بیماری هانتینگتون، یک اختلال عصبی مرتبط با ژنتیک است که به طور اصلی بر اعصاب مغز و اسپاینال کورد تأثیر می‌گذارد. این بیماری باعث اختلال در حرکت‌های ارادی، اختلال در توانایی صحبت کردن، اختلالات شخصیتی و افزایش ریسک ابتلا به افسردگی و اضطراب میشود. این اختلال بر اساس حرکات ناپایدار معروف است که به نام “کرات” شناخته میشود و زندگی روزمره فرد را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار میدهد.
داروی تترابنازین (Tetrabenazine) به عنوان یکی از رویکردهای مؤثر در کنترل علائم بیماری هانتینگتون مطرح شده است. این دارو با کاهش فعالیت دامنه‌ای دوپامین در مغز، اثرات مثبتی بر روی کنترل حرکتی و بهبود عملکرد روانی افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون داشته و میتواند به عنوان یک راهکار موثر در مدیریت این بیماری مورد استفاده قرار گیرد.
اشکال دارویی تترابنازین
- قرص: 12.5 میلی گرم، 25 میلی گرم
موارد مصرف داروی تترابنازین
تترابنازین برای کاهش حرکات غیرقابل کنترل (کره) ناشی از بیماری هانتینگتون (درمان نیست) استفاده میشود. کاهش اشتها به شما کمک میکند در فعالیت‌های عادی روزانه خود شرکت کنید. تصور میشود این دارو با کاهش مقدار برخی از مواد طبیعی در مغز (مونوآمین ها مانند دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین) که با عملکرد عصب و عضله درگیر هستند، کار میکند. تترابنازین متعلق به دسته ای از داروها به نام حذف‌کننده‌های مونوآمین است.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Tetrabenazine
مکانیسم عمل داروی تترابنازین به طور برگشت پذیر ناقل مونوآمین نوع 2 تاولی انسانی (VMAT2) را مهار میکند و منجر به کاهش جذب مونوآمین‌ها (به عنوان مثال، دوپامین، سروتونین، نوراپی نفرین، هیستامین) به وزیکول‌های سیناپسی و تخلیه ذخایر مونوآمین از پایانه‌های عصبی میشود. این اثر مشابه رزرپین است، اما فعالیت محیطی کمتر و اثر کوتاه‌تری دارد. میزان جذب این دارو حداقل 75 درصد و توزیع پروتئین محدود 82-85٪ و 59-68٪ (متابولیت‌ها) می‌باشد. دارو و متابولیت‌های اصلی به بافت‌های حاوی ملانین (به عنوان مثال چشم، پوست) متصل می‌شوند.
این دارو به سرعت در مغز توزیع خواهد شد (بیشترین اتصال در جسم مخطط، کمترین اتصال در قشر). داروی تترابنازین به صورت سریع و گسترده در کبد توسط کربونیل ردوکتاز به متابولیت‌های فعال متابولیزه میشود. متابولیت‌های فعال عمدتاً توسط CYP2D6 متابولیزه می‌شوند. حذف دارو در نیمه عمر 7 ساعت (آلفا هیدروکسی تترابنازین)، 5 ساعت (بتا هیدروکسی تترابنازین) و دفع از طریق ادرار 95% و مدفوع 7-16٪ صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف قرص Tetrabenazine
داروی تترابنازین (Tetrabenazine) را طبق دستور پزشک خود با یا بدون غذا از طریق خوراکی معمولاً یک بار در روز (صبح) مصرف کنید. پزشک ممکن است به تدریج دوز شما را به ۲ یا ۳ بار در روز طی چند هفته افزایش دهد. افزایش آهسته دوز به پزشک کمک میکند تا بهترین دوز را برای شما بیابد و در عین حال عوارض جانبی را تا حد امکان کاهش دهد. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما، پاسخ به درمان و سایر داروهایی است که ممکن است مصرف کنید. حتماً به پزشک و داروساز خود در مورد تمام داروهایی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای نسخه‌ای، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) اطلاع دهید.
زمان مصرف داروی تترابنازین
قبل از مصرف قرص تترابنازین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف دارو را بررسی کنید. این دارو را به طور منظم مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان‌های یکسانی مصرف کنید. دوز مصرفی خود را به صورت تدریجی افزایش داده و از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید. همچنین، برای افزایش دوز مصرفی با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک، تاثیری بر روند بهبودی شما نداشته و تنها عوارض جانبی را افزایش میدهد. اگر حرکات کنترل نشده شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
طریقه مصرف داروی تترابنازین
- این دارو در جهت درمان کوریا مرتبط با بیماری هانتینگتون توصیه میشود. دوز را در طی چند هفته فردی و به آرامی تیتر کنید تا دوزی را شناسایی کنید که کوریا را کاهش و به خوبی تحمل میشود.
