یبوست طولانی مدت نشانه چیست؟

یبوست ممکن است برای افراد مختلف معانی متفاوتی داشته باشد. مثلا برخی از افراد اگر هر روز دفع مدفوع نداشته باشند، می‌گویند یبوست داریم و برخی دیگر به مدفوع سفت و خشک یبوست می‌گویند. بعضی از افراد نیز احساس تخلیه ناقص روده پس از دستشویی رفتن را به عنوان یبوست می شناسند. تعریف دقیق و علمی یبوست چیست؟ یبوست طولانی مدت چه علائمی دارد و آیا می‌تواند خطرناک باشد؟ با ما همراه باشید تا به پاسخ این پرسش‌ها برسید.

تعریف یبوست از منظر علم پزشکی

از نظر متخصصان اگر شما به طور معمول کمتر از 3 بار در هفته دفع مدفوع داشته باشید، به یبوست مبتلا هستید و حتما باید برای رفع این مشکل اقداماتی را انجام دهید. یبوست در صورتی‌که دائمی باشد می‌تواند سیستم گوارش را دچار اختلال کرده و زندگی روزمره شما را نیز بر هم بریزد. یبوست هم می‌تواند به صورت حاد باشد و هم مزمن.

تفاوت یبوست حاد با یبوست مزمن

مهم‌ترین تفاوتی که بین یبوست حاد و یبوست مزمن وجود دارد در مدت زمان طولانی شدن آن است. یبوست حاد:

• اغلب فقط چند روز طول می‌کشد.
• با تغییر در رژیم غذایی، مسافرت رفتن، کاهش فعالیت بدنی، بیمار شدن و مصرف برخی داروها به وجود می‌آید.
• با مصرف قرص ضد یبوست یا ملین‌ها و همچنین تغییر در رژیم غذایی و ورزش کردن به سهولت برطرف می‌شود.

اما یبوست مزمن:

• بیش از 3 ماه طول می‌کشد و گاه حتی تا سال‌ها ادامه می‌یابد.
• زندگی شخصی و کاری فرد را دچار اختلال می‌کند.
• با تغییر در رژیم غذایی و ورزش کردن بهبودی در آن حاصل نمی‌شود و فرد حتما باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گرفته و از داروهایی که پزشک تجویز می‌کند، استفاده نماید.

بنابراین در پاسخ به این سوال که یبوست طولانی مدت نشانه چیست، می‌توان گفت که نشانه ابتلا به یبوست مزمن است و حتما باید با مراجعه به پزشک اقدامات درمانی برای تسکین آن صورت گیرد.

چه افرادی بیشتر در ریسک ابتلا به یبوست مزمن هستند ؟

یبوست را یکی از شایع‌ترین اختلالات دستگاه گوارش می‌توان دانست. یبوست در بیش از نیمی از مردم کشور ما حداقل به صورت گاه به گاه وجود دارد. به طور کلی 7% از مردم جهان از یبوست رنج می‌برند و سالیانه مبالغ بالایی را صرف درمان این مشکل می‌کنند. احتمال بروز یبوست مزمن در اشخاصی با خصوصیات زیر بیشتر است:

• خانم‌ها
• افراد بالای 65 سال
• افرادی که فعالیت بدنی ندارند
• افرادی که به دلیل ضایعه نخاعی یا دیگر مشکلات سلامتی همیشه در رختخواب هستند
• زنان باردار

علت بروز یبوست مزمن

گفتیم که یبوست طولانی مدت از علائم یبوست مزمن است. رژیم غذایی نامناسب و کم‌فیبر و عدم داشتن تحرک به مقدار کافی می‌تواند منجر به بروز مشکلات شکم در کوتاه مدت شود اما یبوست مزمن معمولا به دلایلی دیگر اتفاق می‌افتد:

• اختلال عضلات کف لگن که هماهنگی انقباضات عضلانی در راست روده را دشوار می‌کند
• مشکلات غدد درون‌ریز یا متابولیک مانند دیابت و کم‌کاری تیروئید
• بیماری‌های سیستم عصبی مثل اسکلروز، پارکینسون، آسیب نخاعی و سکته مغزی
• شکاف در مقعد یا راست روده
• باریک و تنگ بودن روده بزرگ
• مشکلات روانی مثل افسردگی و اضطراب
• انواع بیماری‌های روده مثل سندرم روده تحریک پذیر
• ناتوانی‌های جسمی که منجر به بی‌حرکتی می‌شوند

یبوست مزمن به دلیل مصرف برخی داروها

بعضی از داروهای بدون نسخه و همچنین داروهای تجویز شده توسط پزشک می‌توانند باعث یبوست طولانی مدت یا مزمن شوند. از آن جمله موارد زیر را می‌توان نام برد:

• داروهای مسکن
• داروهای مسدود کننده کانال کلسیم
• عوامل آنتی کولینرژیک
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
• داروهای بیماری پارکینسون
• داروهای ضد روان‌پریشی
• داروهای مدر
• آنتی اسیدها
• مکمل‌های کلسیم
• مکمل‌های آهن
• داروهای ضد اسهال
• آنتی هیستامین‌ها

علائم داشتن یبوست طولانی مدت یا مزمن

استاندارد خاصی برای تعیین حرکات روده و تعداد انجام عمل دفع در روز یا هفته وجود ندارد و ممکن است در افراد به گونه‌های مختلفی باشد. به طور کلی می‌توان گفت که اگر شما دو یا بیش از 2 مورد از نشانه‌های زیر را داشته باشید، به احتمال زیاد به یبوست مزمن مبتلا هستید:

• دفع مدفوع کمتر از 3 بار در هفته
• فشار بیش از حد به خود واردن کردن برای انجام عمل دفع
• داشتن مدفوع سفت و گلوله‌ای شکل حداقل در 25% از موارد
• احساس تخلیه ناقص روده در حداقل 25% موارد
• احساس داشتن انسداد در مقعد حداقل در 25% موارد
• استفاده از انگشت یا دست برای کمک به دفع مدفوع حداقل در 25% موارد

معیار اصلی جهت تشخیص یبوست مزمن این است که علائم ذکر شده در بالا به مدت بیش از 3 ماه ادامه داشته باشد.

برای مشکل یبوست چه وقت به پزشک مراجعه کنیم ؟

اگر نشانه‌های یبوست طولانی مدت شود و بیش از 3 ماه طول بکشد، بدون شک باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک احتمالا در مورد داروهای مصرفی و احتمال داشتن برخی بیماری‌ها از شما پرسش‌هایی خواهد کرد و در صورت لزوم معاینه بدنی انجام خواهد داد. معاینه بدنی ممکن است شامل دادن آزمایش خون و معاینه مقعدی باشد. به این منظور پزشک انگشت خود را همراه با دستکش وارد راست روده می‌کند تا از نظر انسداد یا خونریزی آن را مورد بررسی قرار دهد. همچنین پزشک ممکن است از آزمایش‌های دیگری نیز استفاده کند:

• برآورد زمان ترانزیت کولون
• آنورکتالمانومتری
• تست باریم انما
• کولونوسکوپی

نتیجه گیری

تفاوت اصلی بین یبوست مزمن و حاد در زمان طولانی شدن این عارضه است. با توجه به مطالبی که در این مطلب درج شد می‌توان گفت که یبوست طولانی مدت از نشانه‌های یبوست مزمن است که معمولا بیش از 3 ماه طول می‌کشد. در این مطلب به علائم و علل یبوست مزمن نیز اشاره کردیم. به منظور بررسی دقیق عوامل تاثیرگذار در بروز یبوست باید حتما به پزشک مراجعه کرد. فراموش نکنید که یبوست در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلاتی نظیر هموروئید را ایجاد کند و گاه حتی نیاز به عمل جراحی را نیز ضروری می‌کند.