38 درصد از عفونت‌های قارچی در ناحیه کشاله ران اتفاق می‌افتد. قارچ کشاله ران بیشتر در مردان به ویژه در سنین جوانی و ورزشکاران دیده می‌شود و زنان و کودکان کمتر دچار این عارضه می‌شوند. معمولا علامت اولیه عفونت، احساس خارش خفیف در کشاله ران است و به دنبال آن پوست دچار التهاب و تاول خواهد شد. اگر این عفونت به موقع و سریع درمان نشود، ممکن است ناحیه تناسلی فرد را نیز درگیر کند و عوارضی به مراتب شدیدتر داشته باشد.
قارچ کشاله ران چیست؟
قارچ کشاله ران (Tinea cruris – jock itch) یک عفونت قارچی شایع شبیه قارچ پوست سر است. این عفونت قارچی باعث ایجاد بثورات خارش‌دار، گزنده و سوزش در پوست اطراف کشاله ران، قسمت داخلی ران و ترک باسن (شکاف گلوتئال) می‌شود. پوست عفونی شده ممکن است تحریک (قرمز، بنفش، خاکستری، برنزه یا سفید) و پوسته پوسته شود و ترک بخورد یا تاول بزند.
بروز این قارچ در پسران نوجوان و مردان جوان به ویژه ورزشکاران بیشتر دیده می‌شود و به ندرت در زنان، افراد مسن و کودکان رخ می‌دهد. مردان 3 برابر زنان در معرض ابتلا به این نوع قارچ هستند. همچنین، خطر ابتلا در افراد دچار بیماری‌های مزمن مانند دیابت، چاقی یا دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر از سایرین است. در مواردی نادر، این عفونت ناحیه نتاسلی (آلت تناسلی، کیسه بیضه یا فرج) را نیز درگیر می‌کند. با توجه به تاثیرات منفی این مشکل، بهتر است هر چه زودتر به دنبال درمان قارچ کشاله ران باشید.
عوامل موثر در ابتلا به قارچ کشاله ران
قارچ کشاله ران توسط یک قارچ درماتوفیت ایجاد می‌شود که معمولا از گونه Trichophyton rubrum و Epidermophyton floccosum هستند. انتقال این عفونت به کشاله ران معمولا از طریق پاها یا ناخن‌ها به وسیله خاراندن یا استفاده از حوله‌ها یا ملحفه‌های آلوده رخ می‌دهد. انتشار این بیماری در بین ورزشکاران و محیط‌های گرم و مرطوب بیشتر است. برخی از افراد به ابتلای این نوع عفونت قارچی نسبت به سایرین بیشتر مستعد هستند. از جمله:
- افراد مبتلا به دیابت، چاقی، دارای سیستم ایمنی ضعیف (مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS)، هپاتیت، بیماری‌های مزمن و سرطان
- افرادی که از دارویی مانند داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند پردنیزون و داروهای بیولوژیک اصلاح‌کننده سیستم ایمنی مانند اینفلیکسیماب استفاده می‌کنند.
- افرادی که تحت شیمی درمانی سیستمیک قرار دارند.
- افرادی که در محیط‌های ورزشی آلوده قرار دارند و از وسایل و تجهیزات ورزشی آلوده به قارچ استفاده می‌کنند.
- افرادی که لباس‌های تنگ و بدون خاصیت تنفسی به ویژه در زمان ورزش کردن می‌پوشند.
علائم ابتلا به قارچ کشاله ران
قارچ کشاله ران معمولا با ایجاد یک حس خارش متناوب خفیف در کشاله ران آغاز می‌شود. در صورت گسترش عفونت، ممکن است هر دو طرف ران و چین‌های پوستی اینگوینال (کشاله ران) و پس از آن، باسن و مقعد و در مواردی، اندام تناسلی درگیر شوند. معمولا علائم ابتلا به عفونت قارچی در کشاله ران عبارتند از:
- خارش مداوم و سوزش
- راش قرمز، پوسته پوسته، دایره‌ای شکل با لبه‌های برجسته
- تغییر رنگ پوست بسته به رنگ پوست فرد مبتلا به بنفش، خاکستری، برنزه یا سفید
- سرخی، ترک خوردگی، پوسته پوسته یا لایه لایه شدن پوست
- تاول‌های کوچک و چرکی
- بروز ترشحات سفید رنگ واژنی در زنان
- عفونت سر آلت تناسلی (بالانیت) در مردان
موارد شدید ابتلا به این نوع می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده و آزاردهنده و عوارض ثانویه مانند شکستگی در پوست، بروز زخم‌های باز و به ندرت وقوع سلولیت داشته باشند.