- دوز پیشنهادی 5 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدای درمان است که پس از 1 هفته، دوز باید به 12.5 میلی گرم در هر 12 ساعت افزایش یابد. همچنین برای نگهداری، دارو را به آرامی با فواصل هفتگی 12.5 میلی گرم در روز تیتر کنید تا دوزی را که باعث کاهش کره و قابل تحمل میشود، مشخص شود.
- اگر دوز روزانه 37.5 تا 50 میلی گرم در روز است، در دوزهای منقسم هر 8 ساعت تجویز شود. برای مجموع دوز روزانه بین 50-37.5 میلی گرم در روز، نباید از 25 میلی گرم در هر دوز تجاوز کرد.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته، یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی تترابنازین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سرطان سینه، مشکلات کبدی، برخی مشکلات قلبی (ضربان قلب سریع، آهسته و نامنظم، طولانی شدن QT در EKG)، مشکلات گوارشی، اختلالات کلیوی یا کبدی و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید. همچنین، این دارو در برخی بیماران سبب گیجی و خواب‌آلودگی شده است. در ادامه به برخی از موارد احتیاط داروی تترابنازین (Tetrabenazine) خواهیم پرداخت؛
- افزایش خطر افسردگی و افکار خودکشی در بیماران مبتلا به بیماری هانتینگتون گزارش شده است. تعادل خطر افسردگی و خودکشی با نیاز بالینی برای کنترل حرکات کوریفورم هنگام در نظر گرفتن استفاده از تترابنازین وجود دارد.
- ظهور یا بدتر شدن افسردگی، خودکشی یا تغییرات غیرعادی در رفتار را تحت نظر بگیرید. بیماران، مراقبان و خانواده‌ها را از خطر افسردگی و خودکشی آگاه کنید و به پزشک معالج راهنمایی کنید که رفتارهای نگران کننده را به سرعت گزارش کنند.
- در بیماران با سابقه افسردگی یا اقدام به خودکشی و افکار قبلی احتیاط کنید. همچنین، در بیمارانی که به طور فعال اقدام به خودکشی می‌کنند و در بیماران مبتلا به افسردگی درمان نشده یا درمان ناکافی منع مصرف دارد.
- داروی تترابنازین فقط باید توسط پزشکان با تجربه در درمان اختلالات هیپرکینتیک استفاده شود. همچنین، برای درمان حرکات دیسکینتیک ناشی از لوودوپا توصیه نمیشود.
- سرگیجه وضعیتی گزارش شده است. با این حال، فشار خون در طول چنین رویدادهایی اندازه گیری نشده است؛ نظارت بر علائم حیاتی در ایستادن باید در بیمارانی که در معرض افت فشار خون هستند در نظر گرفته شود.
خطرات افسردگی و خودکشی با داروی تترابنازین
- بیماران مبتلا به بیماری هانتینگتون (HD) در معرض افزایش خطر افسردگی و افکار خودکشی هستند. این دارو خطر خودکشی را در بیماران مبتلا به HD افزایش میدهد.
- هنگام در نظر گرفتن درمان، خطر خودکشی باید در مقابل نیاز به درمان کوریا متعادل شود. همه بیماران باید از نظر افسردگی یا خودکشی جدید یا بدتر شده تحت نظر باشند. اگر افسردگی یا خودکشی برطرف نشد، درمان را قطع کنید.
- بیماران، مراقبان آن‌ها و خانواده‌هایشان باید از خطرات افسردگی، بدتر شدن افسردگی و خودکشی مرتبط با درمان مطلع شوند و باید به آن‌ها آموزش داده شود که رفتارهای نگران‌کننده را فوراً به پزشک معالج گزارش دهند. بیماران مبتلا به HD (بیماری هانتینگتون) که افکار خودکشی دارند باید فورا مورد ارزیابی قرار گیرند.
موارد منع مصرف داروی تترابنازین
- حساسیت مفرط
- اختلال کبدی
- بیمارانی که به طور فعال در حال خودکشی هستند یا افسردگی درمان نشده یا درمان ناکافی دارند.
- مصرف همزمان با دوترابنازین یا والبنازین
- مصرف همزمان مهارکننده MAO یا ظرف 14 روز پس از قطع مصرف مهارکننده MAO
- مصرف همزمان با رزرپین
خطر سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) داروی تترابنازین
- یک مجموعه علائم بالقوه کشنده که گاهی اوقات به عنوان سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) شناخته میشود در ارتباط با دارو و سایر داروهایی که انتقال دوپامینرژیک را کاهش می‌دهند، گزارش شده است.
- تظاهرات بالینی NMS شامل پرپیرکسی، سفتی عضلانی، تغییر وضعیت ذهنی و شواهدی از بی‌ثباتی اتونومیک (نبض یا فشار خون نامنظم، تاکی کاردی، دیافورز، و دیس ریتمی قلبی) می‌باشد. علائم اضافی ممکن است شامل افزایش کراتینین فسفوکیناز، میوگلوبینوری، رابدومیولیز و نارسایی حاد کلیه باشد.
