فرق شپش سر با شپش برنج چیست؟

همواره انسان‌ها، حیوانات و گیاهان در معرض هجوم آفت‌ها و انگل‌ها بوده‌اند. گاهی مقابله با این انگل‌ها و آفت‌ها بسیار سخت و پیچیده می‌شود. شاید با شنیدن نام انگل یا آفت اولین کلمه‌ای که به خاطرتان بیاید شپش باشد. باید بدانید که شپش‌ها انواع متفاوتی دارند. اما سؤالی که شاید ذهن بیشتر مردم را درگیر کرده باشد این است که آیا شپش‌های غلات یا برنج به انسان نیز سرایت می‌کنند؟  پاسخ بسیار ساده است. نه‌تنها شپش سر انسان با شپش برنج و غلات و شپش حیوانات متفاوت است بلکه حتی شپش سر و شپش بدن انسان‌ها نیز باهم فرق دارند. با این تفاسیر راه‌های انتقال و پیشگیری و درمانشان نیز با یکدیگر متفاوت‌اند. ما در این از مجله داروخانه اینترنتی مقاله فرق شپش سر با شپش برنج را بررسی کرده‌ایم. اگر تمایل به افزایش آگاهی‌تان دارید در ادامه با ما همراه باشید.

فرق شپش سر با شپش برنج چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم شپش‌ها انواع مختلف دارند که هرکدامشان میزبان خاصی را انتخاب می‌کنند. برای مثال شپش سر انسان هرگز علاقه‌ای به حیوانات یا غلات ندارد و بالعکس. یکی از معضلات بزرگ کشاورزان مقابله با آفت‌های گیاهان حتی پس از برداشت آن است. شپش برنج آفتی ست که به‌سرعت تکثیر می‌شود و می‌تواند حاصل زحمت سالانه یک کشاورز را نابود کند. البته شرایط نگهداری برنج و راه‌های پیشگیری بسیاری وجود دارد که در ادامه به توضیح فرق شپش سر با شپش برنج پرداخته‌ایم.

اما شپش سر انسان که بسیار با شپش برنج متفاوت است انگل خون‌خواری ست که روی سر انسان و لابه‌لای موهایش زندگی می‌کند و در طول زندگی خود از خون میزبان خود تغذیه می‌کند. این انگل بسیار سریع تولیدمثل کرده و به‌راحتی به شخص دیگر انتقال می‌یابد. مبارزه و نابودی کامل شپش سر کمی دشوارتر از شپش برنج به نظر می‌رسد.

گاهی با دیدن شپشک داخل ظرف برنج منزل نگران انتقال آن به سرتان یا گزش و انتقال عفونت حشره می‌شوید. باید بدانید که شپش سر و شپش برنج دو حشره کاملا متفاوت‌اند. در ادامه به‌طور جداگانه هر دو حشره را بررسی کرده‌ایم.

شپش سر چیست؟

شپش سر یک انگل خاص است که تنها روی سر انسان زندگی می‌کند. این حشرات بی‌بال قادر به پرواز نبوده و با داشتن پاهای کوتاه قادر به پریدن کارآمد هم نیستند. شپش‌های سر طول عمری 30 تا 50 روزه‌ دارند. طول یک شپش بالغ بین 1 تا 3 میلی‌متر است. شپش سر هر 4 تا 6 ساعت باید از خون تغذیه کند که این گزیدگی‌ها عمدتاً در کنار گوش یا پس گردن دیده می‌شود. اولین علامتی که یک زنگ خطر برای وجود شپش در سر محسوب می‌شود، خارش است. چرخه زندگی یک شپش سر مانند بسیاری از حشرات دیگر به سه مرحله تخم، لارو و حشره بالغ تقسیم می‌شود. شپش ماده در مدت 4 تا 9 روز بیش از صد تخم می‌گذارد که این تخم‌ها با ماده بسیار چسبناکی به ساقه مو می‌چسبند.

پیشگیری و مقابله با شپش سر

این انگل بیشتر در مدارس، مهدهای کودک، باشگاه‌ها و پادگان‌ها که تراکم افراد در آن بیشترند به‌راحتی می‌تواند با تماس افراد با یکدیگر از میزبانی به میزبان دیگر انتقال یابد. متأسفانه یکی از دلایل انتقال سریع شپش به دیگران پنهان کردن قضیه از بقیه است. زمانی که یک فرد با این مشکل درگیر می‌شود نه‌تنها باید دور از بقیه بماند بلکه وسایل شخصی فرد مانند بالشت، شانه سر، لباس‌ها و پتو باید به روش‌های مخصوص خود انگل زدایی شود، چون شپش به لباس و وسایل شخصی فرد می‌چسبد و به فرد دیگر انتقال می‌یابد.

شاید در مورد درمان‌های خانگی شپش سر بسیار شنیده باشید اما باید بدانید که درمان این انگل در منزل کار دشواری ست؛ چون باید از نابودی کامل آن مطمئن شوید. درمان این مشکل معمولاً با کمک محلول پرمترین ۱% ، پرمترین ۵% قابل انجام است. شامپو لیندان نیز یکی از روش‌های درمانی است که باید به مدت ۵ دقیقه روی سر باقی بماند و سپس شسته شود.

