ترک پوستی، مرتبط با ظاهر پوست انسان و مشکلات مربوط به آن می‌باشد. این مشکل اغلب به عنوان یک امر زیبایی شناخته می‌شود، اما اثرات آن می‌تواند بیشتر از این باشد. ترک‌های پوستی می‌توانند به علت عوامل مختلفی از جمله تغییرات در وزن بدن، بارداری، رشد سریع در دوران نوجوانی، و حتی عوامل ژنتیکی رخ دهند. در این مقاله به بررسی ترک پوستی و عوامل موثر بر ظاهر آن می‌پردازد.
ترک پوستی چیست؟
ترک پوستی یا استرچ مارک‌ها خطوطی هستند که روی پوست ظاهر می‌شوند و می‌توانند در اثر کشش سریع پوست ایجاد شوند. این خطوط در زنان و مردان رایج هستند و می‌توانند در دوران بلوغ، بارداری، افزایش وزن یا حجم عضلات ایجاد شوند. ترک‌های پوستی ممکن است به طور کامل از بین نروند، اما با گذشت زمان کمرنگ‌تر می‌شوند. راه‌هایی برای کاهش ظاهر آنها وجود دارد، که شامل استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌ها یا درمان‌های لیزری می‌شود.
هنگامی که ترک‌های پوستی برای اولین بار ظاهر می‌شوند، به رنگ قرمز یا بنفش هستند و به آنها استریا روبرا گفته می‌شود. با گذشت زمان، ترک‌های پوستی کمرنگ‌تر می‌شوند و به رنگ سفید یا نقره‌ای در می‌آیند که به آنها استریا آلبا گفته می‌شود.
علل ایجاد ترک پوستی
بارداری یکی از شایع‌ترین علل ترک پوستی است، اما عوامل دیگری مانند افزایش وزن سریع و سندرم کوشینگ نیز می‌توانند در ایجاد آنها نقش داشته باشند. ترک‌های پوستی می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند، اما بیشتر در نواحی شکم، ران‌ها، باسن، سینه‌ها و بازوها دیده می‌شوند.
ترک‌های پوستی بسیار رایج هستند و حدود ۹۰ درصد از زنان باردار آنها را تجربه می‌کنند. همچنین، این خطوط می‌توانند در افراد در حال رشد سریع، افراد چاق و افراد مبتلا به برخی بیماری‌ها مانند سندرم کوشینگ نیز دیده شوند. این علائم تقریبا در هر جایی ممکن است ظاهر شوند، اما بیشتر در نواحی زیر دیده می‌شوند:
- شکم
- سینه‌ها
- بازوهای بالا
- ران‌ها
- باسن
هنگام لمس با انگشتان، ممکن است برجستگی یا فرورفتگی‌های ظریفی را روی پوست خود احساس کنید. خارش یا درد نیز در این نواحی دور از انتظار نیست. ترک‌های پوستی، با وجود بی‌خطر بودن برای سلامتی، می‌توانند مانند سایر اسکارها دائمی باشند؛ با این حال، گذر زمان می‌تواند تغییراتی در آنها ایجاد کرده و به محو شدنشان کمک کند. به عنوان مثال، ترک‌های ناشی از بارداری معمولاً حدود ۶ ماه پس از زایمان کمرنگ می‌شوند.
پوست‌های مستعد ترک
برخی از افراد به دلیل نوع پوست خود بیشتر در معرض مواجه شدن با مشکل ترک پوستی هستند. پوست‌های مستعد ترک عبارتند از:
- پوست‌های روشن
- پوست های خشک
- پوست آسیب دیده
افراد با پوست روشن بیشتر مستعد ترک‌های پوستی هستند. پوست‌های خشک و شکننده بیشتر در معرض ترک خوردن هستند. ترک‌های پوستی بیشتر در نواحی شکم، ران، باسن، سینه و بازوها ظاهر می‌شوند.
مشخصات ظاهری ترک پوستی
- خطوط با رنگ و بافت متفاوت: این خطوط می‌توانند بنفش، قرمز، خاکستری روشن یا مایل به سفید باشند.
- خطوط فرورفته یا رگه‌ها: این خطوط می‌توانند در طول و عرض متغیر باشند.
- رنگ‌های مختلف: رنگ خطوط به رنگ پوست شما بستگی دارد و می‌تواند صورتی، بنفش، قرمز، مایل به آبی یا قهوه‌ای تیره باشد.
- تغییرات ظاهری: خطوط ممکن است در ابتدا نازک و براق باشند و به مرور زمان سفید شوند.
- خارش و تحریک: قبل از ظهور ترک‌های پوستی، ممکن است خارش و تحریک در پوست احساس کنید.
درمان ترک‌های پوستی
امروزه شاهد انبوهی از محصولات و روش‌های درمانی هستیم که هر یک مدعیِ کمرنگ کردن یا حتی از بین بردن کامل ترک‌های پوستی هستند. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که تا چه حد می‌توان به این ادعاها اعتماد کرد؟ در ادامه برخی از روش های درمانی ترک پوستی را بررسی می‌کنیم.
