معمولا یکی مکانیسم طبیعی بدن در قبال آسیب‌های پوستی، تشکیل اتصالات فیبروتیک بین پوست و لایه‌های زیرین مانند یک داربست است. این اتصالات منجر به ایجاد فرورفتگی‌های، خطوط و چین و چروک‌ها در پوست می‌شود. این فرورفتگی‌ها و چین و چروک‌ها روی پوست صورت ممکن است به دلایل مختلف از جمله جراحی، آکنه، کهولت سن ایجاد شود که تاثیر منفی بر زیبایی فرد دارد. سابسیژن یک روش جراحی سرپایی است که برای قطع این اتصالات و برگرداندن پوست به سطح خود استفاده می‌شود. اطلاعات بیشتر در مورد اینکه سابسیژن چیست را در این مقاله بخوانید.
سابسیژن چیست؟
سابسیژن (Subcision) یک روش جراحی جزئی است که برای درمان جای زخم‌ها و چین و چروک‌های پوستی قدیمی استفاده می‌شود. به این روش جراحی، جراحی برش زیرجلدی نیز می‌گویند. سابسیژن با استفاده از یک سوزن یا سایر ابزار زیرجلدی خاص و ایجاد سوراخ در سطح پوست انجام می‌شود. لبه تیز سوزن یا سایر ابزار با شکستن رشته‌های فیبروتیک، جای زخم را به بافت زیرین متصل می‌کند. آزاد شدن رشته‌های فیبروتیک و نفوذ کلاژن جدید منجر به ترمیم جای زخم خواهد شد. معمولا این جراحی به صورت سرپایی است.
موارد کاربرد سابسیژن چیست؟
تصمیم به انجام سابسیژن به نوع، محل و شدت زخم و ترجیحات و انتظارات بیمار و توصیه پزشک بستگی دارد. اگر می‌پرسید موارد کاربرد سابسیژن چیست به موارد زیر دقت کنید:
- جای زخم‌های قدیمی و عمیق (به دلیل آکنه، ضربه، جراحی)
- جای زخم‌های قدیمی (به دلیل آکنه به استثنای زخم‌های عمیق آیس‌پک، واریسلا (آبله مرغان)، تروما، جراحی)
- پیوندهای پوستی قدیمی
- چین و چروک
- فرورفتگی‌های ناشی از سلولیت
اگر برای درمان جای جوش، سابسیژن انجام داده‌اید در مورد اینکه لازم است همچنان از کرم ضد جوش استفاده کنید یا خیر؛ با پزشک مشورت کنید.
ملاحظات لازم در زمان استفاده از سابسیژن
افراد زیر نمی‌توانند از سابسیژن استفاده کنند:
- بیماران دارای سابقه جای زخم هیپرتروفیک یا کلوئید
- افراد مصرف‌کننده رتینوئید (در عرض 12 ماه) (مانند آسیترتین، ایزوترتینوئین)
- ناهنجاری‌های مربوط به خونریزی یا لخته شدن خون (انعقاد خون)
- افراد دارای عفونت فعال باکتریایی یا ویروسی
انواع ابزارهای لازم برای سابسیژن
سابسیژن معمولا با چهار ابزار مختلف انجام می‌شود: سوزن، کانولا، سیم‌های جراحی و ابزارهای تیغه‌ای بلانت.
سوزن
قبل از رایج شدن اصطلاح سابسیژن، پزشکان از انواع سوزن‌ها برای درمان اسکار آتروفیک آکنه استفاده می‌کردند. به عنوان مثال اسپنگلر در سال 1957 از سوزن عنبیه بومن (Bowman iris needle) و تزریق فوم فیبرین پر کرن فرورفتگی‌ها صورت استفاده کرد. سال‌های بعد، سایر محققان از سوزن‌های زیرجلدی 18 و 20 گیجی برای انجام تکنیک تزریق فیبرین استفاده کردند. با این حال، هیچ کدوم از این دست مطالعات از سوزن به تنهایی به عنوان روش درمانی برای رفع آثار اسکار و فرورفتگی‌های پوستی استفاده نکردند. تا این که دو محقق به نام‌های اورنتریچ و اورنتریچ، برای اولین بار سابسیژن را با استفاده از سوزن‌های زیرجلدی استریل 22 گیجی انجام دادند.
آن‌ها سوزن‌های با ضخامت 25 تا 27 گیجی را برای زخم‌های ظریف‌تر و سوزن‌های با ضخامت 16 گیجی را برای فرورفتگی‌های بزرگتر توصیه کردند. برخی دیگر از محققان، از سایر ابزارها در کنار سوزن برای بهبود روند سابسیژن استفاده کردند. به عنوان مثال، خونگر و خونگر از فورسپس (انبر جراحی) شریانی برای خم کردن 90 درجه‌ای سوزن زیرجلدی استفاده کردند. استفاده از این ابزار L مانند کمک می‌کند تا جهت قرارگیری سوزن ثابت بماند. سایر محققین درباره استفاده از انواع روش‌ها در جهت کاهش عوارض احتمالی سابسیژن با استفاده از سوزن پژوهش کردند.
