاله ی رانم هم مو داره و پریودیم هم خیلی کمه ازمایش هورمونی که دادم هیدروتستوسترونم بالا بود و سونو که دادم گفتن کیست های ریزی توی تخمدان قسمت چپت هست و دکتر فقط قرص LDتجویز کردن بعد از ی دوره ی مصرف اصلا تغییری نکردم چیکار کنم؟
سلام کاربر عزیز
اگر ایشون متخصص غدد و یا متخصص زنان بوده اند مجدد به ایشان مراجعه نمایید شاید نیاز باشد داروی دیگری به داروی قبل اضافه نمایند.
سلام
من دخترم16سالشه زیر گردنش موهای زاید داشت وپریودش هم نامنظم بود بردمش پیش دکتر غددالان 3ساله اسپرونولاکنتون25وقرص ال دی استفاده میکنه اماهنوز موهای زایدش ازبین نرفته بدنش هم نسبتا موزیادداره وصداش بم نیست.ایا این همه داروی ال دی برای یک دختربچه ضررندارد؟وتاکی باید این داروهاروادامه بدهدوخودش هم ازداروخوردن خسته شده
سلام کاربر عزیز
مصرف طولانی مدت ال دی و یا اسپیرونولاکتون در اینده مشکلی ایجاد نمیکند. اگر تا به حال عارضه ای با داروها نداشته در ادامه هم بنا بر نظر پزشک عمل نمایید. به طور کلی قطع و ادامه ی مصرف دارو به جواب آزمایشات خون و سایر تست هاس تشخیصی مثل سونوگرافی بستگی دارد.
سلام خسته نباشید من دختری ۳۲ ساله هستم دوستام بهم گفتند بخاطر ضعف بدنت امپول تستوسترون و امپول اندرلون بزن ازهرکدوم دوتا هفته ای یبار زدم یعنی هفته اول یک تستوسترون زدپ یک اندرلون حالا دچار اکنه توصورت شدم وریزش مو یکمم موصورتم زیاد شده دکترم رفتم جز یک صابون اکنه چیزی نداد ایا به مرور زمان خوب میشم یا باید درمانی انجام بدم
سلام کاربر عزیز
در مورد آکنه اگر از نوع ضعیف میباشد مصرف ژل یا محلول اریترومایسین و یا بنزوئیل پروکساید روزی دوبار پیشنهاد میشود. در مورد انواع شدید تر مصرف داروهای خوراکی لازم میشود که مسلما توسط متخصص پوست تجویز می شود. در مورد ریزش مو مصرف مکمل پیشنهاد میشود.
در کل به مرور زمان و با دفع هورمونهای مصرف شده از بدن، قاعدتا باید عوارض از بین رود ولی در صورت ادامه ی علائم به متخصص غدد مراجعه نمایید.
سلام
من ۲۱ سالمه میخواستم اقدام به لیزر موهای زائد بکنم که با آزمایشاتی که دکتر گفت انجام بدم متوجه شدم هورمون های مردانم بالاس که بهم قرص دادن و گفتن ۶ ماه مصرف کنم بعد لیزر آیا واقعا لیزر جواب میده ؟چون خیلیا میگن مشکل هورمونی داشته باشی جواب نمیده ؟!
سلام کاربر عزیز
در مورد تاثیر لیزر با متخصص پوست مشورت نمایید.
سلام اگه بالا بودن هورمون مردانه در دختران در سن بلوغ باشه بلید غدد اطفال ببریم یا بزرگسالان ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام کاربر عزیز
متاسفانه این سوال در حیطه ی دانش ما نمیباشد . ولی اگر ایشون سن کمی داشتهز و علاوه بر بالا بودن هورمون مردانه علائم بلوغ زود رس را دارند و قصد دارید آن را به تعویق بیندازید پیشنهاد میشود به متخصص غدد اطفال مراجعه نمایید ولی اگر بلوغ به موقع صورت گرفته اس به متخصص غدد مراجعه شود.