- سایر بیماری‌های پزشکی جدی (مانند ذات الریه، عفونت سیستمیک) و اختلالات خارج هرمی درمان نشده یا درمان نشده می‌توانند با علائم و نشانه‌های مشابه ظاهر شوند. سایر ملاحظات مهم در تشخیص افتراقی شامل سمیت آنتی کولینرژیک مرکزی، گرمازدگی، تب دارویی و آسیب شناسی اولیه سیستم عصبی مرکزی است.
- هیچ توافق کلی در مورد رژیم‌های درمانی دارویی خاص برای NMS وجود ندارد. عود NMS با از سرگیری درمان دارویی گزارش شده است. در صورت نیاز به درمان پس از بهبودی از NMS، بیماران باید از نظر علائم عود تحت نظارت باشند.
عوارض قرص تترابنازین (Tetrabenazine)
خواب آلودگی، مشکلات خواب، خستگی، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، کبودی، اضطراب، افسردگی، کاهش اشتها، سردرد و… برخی از عوارض داروی تترابنازین می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. در صورت وجود سوابق پزشکی از جمله تغییرات روانی و خلقتی (مانند افسردگی جدید، افکار یا اقدام به خودکشی، مشکلات تفکر)، علائم بیماری پارکینسون (مانند لرزش، کندی حرکت، از دست دادن تعادل)، مشکل در بلع، بی‌قراری و… می‌باشد. برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده به آرامی از جای خود بلند شوید. در ادامه به عوارض جانبی داروی تترابنازین (Tetrabenazine) خواهیم پرداخت؛
- آرام‌بخشی/خواب‌آلودگی (31%)
- خستگی (22%)
- بی‌خوابی (22%)
- افسردگی (19%)
- آکاتیسیا (19%)
- اضطراب (15%)
- حالت تهوع (13%)
- تحریک پذیری (9%)
- کبودی (6%)
- استفراغ (6%)
- کاهش اشتها (4%)
- سوزش ادرار (4%)
- واکنش وسواسی (4%)
- عدم تعادل (9%)
- پارکینسونیسم/برادی‌کینزی (9%)
- سرگیجه (4%)
- دیزآرتری (4%)
- راه رفتن ناپایدار (4%)
- سردرد (4%)
تداخل دارویی تترابنازین
- تداخلات رده X (پرهیز): آزلاستین (نازال)، بروموپرید، برومپریدول، دئوتترابنازین، متوکلوپرامید، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (MAO)، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، پیریبدیل، رزرپین، تالیدومید، والبنازین
- افزایش اثرات داروها توسط تترابنازین: الکل (اتیل)، داروهای ضد سایکوز، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، داروهای تضعیف‌کننده CNS، فلونیترازپام، هالوپریدول، متوتری‌مپرازین، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوکسی‌کدون، پارالدهید، پرهگزیلین، پرامی‌پکسول، عوامل طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، روپینیرول، روتیگوتین، سوورکسانت، تالیدومید، والبنازین، زولپیدم
- افزایش اثرات تترابنازین توسط داروها: دئوتترابنازین، دایمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، هیدروکسی زین، ایماتینیب، گیاه کاوا، لمبورکسانت، لیسورید مالئات، لوفکسیدین، لومفانترین، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متوکلوپرامید، متی‌روسین، مینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، اوکسوممازین، پانوبینوستات، پگ اینترفرون آلفا-b۲، پرامپانل، رزرپین، روفینامید، سدیم اکسیبات، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول
مصرف قرص تترابنازین (Tetrabenazine) در دوران بارداری و شیردهی
هیچ داده کافی در مورد خطر رشد مرتبط با درمان در زنان باردار وجود ندارد. تجویز تترابنازین به موشها در طول بارداری و شیردهی منجر به افزایش مرگ و میر نوزادان مرده و پس از تولد شد. هیچ اطلاعاتی در مورد وجود تترابنازین یا متابولیت‌ها در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخواران یا بر تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و اثرات نامطلوب احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار یا شرایط زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری داروی Tetrabenazine
داروی تترابنازین (Tetrabenazine) باید در دمای اتاق و به دور از نور آفتاب نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، کپسول، شیاف، ژل و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی تترابنازین
این مقاله با عنوان داروی تترابنازین از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز فراهم شده است. بیماری هانتینگتون، یک اختلال عصبی و ژنتیکی است که به طور معمول در اوایل میانسالی ظاهر میشود و باعث تخریب نورون‌های مغزی میشود، که در نهایت به اختلالات حرکتی، روانی و شخصیتی منجر میشود. تترابنازین، یک داروی آنتی‌پسیکوتیک است که به‌طور اصلی برای درمان اختلالات حرکتی مانند هانتینگتون استفاده میشود. آنتاگونیست دوپامینی D2 و سروتونین 5-HT2A ، اثر اصلی تترابنازین است که با کاهش فعالیت دوپامینی در مغز، علائم بیماری هانتینگتون را تسکین میدهد.
منبع سایت: Medscape
