اورسودوکسی کولیک اسید چیست؟ فواید و عوارض داروی Ursodeoxycholic acid

بیماری‌های مرتبط با سیستم گوارش به عنوان یکی از چالش‌های پزشکی جهانی شناخته می‌شوند و برخی از مشکلات اصلی در این زمینه، اختلالات مرتبط با سنگ‌های صفراوی هستند. سنگ‌های صفراوی، تشکیلات جامد در داخل مجاری صفراوی هستند که می‌توانند به علت اختلالات در ترکیب صفرا، اندازه یا تراکم این سنگ‌ها، باعث ایجاد کولیک‌های دردناک و علائم دیگری گردند. در این میان، داروهای مختلفی برای حل و آسان کردن سنگ‌های صفراوی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از داروهای مهم و موثر در این زمینه، داروی اورسودوکسی کولیک اسید (Ursodeoxycholic acid) است. این دارو با داشتن اثرات ضداسیدی و ضدالتهابی، به تسهیل حل شدن سنگ‌های صفراوی کمک می‌کند و عوارض ناشی از آن‌ها را کاهش می‌دهد.

اشکال دارویی اورسودوکسی کولیک اسید

1. کپسول (Actigall): 300 میلی گرم
2. قرص (Urso، Urso Forte): 250 میلی گرم، 500 میلی گرم

موارد مصرف قرص اورسودوکسی کولیک اسید

داروی اورسودوکسی کولیک اسید برای حل کردن انواع خاصی از سنگ‌های صفراوی، برای جلوگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا در بیماران چاق که به سرعت وزن خود را کاهش می‌دهند و برای درمان نوع خاصی از بیماری کبدی (کلانژیت صفراوی اولیه) استفاده می‌شود. اورسودیول یک اسید صفراوی است. این دارو در دسته‌ای از داروها به نام عوامل انحلال سنگ کیسه صفرا قرار دارد که با کاهش تولید کلسترول و حل کردن کلسترول در صفرا برای جلوگیری از تشکیل سنگ و با کاهش سطح سمی اسیدهای صفراوی که در سیروز صفراوی اولیه تجمع می‌یابند، عمل می‌کند. برخی از موارد مصرف قرص یا کپسول اورسودوکسی کولیک اسید (ursodeoxycholic acid) شامل موارد زیر می‌باشد؛

1. انحلال سنگ کیسه صفرا (Actigall)
2. پیشگیری از سنگ کیسه صفرا (Actigall)
3. سیروز صفراوی اولیه (Urso، Urso Forte)
4. بیماری کبد فیبروز کیستیک
5. آترزی صفراوی (کودکان)

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Ursodeoxycholic acid

اسید صفراوی طبیعی؛ کاهش ترشح کلسترول از کبد؛ بازجذب کسری کلسترول توسط روده‌ها را کاهش می‌دهد. جذب دارو با فراهمی زیستی 90% با شروع پاسخ اولیه برای انحلال سنگ کیسه صفرا 3-6 ماه است. این دارو به سرعت توسط کبد جذب و با گلیسین یا تورین کونژوگه شده و در صفرا دفع می‌شود. اورسودیول غیرجذب شده به روده بزرگ می‌رود و در آنجا 7-دهیدروکسیله می‌شود و به اسید لیتوکولیک تبدیل خواهد شد (یک ترکیب واسطه که گاهی اوقات تشکیل و چنودیول نامیده می‌شود). سپس چنودیول دهیدروکسیله شده و به اسید لیتوکولیک تبدیل شده و در آخر نیز از طریق مدفوع دفع می‌گردد.

مقدار مصرف داروی ursodeoxycholic acid

قبل از مصرف داروی اورسودوکسی کولیک اسید، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف آن را بررسی کنید. دارو را روزانه مطابق با دستور پزشک مصرف کرده و هنگام مصرف، اشکال دارویی قرص را خرد نکنید. همچنین اشکال کپسول این دارو را به صورت کامل میل کنید. برای جلوگیری از ناراحتی معده می‌توانید آن را همراه با غذا یا آب زیاد مصرف کنید. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان‌های معینی مصرف کنید.

