بارداری یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین دوران زندگی هر زن به حساب می‌آید. کاملا واضح به نظر می‌رسد که داشتن یک رژیم غذایی سالم تا چه حد در سلامت مادر و جنین تاثیرگذار است. اکثر مادران باردار بیشتر به این موضوع توجه دارند که چه مواد غذایی را در رژیم غذایی خود بگنجانند اما به غذاهای ممنوع در دوران بارداری کمتر پرداخته شده است. مصرف برخی غذاها در دوران بارداری ممکن است سلامتی مادر و فرزند وی را به خطر بیندازد؛ با ما همراه باشید.
غذاهای ممنوع در دوران بارداری
رژیم غذایی سالم موجب تقویت سیستم ایمنی در دوران بارداری شده و شما کمتر در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار خواهید گرفت. برخی از مواد غذایی بهتر است که در طی دوران بارداری کمتر مورد استفاده قرار بگیرند اما بعضی دیگر به طور کلی مصرفشان ممنوع است. فهرست این مواد غذایی به شرح زیر است:
ماهی هایی که حاوی مقادیر بالایی جیوه هستند
جیوه عنصر بسیار سمی است که در آب‌های آلوده به وفور یافت می‌شود. جیوه در مقادیر بالا می‌تواند در عملکرد سیستم عصبی و سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی گذاشته و عملکرد کلیه‌ها را نیز دچار اختلال کند. متاسفانه انواع مختلفی از ماهی‌ها در دریاهای آلوده زندگی می‌کنند و می‌توانند حاوی مقادیر بالایی جیوه باشند. بهتر است خانم‌های باردار به طور کلی از مصرف ماهی‌های حاوی جیوه خودداری کنند و یا مصرف آنها را به یک یا دو وعده در ماه محدود نمایند. ماهی‌هایی با جیوه بالا شامل موارد زیر هستند:
- کوسه ماهی
- اره ماهی
- ماهی خال‌مخالی شاهی
- ماهی تن
ماهی های کامل پخته نشده یا خام
ماهی‌های خام به ویژه صدف می‌توانند موجب بروز عفونت در بدن شوند. این ماهی‌ها می‌توانند آلوده به ویروس، میکروب یا انگل بوده و در بدن مادر باردار سبب به وجود آمدن عفونت شوند. برخی از این عفونت‌ها به جنین منتقل نمی‌شود اما بعضی دیگر هم مادر و هم جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد و حتی ممکن است موجب مرگ جنین شود.
زنان باردار 20 درصد بیش از سایرین در معرض عفونت لیستریا هستند. لیستریا باکتری است که در خاک و آب آلوده یا گیاهان یافت می‌شود. ماهی خام می‌تواند طی دودی شدن یا خشک شدن حاوی لیستریا شده و با وارد شدن به بدن مادر باردار از طریق جفت به جنین نیز منتقل شود و مشکلاتی از قبیل زایمان زودرس و سقط جنین را به وجود آورد. به همین دلیل مصرف ماهی‌های خام و صدف جزء غذاهای ممنوع در دوران بارداری است. بنابراین از صرف غذاهایی همچون سوشی در زمان بارداری پرهیز نمایید.
گوشت پخته نشده، خام و فرآوری شده
مصرف گوشت‌های پخته نشده یا خام احتمال بروز عفونت‌های باکتریایی و انگلی را تا چند برابر افزایش می‌دهد و این عفونت‌ها ممکن است سلامتی جنین را به خطر انداخته و اگر به زایمان زودرس منجر نشوند، مشکلاتی از قبیل ناتوانی ذهنی یا صرع را به وجود آورند.
همچنین گوشت‌های فرآوری شده مثل همبرگر و سوسیس و کالباس نیز از جمله غذاهای ممنوع در دوران بارداری به شمار می‌آیند.
تخم مرغ خام
تخم مرغ خام می‌تواند به باکتری سالمونلا آلوده باشد و بدن مادر را دچار عفونت کند. تب، حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات معده و اسهال می‌تواند از علائم ابتلا به عفونت سالمونلا باشد. این عفونت در بیشتر موارد فقط مادر را درگیر می‌کند اما در برخی موارد نادر نیز رحم را درگیر کرده و موجب زایمان زودرس نیز می‌شود.
زنان باردار باید تخم مرغ را به طور کامل پخته و سپس استفاده نمایند. پس واضح است که از تخم مرغ عسلی در دوران بارداری باید پرهیز کرد. همچنین مثلا در سس مایونز نیز تخم مرغ خام وجود دارد پس مصرف این سس نیز در دوران بارداری مضر و ممنوع است.
