آیا مکمل ها و ویتامین های تاریخ گذشته قابل مصرف هستند؟

از آنجایی که همیشه در گنجه خانه تعدادی مکمل، دارو یا ویتامین وجود دارد که مربوط به بیماری‌های گذشته است که احتمالا به‌طور کامل مصرف نشده‌اند گاها وسوسه می‌شویم که از آنها استفاده نماییم. در این بین این سوال شاید برای افراد بسیاری پیش آمده، که آیا مکمل ها و ویتامین های تاریخ گذشته قابل مصرف هستند یا خیر؟

مکمل ها و ویتامین های تاریخ گذشته را می توان دوباره مصرف کرد؟

قطعا مکمل‌ها و ویتامین ها در طول زمانی که تاریخ مصرف دارند، دارای اثرات و مزایای بسیاری هستند، اما آیا بعد از انقضاء هم همچنان مزایای خود را دارند؟

در ادامه به شما خواهیم گفت در رابطه با تاریخ گذشته مکمل‌ها و و یتامین های موجود در منزل چه تصمیم صحیحی را اتخاذ نمایید.

قوانین تاریخ انقضا مکمل ها

ممکن است با دانستن قوانین اداره غذا و دارو آمریکا کمی شگفت زده و متحیر شوید، تاریخ انقضا یک الزام قانونی است که در سال 1979 توسط اداره غذا و دارو آمریکا یا همان FDA ثبت شد و رعایت آن برای تمامی شرکت‌های داروسازی جهان الزامی است.

این تاریخ مدت زمانی را که تولید کننده دارو می‌تواند خواص و ایمنی کامل دارو را تضمین نماید را به‌عنوان تاریخ انقضا در نظر گرفته است. اما تحقیقات نشان داده 90 درصد بیش از 100 نوع دارو چه داروهای بدون نسخه و چه داروهای تجویز شده حتی تا 15 سال بعد از تاریخ انقضای خود نیز قابل استفاده هستند.

در رابطه با تاریخ انقضا مکمل ها و ویتامین ها باید گفت مصرف آنها پس از اتمام تاریخ اقضا برای فرد ضرری ندارد اما از میزان اثرگذاری و مواد مفید داخل آنها کم می‌شود، به‌عبارتی اثرگذاری خود را از دست می‌دهند.

با این تفاسیر و پیرو اداره غذا و دارو آمریکا اگر یک محصولی بدون تاریخ انقضا وارد بازار شود باید دارای هویت باشد یعنی درجه خلوص، ترکیبات، قدرت و سایر مشخصات را داشته باشد و اما اگر دارای تاریخ انقضا بود باید تمامی خواص و ترکیبات محصول تا تاریخ مذکور معتبر باشد.

به عبارت دیگر موارد زیر برای فرد مصرف کننده باید تضمین شود:

• آنچه در برچسب مکمل ذکر شده است در محصول وجود داشته باشد.
• نباید ترکیباتی که بر روی برچسب ذکر نشده است در محصول باشد.
• محصول تا هر زمان که تاریخ انقضا داشته باشد منع مصرف ندارد.

عوامل موثر در تاریخ مصرف مکمل ها و ویتامین های موجود در منزل

درج تاریخ انقضا در کشور کانادا الزامی است، زیرا این تاریخ نشان دهنده آخرین روزی است که کارخانه تولید کننده بالاترین توان و تاثیرگذاری مکمل را تضمین کرده است.

دقت نظر داشته باشید عناصر موجود در مکمل‌های غذایی مانند ویتامین‌ها، اسیدهای چرب امگا 3 و عصاره‌های گیاهی از همان لحظه تولید شروع به تجزیه شدن می‌کنند و این روند در طول زمان نیز همچنان ادامه دارد. که در این بین قرار گرفتن در معرض دما، رطوبت، نور و هوا می‌تواند این تجزیه شدن را تسریع بخشد.

همچنین برخی از ویتامین‌های گروه B که شامل اسید فولیک، ویتامین C و D و بتاکاروتن هستند، زودتر از دیگر مواد منقضی می‌شوند. در این خصوص تولید کنندگان با افزایش 30 الی 40 درصدی عناصر در زمان تولید نسبت به آنچه که بر روی برچسب آن درج شده است باعث می‌شوند تا پایان تاریخ مصرف، مکمل ها و وتامین های موجود همچنان ارزش غذایی کامل خود را حفظ کند.

