برای چه کسانی واکسن کرونا خطرناک است؟

با وجود تاکید شدید متخصصان به زدن واکسن کرونا عجیب است که هنوز هم عده‌ای از دریافت این واکسن طفره می‌روند. حداقل مزیتی که زدن واکسن برای افراد خواهد داشت این است که احتمال انتقال کرونا و در صورت ابتلا احتمال شدت این بیماری را کمتر خواهد کرد. با این وجود واکسن covid-19 ممکن است برای همه افراد نیز مناسب نباشد؛ از این رو در این مقاله به بررسی موارد منع واکسن کرونا خواهیم پرداخت.

واکسن های کرونا که مورد تائید وزارت بهداشت هستند

در کشور ما تاکنون 4 واکسن تائیدیه وزارت بهداشت را برای تزریق پیدا کرده‌اند. اطلاعات کلی انواع واکسن کرونا که از اواخر سال 99 تاکنون به کادر درمان و عموم تزریق شده‌اند، به شرح زیرند:

• واکسن سینوفارم: ساخت کشور چین بوده، در 2 نوبت به فاصله 28 روز باید تزریق شود و حدود 79% ایمنی ایجاد می‌کند.
• واکسن آسترازنکا: ساخت کشور کره جنوبی بوده، در 2 نوبت به فاصله 12 هفته باید تزریق شود و 63% ایمنی ایجاد می‌کند.
• واکسن اسپوتنیک 7: در کشور روسیه ساخته شده، در 2 نوبت که حداقل فاصله بین آنها باید 21 روز باشد، باید تزریق آن صورت گیرد. اثربخشی این واکسن بیش از 91% است.
• واکسن کوواکسین بهارات: ساخت کشور هند بوده، در 2 نوبت به فاصله 28 روز باید تزریق شود و حدود 81 درصد اثربخشی دارد.

کلیه واکسن‌های فوق ایمن بوده و پزشکان متخصص بر این باورند که نباید نسبت به نوع واکسن حساسیت نشان داد و در اسرع وقت هر یک از واکسن‌های ذکر شده اگر در دسترس بودند، باید مورد استفاده قرار بگیرند.

موارد منع واکسن کرونا

در بعضی موارد باید با احتیاط از واکسن کرونا استفاده نمود یا اینکه به طور کلی تزریق آن را انجام نداد:

واکنش آلرژیک شدید به واکسن

افرادی که واکنش‌های آلرژیک شدید نسبت به مواد غذایی، حیوانات خانگی یا موادی همچون لاتکس از خود نشان‌ داده‌اند، منعی برای تزریق واکسن کرونا ندارند و می‌توانند با خیال راحت آن را دریافت کنند. اما افرادی که در گذشته نسبت به دیگر واکسن‌ها یا درمان‌های تزریقی حساسیت بروز داده‌اند، در این زمینه باید با پزشک خود مشورت کنند. از همه مهم‌تر اشخاصی که به هنگام دریافت دوز اول واکسن کرونا نیز دچار واکنش‌های آلرژیک شده‌اند باید تزریق دوز دوم را انجام ندهند.

البته نگران نباشید زیرا افراد بسیار اندکی پس از واکسن کرونا واکنش آلرژیک از خود نشان داده‌اند. با این حال آنافیلاکسی بسیار نگران‌کننده بوده و تهدید کننده زندگی است بنابراین توجه به این مورد را حتما باید جدی بگیرید. به اشخاصی که سابقه آلرژی‌های شدید در گذشته داشته‌اند بیش از بقیه توصیه می‌شود تا به مراقبت های لازم بعد از تزریق واکسن کرونا توجه نموده و حتی تا 30 دقیقه پس از دریافت واکسن، در محل واکسیناسیون حضور داشته و تحت نظر کادر ناظر باشند.

افراد با تست مثبت کرونا

از دیگر موارد منع واکسن کرونا می‌توان به افرادی اشاره کرد که علائم بیماری کرونا در آنها مشاهده می‌شود. واکسیناسیون باید تا زمانی که فرد بهبودی کامل یابد، به تعویق بیفتد اما چنانچه فرد در بدن خود علیه ویروس کوید 19 آنتی بادی ساخته باشد، قضیه کمی متفاوت است. اگر فردی با آزمایش خون مطمئن شده که آنتی بادی دارد، بهتر است تا 90 روز از زدن واکسن کرونا خودداری نماید.