کرم‌های ضد ترک
کرم‌های ضد ترک با فرمولاسیون خود می‌توانند روی ترک‌های ایجاد شده بر روی پوست اثر بگذارند و با استفاده منظم آنها را از بین ببرند. این کرم‌ها با تحریک کلاژن اثر خود را بر روی درمان ترک‌های پوستی می‌گذارند؛ همچنین شما با خرید کرم ضد ترک و استفاده از آنها می‌توانید سرعت بازسازی پوست خود را افزایش دهید تا سریعتر درمان شود.
روغن‌های طبیعی
به غیر از کرم‌ها، روغن‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند موجب درمان ترک‌های پوستی شوند. برخی از این روغن‌ها شامل روغن آرگان، روغن نارگیل، کره‌ی کاکائو، آلوئه ورا و روغن زیتون می‌شود. این روغن‌ها باعث مرطوب شدن پوست می‌شود و از خشکی آن و در نتیجه ترک پوستی جلوگیری می‌کنند.
درمان با لیزر
درمان با استفاده از روش‌های لیزری یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای ترک‌های پوستی است. لیزرهای CO2 و فراقرمز به دلیل توانایی خود در ایجاد تحریک تولید کلاژن و بازسازی پوست، می‌توانند بهبود قابل ملاحظه‌ای در ظاهر ترک‌های پوستی ایجاد کنند. این روش‌ها عموما توسط پزشکان متخصص پوست انجام می‌شوند و نیاز به تعداد جلسات متفاوت و متناسب با نوع و شدت ترک‌ها دارند.
چه چیزی باعث ایجاد ترک‌های پوستی می‌شود؟
ترک پوستی زمانی به طور طبیعی ایجاد می‌شوند که رشد سریع باعث پارگی داخلی شود. اگرچه پوست خاصیت ارتجاعی دارد، اما اگر در مدت زمان کوتاهی بیش از حد کشیده شود، نتیجه اغلب پارگی‌های داخلی است که به صورت اسکارهایی به نام استرچ مارک در می‌آیند.
دلایل ایجاد ترک پوستی
برخی از دلایل ایجاد ترک پوستی عبارت است از:
کشش بیش از حد پوست: زمانی که پوست به سرعت کشیده می‌شود، ممکن است دچار پارگی‌های میکروسکوپی شود. این پارگی‌ها به صورت خطوط و رگه‌های روی پوست ظاهر می‌شوند که به عنوان ترک‌های پوستی شناخته می‌شوند.
افزایش سطح هورمون کورتیزون: کورتیزون هورمونی است که به طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شود. با این حال، مقادیر بالای این هورمون می‌تواند خاصیت ارتجاعی پوست را کاهش دهد و زمینه را برای ایجاد ترک‌های پوستی فراهم کند.
شرایطی که احتمال ایجاد ترک پوستی را افزایش می‌دهد عبارتند از:
بارداری: بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلیل کشش پوست برای ایجاد فضای کافی برای رشد جنین، دچار ترک‌های پوستی می‌شوند.
تغییر وزن ناگهانی: افزایش یا کاهش وزن سریع می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌های پوستی شود. این اتفاق در نوجوانان در دوران جهش رشدی نیز ممکن است رخ دهد.
مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی: استفاده از کرم ها، لوسیون‌ها و قرص‌های کورتیکواستروئیدی می‌تواند با کاهش خاصیت ارتجاعی پوست، به ایجاد ترک‌های پوستی کمک کند.
به طور کلی رشد سریع می‌تواند باعث پارگی‌های داخلی در لایه‌های زیرین پوست شود. اگرچه پوست خاصیت ارتجاعی دارد، اما کشش بیش از حد آن در مدت زمان کوتاه، می‌تواند منجر به پارگی‌های داخلی و ایجاد اسکارهایی به نام ترک پوستی پوستی شود.
چه کسانی در معرض خطر ایجاد ترک‌های پوستی هستند؟
خطر ظهور خطوط ناخوشایند پوستی (ترک پوستی) در برخی شرایطی بیشتر می‌شود. این شرایط شامل موارد زیر است.
- سابقه خانوادگی: اگر در خانواده شما سابقه ترک‌های پوستی وجود دارد، احتمال بروز آن در شما نیز بیشتر است.
- بارداری: تغییرات هورمونی و کشش پوست در دوران بارداری، زمینه را برای ایجاد ترک‌های پوستی فراهم می‌کند.
- سندرم مارفان: این بیماری نادر، باعث ضعیف شدن بافت همبند و افزایش احتمال ترک‌های پوستی می‌شود.
- زایمان: زایمان نوزادان بزرگ یا دوقلو، به دلیل کشش بیش از حد پوست شکم، می‌تواند منجر به ترک‌های پوستی شود.
- وزن بالا: افراد دارای اضافه وزن یا چاق، بیشتر در معرض خطر ترک‌های پوستی هستند.
- تغییرات ناگهانی وزن: افزایش یا کاهش وزن سریع، می‌تواند به کشش ناگهانی پوست و ایجاد ترک‌های پوستی منجر شود.