سلام من ۱۷ سالمه و به کارای مردونه خیلی تمایل دارم صدامم خیلی بم شده و مث مرداد صحبت میکنم پریودمم همیشه نامنظمه موهای زائد هم در ناحیه های سینه و شکم زیاددارم
چیکار باید بکنم
سلام کاربر عزیز
به این دلیل که سیکل نامنظم دارید به متخصص زنان و یا متخصص غدد مراجعه داشته باشید تا بعد از انجام آزامایش داروی مناسب را برای شما تجویز نمایند. سایر موارد هم مثل موی زائد یا احیانا جوش صورت بعد از مصرف دارو برطرف میشود.
اما صدای بم یا علاقه هایی که اشاره کردید به احتمال زیاد بی ارتباط با سیستم هورمونی هستند، واضح است که بسیاری از خانمها دارای این ویزگی ها می باشند. در هر صورت کمی صبر کنید و اگر صلاح دونستید با یک مشاور مشورت نمایید.
سلام، من 24 سالمه، من قبلاً چندتا موی زائد زیر چونم داشتم رفتم کل صورتم رو لیزر کردم اما جواب نگرفتم و همینطور هی بدتر شد تا کل گونه و زیر چونم شد زائد، بدنمم پر مو هست شکمم مو داره اما قفسه سینم نه، الان ک کلا همشو میرم لیزر دوباره و خوب جواب گرفتم. دور سینم موی بلند و یکن ضخیم داره، صدام بم نیست،
5ماه پیش ریزش موی شدید گرفتم قاعدگیمم نامنظم بود رفتم سونو گفت پلی کیستیک داری و بهم قرص سیبل داد 3ماه خوردم تو اون 3ماه ریزش موهام کاملاً نرمال شد و قاعدگیمم دقیق شد(طی مصرف قرص) بعده 3ماه دوباره سونو دادم گفت اوکیه کیستا تا حد زیادی خوب شده و دیگه بهم قرص نداد اما الان ک ماه دومه ک قرص نمیخورم باز عادت نشدم الان سیکل قاعدگی روزه 34 هستم. ریزش موم برنگشته فقط باز تنظیم نیست قاعدگیم. رابطه جنسی ام داشتم اما مرتب نیست مثلاً یک ماه دارم یکماه ندارم اینجوری.
سلام کاربر عزیز
بعد از قطع سیبل ممکن است کمی طول بکشد تا سیکل شما منظم شود. فقط در صورتی که دوباره دچار ریزش مو ویا آکنه شدید مجدد به پزشک مراجعه داشه باشید و اگر لازم بود بیش از 3 ماه داروی فوق تجویز شود، از جهت بارداری در اینده که نگرانی اکثر استفاده کنندگان میباشد، مشکلی وجود ندارد ولی سایر عوارض را در صورت وقوع به پزشک اطلاع دهید.
سلام من یه دختر 20 ساله هستم
ریزش موهام خیلی زیاد شده بود که چندتا دکتری رفتم بهم گفتن که کم خونی و کمبود ویتامین دی داری
قرص های مخصوص کمبود هارو مصرف کردم و حتی مکمل های زیادی هم مصرف کردم اما انگار نه انگار ریزشم کمتر نشد
دکتر اخریه که رفتم گفت که تخمدان پلی کیستیک داری اکنه و ریزش موت به خاطر اونه
سونوگرافی دادم دیدم تخمدانام پره از کیست ریزه
واسم اسپیرونولاکتون و قرص سیبل نوشتن برای سه ماه
الان که 7 روزه قرصارو مصرف میکنم ریزشم شاید بگم نصف شده خداروشکر
اما از عوارض این قرص ها یکم میترسم و میترسم که بعد از قطع مصرف دوباره عوارض برگرده
خواهش میکنم راهنماییم کنید و اگه راهکار بهتری برای درمانم سراغ دارید بگید
همه مشکلک موهامه اکنه م کمه اما موهام هم کم پشت شده و هم رشدش فوق العاده کمه
خواهش میکنم کمکم کنید
سلام کاربر عزیز
دو داروی تجویز شده را برای مدتی استفاده نموده و پزشک مجدد انجام سونوگرافی را برای شما توصیه می نمایند تا مشخص شود ایا کیستها برطرف شده اند و یا خیر. در صورت ماندگاری کیستها مصرف آنها ادامه میبابد تا بهبودی….بعد از قطع آنها این احتمال وجود دارد که بعد از مدتی دوباره برگردد و یا ممکن است هیچ گاه عود نکند که قابل پیشبینی نیست.