زمان مصرف قرص اورسودوکسی کولیک اسید

1. قرص یا کپسول اورسودوکسی کولیک اسید را مطابق با دستور پزشک مصرف کرده و دوز مصرفی خود را بدون هماهنگی با پزشک افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی تاثیری بر روند بهبودی شما نداشته و تنها سبب عوارض جانبی خواهد شد.
2. داروی اورسودوکسی کولیک اسید در جهت انحلال سنگ کیسه صفرا (Actigall)، 8-10 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی در 8-12 ساعت مصرف می‌شود. توجه داشته باشید که دوز مصرفی نباید از 300 میلی گرم در روز تجاوز کند. همچنین دوز نگهداری دارو 250 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی می‌باشد.
3. این دارو برای پیشگیری از سنگ کیسه صفرا (Actigall)، 300 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی تجویز می‌شود.
4. برای سیروز صفراوی اولیه (Urso، Urso Forte)، 13-15 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی تقسیم در 6-12 ساعت استفاده می‌شود.
5. برای آترزی صفراوی (خارج از برچسب) در کودکان در روش پس از کاسای، 10-20 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی در 8-12 ساعت تقسیمی تجویز می‌شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف قرص یا کپسول اورسودوکسی کولیک اسید، اگر به آن یا سایر اسیدهای صفراوی حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات خاص کیسه صفرا یا مجرای صفراوی (مانند کوله سیستیت حاد، کلانژیت، انسداد صفراوی، پانکراتیت سنگ کیسه صفرا، فیستول صفراوی- گوارشی) بیماری‌های کبدی (مانند آسیت، خونریزی واریس، آنسفالوپاتی کبدی) و…. با پزشک در رابطه با خطرات مصرف دارو مشورت کنید. برخی از موارد هشدار و احتیاط مصرف داروی اورسودوکسی کولیک اسید شامل موارد زیر می‌باشد؛

قرص آهن با جذب بالا

قیمت: 260.000 تومان

قیمت با تخفیف:197.000 تومان

مشاهده

1. داروی اورسودوکسی کولیک اسید فقط در سنگ‌های صفراوی رادیولوسنت، غیر کلسیفیه و دارای کلسترول بالا استفاده شود.
2. در کیسه صفراهای غیربصری احتیاط کنید و اگر در طول درمان عدم تجسم کیسه صفرا رخ داد، درمان را قطع کنید.
3. تست‌های عملکرد کبد (گاما-GT، آلکالین فسفاتاز، AST، ALT) و سطح بیلی روبین باید 3 ماه پس از شروع درمان و 6 ماه پس از آن کنترل شوند. در صورت افزایش پارامترها به سطحی که از نظر بالینی در بیماران با سابقه سطوح تست عملکرد کبدی ثابت در نظر گرفته می‌شود، درمان را قطع کنید.
4. بیماران مبتلا به خونریزی واریس، انسفالوپاتی کبدی، آسیت یا نیاز به پیوند فوری کبد، باید درمان اختصاصی مناسب دریافت کنند.
5. انحلال سنگ کیسه صفرا ممکن است چندین ماه درمان طول بکشد و انحلال کامل رخ ندهد. عود سنگ ممکن است در 5 سال در 50 درصد از بیماران تحت درمان اتفاق بیفتد.
6. انترولیت در بیماران با خطر تنگی یا استاز روده؛ گزارش‌های نادر پس از بازاریابی در مورد بیماران تحت درمان با URSO وجود دارد که انترولیت (بزوآر) ایجاد کرده‌اند و منجر به علائم انسدادی می‌شود که نیاز به مداخله جراحی دارد. این بیماران شرایط پزشکی داشتند که آن‌ها را مستعد تنگی یا استاز روده می‌کرد (به عنوان مثال، انتروآناستوموز جراحی، بیماری کرون) و اگر بیمار با علائم انسدادی گوارشی مراجعه کرد، URSO را تا انجام ارزیابی بالینی نگه دارید.

موارد منع مصرف داروی اورسودوکسی کولیک اسید

1. حساسیت مفرط
2. عارضه سنگ کیسه صفرا که نیاز به جراحی دارد.
3. ناهنجاری‌های شناخته شده هپاتوسیت یا مجرای صفراوی، بیماری التهابی روده
4. سنگ‌های صفراوی کلسیفیه، آلرژی به اسید صفراوی، بیماری مزمن کبدی
5. فیستول دستگاه گوارش صفراوی
6. بیمارانی که نیاز به کوله سیستکتومی دارند.