خانم های باردار و شیرده

در ابتدا هیچ اطلاعاتی در مورد ایمنی واکسن COVID-19 در خانم‌های باردار و شیرده وجود نداشت زیرا این قشر از آزمایشات بالینی حذف شده بودند. اما با تحقیقات بیشتر تعدادی از واکسن‌ها از لحاظ ایمن بودن در دوران بارداری و شیردهی مورد مطالعه قرار گرفتند و اکنون بدون هیچ منعی قابل استفاده هستند. بانوان باردار نیز مانند سایر افراد در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند و این بیماری ممکن است پیامدهای نامطلوبی روی خود آنها و جنین داخل شکمشان داشته باشد. از این رو توصیه می‌شود خانم‌های باردار و شیرده با پزشک خود مشورت کرده و ببینند که کدام واکسن برای آنها ایمن است، سپس اقدام به تزریق نمایند.

شرایط پزشکی خاص

افراد با بیماری‌های مزمن و خاص باید هشیارانه عمل کنند و در واقع در موارد منع واکسن کرونا نمی‌توان آنها را قرار داد. آزمایشات بالینی نشان داده است که واکسن کرونا به طور مشابهی در افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، موثر عمل می‌کند. اطلاعات کافی در مورد ایمن بودن واکسن کرونا برای افرادی که دارای نقص ایمنی و مثلا مبتلا به HIV هستند، وجود ندارد. اما این افراد به دلیل سیستم ایمنی ضعیف بیش از سایرین در معرض ابتلا به کرونا بوده و به نظر می‌رسد که بهتر است واکسن کرونا را دریافت کنند.

از طرف دیگر برخی از کارشناسان نیز معتقدند واکسن کرونا در افرادی که دارای نقص ایمنی هستند، ممکن است به شکل موثر عمل نکند. با این حال باز هم اگر واکسن آسیبی را نمی‌رساند، زدن آن بهتر از نزدن آن می‌تواند باشد. در مورد افرادی که بیماری‌های خودایمن دارند نیز اطلاعات کافی در دسترس نیست که بهتر است واکسن بزنند یا خیر اما توصیه کلی بر تزریق واکسن برای این اشخاص است.

کودکان و نوجوانان

تزریق واکسن کرونا از کادر درمان و افراد بالای 80 سال آغاز شده و در کشور ما نیز اکنون نوبت به کودکان و نوجوانان رسیده است. همه واکسن‌ها برای تزریق به این گروه‌های سنی مناسب نیستند اما برخی از واکسن‌ها مثل سینوفارم مجوز تزریق به افراد بالای 12 سال را پیدا کرده‌اند. در زمان نگارش این مطلب یعنی مهر ماه 1400 هنوز کودکان زیر 12 سال مجوز برای دریافت واکسن کرونا را ندارند.

موارد احتیاط در مورد تزریق واکسن کرونا

موارد منع واکسن کرونا را برایتان شرح دادیم. در برخی موارد نیز باید محتاطانه عمل کرد:

• افرادی که اختلالات مربوط به انعقاد خون دارند، مثل بیماران هموفیلی یا اشخاصی که به هر دلیل داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند، ابتدا باید فاکتورهای انعقادی دریافت کنند و بعد تزریق واکسن را انجام دهند. همچنین لازم است این افراد محل تزریق را 30 دقیقه تحت فشار قرار دهند.
• افرادی که ضعف سیستم ایمنی یا بیماری‌های خود ایمن دارند نیز تنها با مشورت پزشک باید برای دریافت واکسن اقدام نمایند.

لخته شدن خون پس از تزریق واکسن

حتما شما نیز خبرهایی مبنی بر لخته شدن خون پس از تزریق واکسن کرونا شنیده‎‌اید. این اتفاق در افراد معدودی که دریافت‌کننده واکسن بوده‌اند، به واقع اتفاق افتاده اما احتمال آن بسیار اندک است. برخی از مردم بر این اساس خودسرانه تصمیم می‌گیرند که پیش از زدن واکسن، داروهای رقیق‌کننده خون مصرف کنند که البته متخصصان این عمل را هرگز تائید نمی‌کنند؛ مگر اینکه به دلایلی به توصیه پزشک مصرف این داروها ضرورت داشته باشد. اگر شما جزء اشخاصی هستید که به طور روتین از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید، این موضوع را پیش از زدن واکسن covid 19 با پزشک در میان بگذارید.

سخن پایانی

افرادی که واکنش‌های شدید آلرژیک به نخستین دوز واکسن کرونا نشان داده‌اند و همچنین افراد مبتلا به کرونا در موارد منع واکسن کرونا قرار می‌گیرند. خانم‌های باردار و شیرده، کودکان زیر 12 سال و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن نیز باید با احتیاط و نظر پزشک اقدام به زدن این واکسن نمایند. اما به طور کلی باید گفت که واکسن کرونا کاملا ایمن و بی‌خطر بوده و تزریق آن به عموم توصیه می‌شود.