در مورد عوارض آنها یکی از مواردی که باعث نگرانی افراد میشود کاهش باروریست که این صحت ندارد.
اگر دارویی در رابطه با مشکلی استفاده مینمایید تداخل آن را با این دروها به کمک داروساز چک نمایید.
در انتها مصرف چند ماهه ی مکملهایی که در تقویت مو موثرند توصیه میشود تا شرایط مطلوب ایجاد شود.
سپاس فراوان بابت پاسخ شما دکتر عزیز
اگه میتونید برای پرپشت شدن و رشد مو مکملی به من معرفی کنید ممنون میشم
سلام و احترام. خواهش میکنم کاربر عزیز نظر لطف شماست.
اگر ریزش مو در حد نرمال بوده و علائم دیگری نداریئ نیازی به مراجعه به پزشک نیست. از بین مکملها آنهایی که حاوی زینک، ویتامینهای گروه بی و برخی اسیدهای آمینه میباشند مناسب هستند مانند ریجن دایت و اکوفان… اما محصولاتی چون شامپوها چندان موثر نمی باشند.
من ۱۸ سالمه و یک ساله تحت نظر دکتر پوست مو هستم و بهم قرصای ضد بارداری رو میده برای اینکه هورمون های مردانم کم بشه با اینکه کم شده ولی بازم هورمون هام بالاس بنظرتون با همین دکتر روند بهبودیم رو ادامه بدم یا به دکتر غدد مراجعه کنم؟مراجعه به یک دکتر دیگه تداخل تو درمانم ایجاد میکنه؟ و باعث عوارض میشه؟!
و اینکه خیلی میترسم در اینده این قرص ها روی بچه دار شدنم تاثیر بزاره و میخواستم بدونم واقعا تاثیر گذاره تو بچه دار شدن؟
سلام و خسته نباشید
بنده 32سالمه ریزش موی شدید داشتم بطوری که یک ناحیه از جلوی سرم کاملا خالیشده.پریودیم از زمان ازدواجم نامنظم شده (کمتر از یکسال). البته بنده زخم بدی هم دهانه رحم دارم. معاینات و سونو رو انجام دادم سایز تخمدانها و رحم کاملا نرمال بود فقط و فقط یه فولیکول تو تخمدان راستم دیده شد. یه ورق قرص 21روزه دکتر برام نوشتن و الان پریود شدم مجدد و قراره سونوی مجدد بدم. بنظر شما با مواردی که گفتم من سندروم پلی کیستیک دارم؟
سلام کاربر عزیز
سندرم تخمدان پلی کیستیک (pco) با ارائه ی شرح حال کامل، انجام آزمایش و سونوگرافی تشخیص داده شده و یکی از عوارض آن ریزش مو می باشد. اما لزوما ریزش موی شما ارتباطی با کیست تخمدان ندارد به خصوص که طبق آنچه بیان نمودید به نظر نمی رسد مبتلا به pco باشید.
سلام کاربر عزیز خیر بر روی بارداری تاثیر منفی ندارند. ممکن است در مصرف طولانی مدت ( چندین سال) کمی تخمک گزاری را به تاخیر بیندازند آن هم برای یک یا دو ماه بعد از قطع دارو. در صورت تمایل میتوانید به متخصص غدد مراجعه نمایید ولی جواب آزمایشات و لیست داروهای خود را به همراه داشته باشید.
سلام من به دکتر مراجعه کردم گفتن زیاد هست ولی نیاز به قرص نیست ولی من شدیدا ریزش مو دارم که موهام خالی خالی شده
سلام کاربر عزیز مکمل هایی که به منظور تقویت مو معرفی شده اند مثل هیرویت یا قرص ریجن دایت را استفاده نمایید