- مصرف داروهای خاص: مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی به مدت طولانی، احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را افزایش می‌دهد.
رنگ و ظاهر ترک پوستی به رنگ پوست شما بستگی دارد. در افراد با پوست روشن، ترک‌ها ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا بنفش باشند. در افراد با پوست تیره، ترک‌ها قهوه‌ای یا خاکستری به نظر می‌رسند. ترک‌های پوستی جدید معمولاً قرمز و برجسته هستند، اما با گذشت زمان، رنگ آنها کمرنگ‌تر می‌شود و صاف‌تر می‌شوند.
نحوه تشخیص ترک‌های پوستی
معمولا متخصصان پوست یا دیگر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی با معاینه پوست شما می‌توانند ترک‌های پوستی را تشخیص دهند. آنها همچنین برای بررسی نقش احتمالی شرایط خاص در ایجاد ترک‌های پوستی، سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کنند.
برخی از این شرایط عبارتند از:
- سندرم کوشینگ
- سندرم مارفان
- سندرم اهلرز-دانلوس
- بیماری مزمن کبد
- بی‌اشتهایی عصبی
بهترین زمان برای مراجعه به متخصص پوست (درماتولوژیست)
ترک‌های پوستی پوست یا استریا، رگه‌های نازک و موج‌دار روی پوست هستند که به طور طبیعی در اثر کشش سریع پوست ایجاد می‌شوند. اگرچه این علائم معمولا بی‌خطر هستند، اما می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات زمینه‌ای سلامتی نیز باشند. به همین دلیل در صورت مشاهده علائم غیرمعمول، مانند افزایش وزن بدون دلیل، ضعف عضلانی، خستگی، نازکی پوست، کبودی آسان یا بهبودی دیرهنگام زخم، به متخصص پوست مراجعه کنید.
علائم ترک پوستی ممکن است باعث ناراحتی روحی و اجتناب از برهنه شدن شود. در این صورت، مشورت با متخصص پوست می‌تواند مفید باشد. روش‌های خانگی مانند کرم‌ها، روغن‌ها و ماساژ ممکن است تا حدی ظاهر علائم را کم کنند.
اگر درمان‌های خانگی موثر نبودند، متخصص پوست می‌تواند گزینه‌های دیگری مانند لیزر، پوست‌سابی یا کرم‌های قوی‌تر را پیشنهاد دهد. به خاطر داشته باشید که هیچ درمانی نمی‌تواند علائم ترک پوست را به طور کامل از بین ببرد، اما روش‌های پزشکی می‌توانند تا حد زیادی ظاهر آنها را بهبود بخشند.
پیشگیری از ایجاد ترک‌های پوستی
در صورتی که شما هنوز با مشکل ترک پوستی مواجه نشدید با برخی از مراقبت ها می توانید از ایجاد این مشکل پوستی جلوگیری کنید؛ همچنین در صورتی که پوست شما دچار ترک شده است با این کار ها می توانید از بیشتر شدن آن جلوگیری کنید.
تغذیه و تناسب اندام
نوشیدن آب کافی، داشتن رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می‌تواند به حفظ وزن سالم و جلوگیری از کشش ناگهانی پوست کمک کند، که احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را کاهش می‌دهد. در دوران بارداری یا هنگام تلاش برای افزایش یا کاهش وزن، مشورت با متخصص تغذیه برای دریافت برنامه غذایی مناسب، می‌تواند به حفظ سلامت پوست و پیشگیری از ترک‌های پوستی کمک کند.
محدودیت‌های ژنتیکی
ترک‌های پوستی تا حدی ارثی هستند و ممکن است حتی با مراقبت‌های کامل نیز به طور کامل از بین نروند. به یاد داشته باشید که ترک‌های پوستی طبیعی، رایج و بی‌خطر هستند و به سلامتی شما آسیب نمی‌رسانند.
مصرف ویتامین‌های مخصوص سلامت پوست
ویتامین‌های مختلفی وجود دارند که بدن به آن نیاز دارد. هر کدام از ویتامین‌ها روی بخش مختلفی از بدن تاثیر می‌گذارد و موجب حفظ سلامت عمومی بدن می‌شود. پوست نیز مانند سایر نقاط بدن برای حفظ سلامت خود به ویتامین‌هایی مانند ویتامین E، ویتامین ث و… نیاز دارد.
مصرف آب کافی
آب مصرفی کافی به حفظ رطوبت و انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کند و از ایجاد ترک‌های پوستی جلوگیری می‌کند. بنابراین، توصیه می‌شود همواره مقدار کافی آب را در طول روز مصرف کنید.
سخن پایانی
ترک پوستی یک مشکل شایع است که می‌تواند بر ظاهر و اعتماد به نفس فرد تأثیر گذار باشد. در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی عوامل موثر بر ایجاد ترک پوستی و روش‌های پیشگیری و درمان آن پرداختیم. شما چه روش‌های درمانی دیگری برای این مشکل پوستی می‌شناسید؟ شما می‌توانید سایر روش‌ها و سوالات خود را راجع به ترک پوستی در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