ضمنا اضافه کردن عوامل خشک کننده مانند بسته‌های سیلیکا ژل روند منقضی شدن را با کاهش رطوبت‌، کند می‌کند. همچنین اضافه کردن لایه‌های پوششی به قرص‌های ویتامین باعث ماندگاری بیشتر آنها می‌شود.

چه مدت پس از تاریخ انقضا می توان داروها را مصرف کرد؟

مطالعات پژوهشگران روی انواع مختلف دارو با ترکیبات فعال متفاوت که 28 تا 40 سال از تاریخ انقضای آنها می‌گذشت نشان داد بسیاری از ترکیبات فعال موجود در آنها دست کم تا 90 درصد خواص خود را حفظ می‌کنند.

تنها داروهایی که پایین تر از این سطح قرار می‌گیرند آسپرین، فناستین (نوعی مسکن) و آمفتامین (مورد استفاده در بیش فعالی و حمله خواب) هستند.

فرانسیس فلاهرتی، مدیر سابق اداره غذا و داروی آمریکا می‌گوید تاریخ انقضایی که توسط کارخانه‌های داروسازی مشخص می‌شود هیچ ارتباطی با مدت زمانی که دارو قابل استفاده است، ندارد.

وی می‌افزاید این تاریخ‌ها معمولا بیشتر از آن که اساس علمی داشته باشند نقش تجاری دارند. این که داروها ده سال در قفسه داروخانه آنلاین باقی بمانند مسلما به نفع کارخانه‌های داروسازی نیست و آنها خواهان انقضای تاریخ مصرف داروها هستند.

مکمل‌های غذایی مانند مولتی ویتامین‌ها، راهی برای وارد کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی اضافه به رژیم غذایی روزانه تان هستند. در حالی که مکمل ها و ویتامین های  غذایی برای همه افراد نیستند، اما اگر شما باردار یا گیاهخوار هستید یا یک وضعیت پزشکی خاص دارید که مانع دریافت مواد مغذی کافی از رژیم روزانه شما می‌شود، ممکن است به یک مکمل غذایی نیاز داشته باشید تا به بدنتان، مواد مغذی مورد نیازش را برساند.

اما اگر چند سال است که برخی مکمل‌ها را در قفسه داروهایتان نگه داشته اید، احتیاط کنید٬ آنها ممکن است به اندازه قبل موثر نباشند.

داروهای منقضی را چه باید کرد؟

داروهای تاریخ گذشته را باید دور بریزید. بهتر است این داروها را در پلاستیک بپیچید و دور بریزید. شربت‌هاو قطره‌ها را اول در فاضلاب خالی کنید بعد شیشه‌های آنها را دور بریزید. البته دور ریختن داروها باید با احتیاط صورت بگیرد.

نحوه و زمان نگهداری مکمل ها پس از تاریخ انقضا به چه صورت است؟

برخی از عناصر پس از تاریخ انقضا خیلی سریعتر تجزیه می‌شوند. مکمل‌های پروبیوتیک که باکتری‌های زنده و مخمرها از این جمله‌اند. توصیه می شود این مکمل ها پس از منقضی شدن دور ریخته شوند.

به همین ترتیب، برای مکمل‌‍‌های روغنی که به صورت کپسول‌های ژلاتینی هستند مانند روغن ماهی، روغن کتان، روغن کبد ماهی کاد و روغن گل پامچال، این مکمل‌ها بسیار سریعتر از ویتامین‌ها و مواد معدنی که به صورت قرص هستند فاسد می‌شوند. وقتی تاریخ انقضا این مکمل‌ها سر رسید‌، آنها را دور بریزید.

طعم مکمل‌ها نیز جزو اولین مواردی است که پس از تاریخ مصرف‌، تغییر می‌کند. ویتامین C و مولتی ویتامین‌هایی که به صورت جویدنی هستند‌، معمولا پس از ۳ ماه از تاریخ انقضا طعم آنها تغییر خواهد کرد.

جهت جلوگیری از فاسد شدن زودرس مکمل‌ها، دستور العمل‌هایی که روی برچسب‌ها قرار دارد را مطالعه و به آنها عمل نمایید. ویتامین‌ها در بسته‌بندی اصلیشان و دور از دما و نور نگهداری شوند. بسته ژل سیلیکا را از بسته‌بندی خارج ننمایید.

همچنین بیشتر برندهای پروبیوتیک بهتر است پس از باز شدن درب آنها در یخچال نگهداری شوند تا روند انقضا کند شود.