سوزن نوکور (Nokor) یکی دیگر از انواع سوزن‌های مورد استفاده برای سابسیژن است. این سوزن به دلیل نوک مثلتی مانند چاقوی جراحی عمل می‌کند و می‌تواند به طور موثری اتصالات فیبروتیک را برش دهد. علاوه بر آن، برخی دیگر محققان، استفاده از تیغه مورد استفاده در درمان آب‌مروارید چشمی را به عنوان جایگزین برای سوزن‌های نوکور در زمان برخورد با اسکارهای مشکل‌ساز پیشنهاد کرده‌اند.
کانولا
کانولا به عنوان جایگزینی برای سوزن به دلیل اثربخشی ضعیف سوزن و بازگشت فرورفتگی پوستی معرفی شد. طول نسبتا بلدتر و انعطاف‌پذیری بالاتر کانولا، این امکان را فراهم می‌سازد که به راحتی زیرپوست خم شود. به همین دلیل، تنها با یک نقطه برش در نزدیکی ناحیه مدنظر، امکان انجام سابسیژن وجود دارد و در نتیجه عوارض جانبی آن به شدت کاهش می‌یابد.
سیم‌های جراحی
روش‌های قدیمی استفاده از سوزن و کانولای زیرجلدی برای درمان اسکارها معمولا نتیجه مطلوب کمتر از حد انتظار دارند. چون که اکثر این ابزارها در بیشتر موارد اتصالات فیبروتیک را سوراخ می‌کنند و این اتصالات را به طور کامل در سطح میان پوست و زیر آن قطع نمی‌کنند. اولین بار سولامانیدز و همکارانش از سیم‌های جراحی برای سابسیژن استفاده کردند. در این روش، سیم به صورت زیرجلدی از طریق پوست در راس نواحی مشخص شده توسط جراح، وارد و از انتهای مخالف آن خارج می‌شود.
سپس همین فرآیند به صورت معکوس صورت می‌گیرد. این حرکت اره‌ای سیم به عقب و جلو در سطح زیرجلدی، باعث آزادسازی تمام اتصالات فرورفتگی‌ها می‌شود. استفاده از سیم‌های جراحی برای سابسیژن، یک رویکرد درمانی موثر برای اصلاح چین‌های عمیق بینی، خطوط ماریونت (چین‌های کنار لب)، خطوط گونه و اسکار آکنه است.
ابزارهای تیغه‌ای بلانت
این ابزارها را با نام لیبراتور نیز می‌شناسند و از جمله جدیدترین ابزار برای انجام سابسیژن هستند. این ابزار، شبیه یک پیچ گوشتی بلند و شیاردار با نوک W شکل است که برای قطع هر چه موثرتر اتصالات فیبروتیکی موجود در بین پوست و لایه زیرین آن طراحی شده است. یک برش 4 میلی‌متری در نزدیکی خط رویش مو با استفاده از تیغه شماره 11 یا 15 ایجاد می‌شود. سپس، لیبراتور از طریق نقطه ورودی، وارد می‌شود و با انجام یک حرکت به عقب، تمام اتصالات را قطع می‌کند. این ابزار برای سابسیژن اسکارهای قدیمی و بسیار عمیق مناسب است و امکان بروز خطر آسیب به بافت عصبی – عروقی بافت زیرین را به حداقل می‌رساند.
انواع سابسیژن براساس لایه پوستی
سابسیژن یک روش سرپایی است که معمولا در عرض چند ساعت انجام می‌شود. سابسیژن ممکن است در چندین لایه انجام شود: لایه سطحی، لایه میانی و لایه عمیق.
- سابسیژن لایه سطحی: نفوذ به پوست با یک سوزن 25 گیجی (واحد اندازه‌گیری ضخامت سوزن) و دقیقا زیر اپیدرم صورت می‌گیرد.
- سابسیژن لایه میانی: از یک کانولا بلانت (معمولا کانولای 22 گیجی با قطر کمی بزرگتر از سوزن 25 گیجی) برای نفوذ بیشتر در درم استفاده می‌شود.
- سابسیژن لایه عمیق: در این روش، ابزار فلزی خاصی به نام تیلور لیبراتور (Taylor Liberator) استفاده می‌شود تا با نفوذ به عمیق‌ترین لایه‌های درمی (پوستی)، اتصال سخت‌ترین جای زخم‌ها (اسکارها) را از بافت زیرین آن جدا کند.
نحوه انجام سابسیژن و مراقبت‌های پس از آن
معمولا روش درمانی سابسیژن طبق مراحل زیر انجام می‌شود:
- مرحله 1: ناحیه مدنظر از آلودگی و هر نوع لوازم آرایشی پاک می‌شود.
- مرحله 2: حاشیه‌های اسکار با یک نشانگر جراحی علامت‌گذاری و مشخص می‌شود.
- مرحله 3: برای وضوح فرورفتگی ناحیه مدنظر، نور بالا آن تنظیم می‌شود.
- مرحله 4: در ناحیه تحت درمان، بی‌حس‌کننده موضعی تزریق می‌شود. گاها به بیمار داروی ضداضطراب نیز داده خواهد شد. هم‌چنین، برای بی‌حس کردن بیشتر ناحیه و جلوگیری از خونریزی بیش از حد، ترکیب خاصی از بی‌حسی تجویز می‌شود.