عوارض جانبی قرص اورسودوکسی کولیک اسید (ursodeoxycholic acid)

سردرد، درد شکم، اشهال، عفونت مجاری ادراری، کهیر، خستگی، کمر درد، زخم یا نفخ شکم، آلوپسی ریزش مو، سرفه و… برخی از عوارض داروی اورسودوگسی کولیک اسید (Ursodeoxycholic acid) می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل ضعف، تورم مچ پا، افزایش تشنگی یا ادرار کردن، علائم عفونت (مانند گلودرد که از بین نمی‌رود، تب)، خونریزی یا کبودی آسان، علائم انسداد معده و روده (مانند درد شکم، کاهش اشتها، گرفتگی عضلات، استفراغ) و… می‌باشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوارض داروی اورسودوکسی کولیک اسید خواهیم پرداخت؛

1. سردرد و سرگیجه
2. اسهال
3. سوء هاضمه
4. حالت تهوع و استفراغ
5. کمر درد
6. عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
7. آلوپسی
8. کهیر
9. هایپرگلیسمی
10. نفخ شکم
11. زخم معده
12. عفونت مجاری ادراری
13. لکوپنی
14. ترومبوسیتوپنی
15. کوله سیستیت
16. خستگی

تداخل دارویی اورسودوکسی کولیک اسید

1. کلستیرامین و کلستیپول: این داروها که برای کاهش کلسترول استفاده می‌شوند که می‌توانند جذب UDCA را در بدن کاهش دهند.
2. آنتی اسیدها: آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم و منیزیم در برخی موارد جذب دارو را در بدن کاهش می‌دهند.
3. سیکلوسپورین: این داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی سطح UDCA را در خون افزایش می‌دهد.
4. داروهای ضد بارداری خوراکی: این داروها می‌توانند اثر UDCA را در حل کردن سنگ‌های صفراوی کاهش دهند.
5. داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (:(NSAIDs داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن در برخی بیماران خطر خونریزی را افزایش می‌دهند، به خصوص در افرادی که UDCA مصرف می‌کنند.
6. همچنین غذاهای پرچرب و محصولات لبنی جذب دارو را کاهش می‌دهند.

مصرف اورسودوکسی کولیک اسید (ursodeoxycholic acid) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های منتشر شده موجود در مورد استفاده از داروی اورسودوکسی کولیک اسید در زنان باردار به دست آمده از کارآزمایی های تصادفی کنترل شده، مطالعات مشاهده‌ای و مجموعه موارد جمع آوری شده در طی چندین دهه، خطر مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین یا سایر پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین را شناسایی نکرده است. بیشترین تماس‌های گزارش شده با این دارو در سه ماهه دوم و سوم بارداری رخ داده است. در مطالعات تولیدمثل حیوانی، اورسودوکسی کولیک اسید هنگامی که در دوزهای بیشتر از دوزهای درمانی انسانی تجویز می‌شد، هیچ اثر نامطلوبی بر رشد جنین و جنین نداشت.

تاثیر اورسودوکسی کولیک اسید در شیردهی

داروی اورسودوکسی کولیک اسید (UDCA) به طور طبیعی در شیر انسان وجود دارد. هیچ گزارشی از اثرات نامطلوب بر روی کودک وجود ندارد، اما گزارشات بسیار محدود است. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات این دارو بر تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.

شرایط نگهداری داروی Ursodeoxycholic acid

داروی اورسودوکسی کولیک اسید باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود؛ همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.

کلام آخر داروی اورسودوکسی کولیک اسید

در این مقاله، به بررسی داروی اورسودوکسی کولیک اسید به عنوان یک راهکار فعال در حل سنگ‌های صفراوی از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداختیم. نتایج تحقیقات نشان داده‌اند که این دارو با داشتن اثرات ضداسیدی و ضدالتهابی، می‌تواند بهبود چشمگیری در حل سنگ‌های صفراوی و کاهش علائم مرتبط با آن‌ها ایجاد کند. مکانیسم اثر این دارو در تسهیل حل سنگ‌ها به وسیله کاهش اسیدیته و کنترل التهاب می‌باشد. از آنجایی که داروهای مورد استفاده در حل سنگ‌های صفراوی نقش مهمی در بهبود وضعیت بیماران با این مشکل دارند، اورسودوکسی کولیک اسید نیز به عنوان یک گزینه مؤثر ظاهر می‌شود.

منبع سایت: Medscape