شپش برنج چیست؟

شپش برنج حشره بسیار ریزی ست که طول آن به 2 تا 3 میلی‌متر می‌رسد. رنگ این حشرات قهوه‌ای مایل به سیاه است. جالب است بدانید که یک شپش برنج بالغ قادر به پرواز می‌شود. متوسط طول عمر آن‌ها  4 تا 6 ماه است. چرخه زندگی این حشره نیز به  مرحله تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ تقسیم می‌شود. حشره ماده بالغ و سالم، در روز ۴ تخم و در طول زندگی خود ۴۰۰-۳۰۰ تخم می‌گذارد. همین سرعت بالای تولیدمثل این حشره باعث می‌شود تا مدت کوتاهی پی از دیدن اولین شپش‌ها در برنج با حجم عظیمی از آن‌ها روبرو می‌شویم که دانه‌های برنج را از داخل می‌جوند و پوک می‌کنند. حشره ماده به‌وسیله سر خرطومی خود دانه‌ برنج را سوراخ کرده و تخم‌ها را در آنجا می‌گذارد.

زمانی که تخم باز شود لارو به مدت تقریباً 2 هفته در داخل دانه برنج باقی می‌ماند و برای رشد خود از مغز برنج تغذیه می‌کند. این حشره خطری برای انسان ندارد. یعنی نیش نمی‌زند و یا باعث عفونت و بیماری نمی‌شود؛ اما اگر تکثیر شود می‌تواند باقی غلات موجود در منزل را نیز نابود کند. این حشرات، به زمین‌های کشاورزی نیز حمله می‌کنند. آن‌ها می‌توانند محصولاتی مانند برنج، گندم و ذرت را نابود ‌کنند. اما همیشه راهکارهایی برای مقابله با آفت وجود دارد.

راه‌های پیشگیری و مقابله با شپش برنج

شاید برایتان جالب باشد که بدانید شپش برنج به بوی بعضی از گیاهان مانند برگ درخت گردو، فلفل خشک و سیر حساس بوده و از آن محیط فرار می‌کند. پس با قرار دادن یکی از آن‌ها در سطل برنجتان می‌توانید از شر این حشره موذی خلاص شوید. باید بدانید که بهترین شرایط برای رشد و تکثیر تخم آفت‌های برنج گرما و رطوبت است پس برای نگهداری برنج به مدت طولانی یک  جای خشک و خنک را انتخاب کنید. یک راه ساده دیگر این است که پارچه بزرگ و تمیزی را زیر نور آفتاب و در محلی دور از گردوخاک پهن کنید و برنج حشره زده را روی آن بریزید.

هوادهی و گرمای آفتاب می‌تواند حشره‌های برنج را فراری دهد. شاید بارها شاهد پاشیدن نمک لابه‌لای برنج بوده‌اید. پاشیدن نمک لابه‌لای برنج هرچند تأثیر زیادی در از بین بردن حشرات ندارد اما می‌تواند تا حدی باعث پیشگیری از تکثیر آن‌ها شود. امروزه قرص‌های مخصوصی برای نابودی شپش برنج در بازار موجودند که عموماً در عطاری‌ها دیده می‌شوند. قرص «فستوکسین» که ترکیب‌های فسفر دار دارد، بوی سیر می‌دهد. قرص فستوکسین از حالت جامد یک‌دفعه به حالت گاز درمی‌آید و با این حالت حشرات را نابود می‌کند.

فرق شپش سر با شپش برنج

در مورد فرق شپش سر با شپش برنج باید بگوییم، درست است که شپش سر و شپش برنج حشراتی با شباهت‌هایی اندک هستند اما همان‌طور که دانستید این دو نوع شپش تا حد زیادی  باهم متفاوت‌اند. هرکدام از آن‌ها میزبان‌ها و رژیم غذایی خاص خود را دارند که به‌جز آن قادر به زندگی نیستند. جالب است بدانید که یک شپش سر وقتی دور از سر انسان بماند بدون مکیدن خون انسان تنها یک تا دو روز قادر به زنده ماندن است. همچنین شپش برنج تنها با خوردن برنج و غلات زنده می‌ماند و البته تنها داخل برنج و غلات تخم‌گذاری می‌کند.

سخن پایانی

عصر جدید عصر دانستن و آگاهی‌هاست. با بالا بردن سطح آگاهی و دانش خود با هر مشکلی می‌توان با راه‌حل مناسب آن مقابله کرد. اکنون‌ که فرق شپش سر با شپش برنج را شناختید و با تفاوت‌های آن‌ها آشنا شدید بهتر می‌توانید با آن‌ها مقابله کنید. اگر متوجه شپش برنج نشوید یا راه‌حلی برای نابودی‌شان پیدا نکنید پس از مدت کوتاهی تنها با میزان زیادی پودر برنج روبرو خواهید شد که ضرر اقتصادی به همراه دارد. دانستیم که شپش برنج هیچ آسیبی به انسان نمی‌رساند و اکنون می‌توانید بدون نگرانی به جنگ آن بروید.

اما در موضوع شپش سر اهمیت فرهنگ‌سازی بسیار به چشم می‌آید. چراکه پنهان کردن این مسئله جز گسترش شیوع شپش چیز دیگری به دنبال ندارد. در امر درمان شپش سر گاهی استفاده از حشره‌کش‌ها در منزل دیده می‌شود که این کار خطرات جانی به دنبال دارد.