- مرحله 5: یک سوزن سه مخروطی (18 یا 20 گیجی) یا یک سوزن نوکور (Nokor needle) با زاویه حاد (کمتر از 90 درجه) در نزدیکی ناحیه اسکار قرار می‌گیرد که نوک سرسوزن آن به سمت بالا و موازی با سطح پوست است. سوزن‌های با اندازه کوچکتر ممکن است برای زخم‌ها و چین و چروک‌های سطحی کوچک استفاده شوند.
- مرحله 6: سوزن از طریق ناحیه درم وارد پوست می‌شود و مانند حرکت پنبه‌ای به جلو و عقب حرکت داده می‌شود تا نوارهای فیبری لایه زیرین جدا شود. زمانی که نوارهای فیبری در قسمت عمیق درم و سطح زیرجلدی عمیق پوستی بریده می‌شوند، صدای کوبیدن شنیده خواهد شد. قطع اتصال، باعث رفع فرورفتگی و بازگشت سطح اسکار به سطح پوست می‌شود و هم‌چنین، تولید کلاژن در آن ناحیه را تحریک می‌کند.
- مرحله 7: سوزن 90 درجه چرخانده می‌شود و مجددا با انجام یک حرکت پنکه مانند در سرتاسر ناحیه اسکار پوستی حرکت داده خواهد شد (فنینگ سابسیژن).
- مرحله 8: سوزن برداشته و برای جلوگیری از تشکیل هماتوم به دلیل خونریزی در ناحیه مدنظر، برای چند دقیقه، در قسمت محل خروج سوزن فشار وارد می‌شود.
بلافاصله پس از سابسیژن معمولا اقدامات زیر انجام می‌شود:
- برای حفظ هموستاز و کاهش خطر خونریزی به ناحیه مد نظر فشار وارد و روی آن یخ گذاشته می‌شود.
- به برخی بیماران، آنتی‌بیوتیک و داروهای ضدالتهابی تجویز می‌شود.
تعداد جلسات مورد نیاز برای سابسیژن
سطح تولید کلاژن و بافت اسکار در افراد مختلف، متفاوت است. تعداد جلسات مورد نیاز سابسیژن برای اصلاح ناحیه مدنظر به نوع، محل و شدت محل فرورفتگی و ماهیت درمان بستگی دارد. معمولا در اکثر موارد 3 الی 6 جلسه برای بهبود کامل کافی خواهد بود. معمولا فواصل بین جلسات حداقل 1 ماه (4 هفته) توصیه می‌شود.
پیشنهاد می‌دهیم این مقاله را حتما مطالعه کنید: سریع‌ترین روش برای از بین بردن جای جوش
مزایا و عوارض سابسیژن چیست؟
سابسیژن تنها روشی است که می‌تواند جای زخم‌هایی آکنه، جراحی یا سایر موارد را از بین ببرد. معمولا میزان موفقیت آن بین 10 الی 50 درصد است. مانند هر روش جراحی دیگری، سابسیژن نیز خطرات و عوارضی دارد. اگر بعد از سابسیژن، خونریزی رخ دهد و خون در زیر پوست گیر کند، باعث تشکیل هماتوم و خونمردگی خواهد شد. هم‌چنین، ممکن است ناحیه مدنظر کبود شود. بی‌حسی موقت در نواحی تحت درمان سابسیژن معمولا 2 تا 4 ماه طول می‌کشد. بروز بی‌حسی دائمی بسیار نادر است. سایر خطرات و عوارض غیرمعمول عبارتند از:
- آسیب عصبی
- عفونت
- ایجاد ریزگره‌های زیرجلدی
- بروز اسکار هیپرتروفیک یا کلوئیدی (اسکارهای توده‌ای قرمز یا عمیق)
- تغییر رنگ ناحیه مدنظر
- تورم و ادم لنفی
- افتادگی
روش‌های درمانی انجام شده همراه با سابسیژن
روش سابسیژن می‌تواند به همراه موارد درمانی زیر برای تاثیر بهتر استفاده شود:
- درمان موضعی با رتینوئیدها
- میکرونیدلینگ – درمارولر
- درماپن
- لایه‌برداری اسیدی
- روش پیلینگ نقطه‌ای با کراس (TCA CROSS)
- درمان با لیزر فرکشنال
سخن پایانی
چنانچه در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز گفتیم سابسیژن معمولا برای درمان اسکارها و جای‌زخم‌های قدیمی و عمیق پیشنهاد می‌شود. با استفاده سابسیژن، اتصالات فیبروتیک قطع خواهد شد و سطح پوست به حالت اول بازخواهد گشت. از انواع ابزار و روش‌ها برای سابسیژن بسته به شدت، عمق و کهنگی اسکار یا ترجیحات شخصی یا صلاحدید جراح استفاده می‌شود. ممکن است برخی از افراد حساسیت پیدا کنند، در نتیجه بهتر است پیش از اقدام، حتما با یک متخصص مشورت کنند.