روش‌های تشخیص قارچ کشاله ران
در رابطه با پاسخ به این سوال که قارچ پوستی چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود، ابتدا باید به پزشک مراجعه کنید. پس از معاینه، پزشک برای یافتن علائم اولیه بروز عفونت ناشی از قارچ در کشاله ران، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر و درمان قارچ کشاله ران اختصاصی‌تر، از پوست بیمار نمونه‌گیری انجام دهد. این نمونه معمولا در محلول پتاسیم هیدروکسید قرار می‌گیرد تا سلول‌های پوست حل شوند و قارچ در زیر میکروسگوپ قابل مشاهده باشد. ممکن است همراه با انجام بیوپسی پوست، از ماده‌ای به نام اسید پریودیک – شیف (PAS) برای تشخیص قارچ استفاده شود. همچنین، روش دیگر تشخیص و به دنبال آن درمان قارچ کشاله ران، کشت نمونه در محیط کشت اختصاصی در آزمایشگاه است.
راهکارهای درمان قارچ کشاله ران
راهکارهای درمانی و دستور العمل‌های مراقبت از پوست زیادی برای این نوع عفونت قارچی وجود دارد. برای کمک به بهبودی پوست، تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه آسیب دیده بسیار مهم است. از جمله راهکارهای درمان قارچ کشاله ران عبارتند از:
- استفاده از پماد و کرم‌ها: یکی از پمادهای موثر در درمان عفونت ناشی از قارچ، استفاده از پماد اکسید روی است. همچنین، از کرم کلوتریمازول می‌توان برای درمان آن به مدت 2 الی 4 هفته استفاده کرد. سایر کرم‌های ضدقارچی موضعی عبارتند از: میکونازول (مونیستات، میکاتین) و تربینافین (لامیزیل). استفاده از کرم‌ها به عنوان بهترین و موثرین روش درمانی قارچ کشاله ران توصیه می‌شوند. همچنین، برای کاهش خارش ناشی از عفونت، بیمار می‌تواند از کرم‌های غیرکورتیکواستروئیدی مانند پراموکسین 1% بدون نسخه استفاده کند. از کرم استروئیدی موضعی تریامسینولون 025/0 درصد نیز برای یک دوره کوتاه 5 الی 7 روزه برای کاهش التهاب و خارش استفاده می‌شود. گزینه دیگر برای کاهش خارش محل آسیب دیده، استفاده از کرم استروئیدی موضعی بدون نسخه مانند هیدروکورتیزون 1 درصد (کورتاید) یک تا سه بار در روز به مدت 5 الی 7 روز است.
- شستشوی محل عفونت با شامپوی مخصوص: شستشوی کشاله ران دو بار در روز با یک شامپوی ضد قارچ مانند کتوکونازول یا سولفید سلنیوم، روشی موثر در جلوگیری از پیشرفت و درمان عفونت است.
- درمان دارویی: معمولا مصرف قرص‌های ضد قارچ مانند فلوکونازول (دیفلوکان)، ایتراکونازول (اسپورانوکس)، یا تربینافین تجویز می‌شود.