کافئین
کافئین به طور عمده در چای، قهوه و نوشابه یافت می‌شود. به زنان باردار توصیه می‌شود که مصرف کافئین را در دوران بارداری به حداقل برسانند. کافئین در بدن خیلی سریع جذب شده و به جفت و جنین انتقال می‌یابد. مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری خطر تولد نوزاد با وزن کم را افزایش می‌دهد. وزن کم نوزاد نیز می‌تواند در ابتلای وی به بسیاری از بیماری‌ها تاثیرگذار بوده و حتی خطر مرگ را در پی داشته باشد.
جوانه های خام
از آنجایی که جوانه‌های خام نظیر جوانه شبدر یا لوبیا نیز ممکن است به سالمونلا آلوده باشند، از جمله غذاهای ممنوع در بارداری محسوب می‌شوند. محیط مرطوب مورد نیاز برای رشد جوانه‌ها مکانی ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها بوده و به همین دلیل خوردن هیچ نوع جوانه‌ای به خانم باردار توصیه نمی‌شود.
لبنیات و آب میوه های پاستوریزه نشده
پاستوریزه کردن، موثرترین روش برای از بین بردن هر گونه باکتری مضر است، بدون اینکه ارزش غذایی محصول تغییری پیدا کند. همه افراد باید از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه بپرهیزند اما به ویژه خانم‌های باردار نیز هرگز نباید این نوع خوراکی‌ها را استفاده کنند زیرا ممکن است آلوده به انواع میکروب و باکتری بوده و سلامتی آنها را به خطر بیندازند. همچنین نوشیدن آب میوه پاستوریزه نشده نیز در دوران حاملگی ممنوع است.
الکل
مصرف الکل به دلیل حرام بودن و همچنین مضر بودن آن به هیچ فردی پیشنهاد نمی‌شود و خانم‌های باردار نیز تحت هیچ شرایطی نباید از نوشیدنی‌های الکلی استفاده کنند. نوشیدن الکل حتی به مقدار اندک می‌تواند روی مغز جنین تاثیر سوء گذاشته و سبب ناتوانی ذهنی شود. ناهنجاری‌های مادرزادی صورت کودک و مشکلات قلبی در نوزاد نیز می‌تواند به دلیل مصرف الکل در دوران بارداری بروز یابد.
فست فود
مصرف انواع فست فود در دوران بارداری ممنوع است. مادر باردار باید توجه ویژه‌ای به رژیم غذایی خود داشته باشد و از طریق مصرف خوراکی‌های مفید و مکمل های غذایی دوران بارداری کلیه ویتامین‌ها و املاح معدنی را برای بدن خود و فرزند خود تامین نماید. فست فودها معمولا ارزش غذایی بسیار پایینی دارند و به همین دلیل توصیه نمی‌شوند.
به عنوان نکته آخر یادآوری این مسئله بد نیست که در دوران بارداری به شستن و ضد عفونی نمودن میوه و سبزیجات نیز بیش از پیش اهمیت بدهید و هرگز میوه‌ها و سبزیجات نشسته را حتی به مقدار اندک استفاده نکنید.
سخن پایانی
پیش از اقدام برای بارداری با افزایش دانش خود غذاهای ممنوع در دوران بارداری را بشناسید تا شیرینی این دوران با اشتباهاتی که از روی ناآگاهی ممکن است از شما سر بزند، به کامتان تلخ شود. در دوران بارداری فرد باید تحت نظر پزشک باشد و رژیم غذایی وی مرتب کنترل شود تا بارداری و زایمانی ایمن را تجربه نماید. پرهیز از برخی مواد غذایی نامناسب در این دوران به مادر کمک می‌کند تا کودکی سالم‌تر به دنیا آورده و در عین حال سلامتی خود را نیز تضمین نماید.
تغذیه در دوران شیردهی هم دقیقا به همین شکل باید باشه؟
سلام دوست عزیز
پیشنهاد میکنم برای جواب سوالتون حتما مقاله تغذیه مادر در دوران شیردهی را مطالعه کنید.
چند ماه پیش از بارداری بهتره از مکمل غذایی استفاده بشه؟
اینکه مکمل ها را از چه زمانی و به چه میزان مصرف کنید را فقط پزشک می تواند تشخیص دهد چرا که برای هر شخصی متفاوت است و بستگی به جواب آزمایشات شما خواهد داشت. اما اگر قصد بارداری دارد حداقل 6 ماه پیش از اقدام به بارداری بهتر است زیر نظر پزشک قرار بگیرید.