- درمان‌های خانگی: استفاده از سرکه سفید رقیق شده (با نسبت 1 به 4 سرکه آب) برای شست و شو یا خیس کردن حوله برای ناحیه آسیب‌دیده به صورت روزانه یا قرار دادن روزانه یا یک روز در میان کشاله ران در وان دارای سفیدکننده بسیار رقیق کلروکس (یک چهارم پیمانه سفیدکننده کلروکس در وان پر از آب) و سپس خشک کردن پوست از جمله روش‌های درمان خانگی موثر برای مبارزه با عفونت قارچ کشاله ران هستند. به این دلیل که تعریق بالا می‌تواند باعث تشدید عفونت و التهاب شود، می‌توان با استفاده از محلول‌های خشک کننده (قابض) مانند سرکه یا استات آلومینیوم (محلول بورو یا دموبورو)، میزان تعرق را کنترل کرد. پوشیدن لباس زیر 100 درصد نخی از تحریک بیش از حد پوست کشاله ران جلوگیری می‌کند. همچنین برخی از روغن‌های ضروری می‌توانند تا حد زیادی از پیشرفت عفونت جلوگیری کنند. این روغن‌ها عبارتند از: روغن درخت چای، پرتقال تلخ، نعناع و اکالیپتوس. سیر به دلیل داشتن ترکیبی به نام آجوئن نیز یک ماده مناسب برای جلوگیری از پیشرفت عفونت است. با این حال، بیمارانی که به این روغن‌ها یا سیر حساسیت دارند، نباید از این مواد استفاده کنند.
نکته: ممکن است طول درمان تا 8 هفته طول بکشد. توصیه می‌شود که بیمار روند درمانی خود را کامل کند و با کاهش یا رفع علائم عفونت، درمان را متوقف نکند.
نحوه پیشگیری از ابتلا به قارچ کشاله ران
راه‌های مختلفی برای کاهش خطر ابتلا به عفونت قارچی در کشاله ران وجود دارد، از جمله:
- رعایت بهداشت: شستن مرتب دست‌ها می‌تواند تا حد زیادی خطر ابتلا به این عفونت و انتقال آن از شخص دیگر را کاهش دهد. همچنین، خشک و تمیز نگه داشتن پوست کشاله ران در کاهش خطر ابتلا به آن اهمیت بالایی دارد.
- استفاده از پودر بچه: تعرق و رطوبت از جمله عوامل خطر ابتلا به عفونت قارچی در کشاله ران هستند. استفاده از پودر بچه با کنترل رطوبت پوست، از رشد قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.
- خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ: لباس‌های تنگ ممکن است روی سطح پوست ساییدگی ایجاد کنند یا به دلیل عدم تنفس سطح پوست و تبخیر تعرق، رشد قارچ را افزایش دهند.
- پوشیدن لباس‌های آزاد در هوای گرم یا مرطوب: استفاده از لباس‌های آزاد یا دارای خاصیت تنفسی به ویژه در هوای گرم و مرطوب یا حین تمرینات ورزشی، از ماندن تعریق و رطوبت در سطح پوست و به تبع، رشد قارچ جلوگیری خواهد کرد.
- شستن مرتب لباس‌های تمرینی: به این دلیل که ورزشکاران بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچ کشاله ران هستند، بهتر است پس از هر تمرین یا فعالیت ورزشی، همه لباس‌های مورد استفاده به خوبی شسته شوند.
- عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران: امکان ابتلای افراد به قارچ از طریق اشیاء و محیط آلوده وجود دارد. مخصوصا به ورزشکاران توصیه می‌شود ابدا از حوله یا سایر وسایل شخصی هم استفاده نکنند.
سخن پایانی
وجود رطوبت و تعرق بالا، هوای گرم، برخی از بیماری‌های زمینه‌ای، استفاده از برخی داروها یا تماس با افراد یا تجهیزات آلوده می‌تواند منجر به ابتلای قارچ کشاله ران شود. این عفونت قارچی علائمی مانند خارش، سوزش، تغییر رنگ پوست و تاول دارد و در صورت عدم درمان، ممکن است نواحی دیگر از بدن را درگیر کند. استفاده از کرم‌های ضد قارچ در درمان این نوع عفونت بسیار موثر هستند.
در مواردی که درمان‌های معمول موثر نیستند، فرد نیاز به مراجعه پزشک و متخصص پوست خواهد داشت. تغییر سبک زندگی و رعایت اصول بهداشتی از جمله کلیدی‌ترین نکات در پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های قارچی هستند. اگر راهکارهای دیگری در رابطه با درمان قارچ پوست دارید، آن را در قسمت نظرات با سایر کاربران داروخانه آنلاین مثبت سبز در میان بگذارید.
