از منزل خارج شده و فراموش کرده‌اید که کلید یا موبایل خود را بردارید؟ به همین علت نگران هستید که شاید در آینده نزدیک به آلزایمر مبتلا شوید؟ در همین ابتدای مقاله بهتر است خیالتان را راحت کنیم و بگوییم که این نوع فراموشی‌ها که ممکن است در هر سن و سالی هم دیده شود، نمی‌تواند دلیل قطعی برای مبتلا شدن به آلزایمر باشد. با ما همراه باشید تا برایتان شرح دهیم که دقیقا آلزایمر چیست؟
آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر یک بیماری مغزی به حساب میآید که به مرور زمان باعث کاهش تدریجی قدرت حافظه، تفکر، یادگیری و انجام مهارت‌های معمول می‌شود. در نهایت با پیشرفت این بیماری فرد توانایی خود برای فعالیت‌های اساسی روزمره را از دست می‌دهد. شایع‌ترین علت زوال عقل را آلزایمر میتوان دانست. علائم آلزایمر به مرور زمان بد و بدتر می‌شود.
محققان معتقدند که روند بیماری آلزایمر ممکن است حدود 10 سال (یا بیشتر) پیش از مشاهده نخستین علائم این بیماری آغاز شود. آلزایمر بیشتر افراد بالای 65 سال را تحت تاثیر خود قرار داده و درگیر می‌کند. اگرچه سن، ژنتیک و بیماری‌هایی مثل افسردگی درمان نشده می‌توانند در بروز آلزایمر نقش داشته باشند اما علت اصلی آلزایمر هنوز مشخص نیست. خرید قرص تقویت حافظه می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر موثر باشد.
علائم آلزایمر چیست؟
در پاسخ به این سوال که نشانه‌های آلزایمر چیست باید بگوییم که آلزایمر یک وضعیت پیش‌رونده است؛ به این معنی که علائم به تدریج و طی سالها ایجاد شده و شدیدتر می‌شوند. مشکلات جزئی حافظه را اولین علامت بیماری آلزایمر میتوان دانست؛ به عنوان مثال فرد، مکالمات، رویدادهای اخیر و نام مکان‌ها یا اشیاء را فراموش می‌کند. با پیشرفت این بیماری مشکلات حافظه شدیدتر شده و علائم دیگری نیز می‌تواند مشاهده شود؛ از جمله:
- سردرگمی و گم شدن در مکان‌های آشنا
- مشکل در برنامه‌ریزی یا تصمیم‌گیری
- اختلال در گفتار و زبان
- مشکلات حرکتی
- تغییرات شخصیتی مانند پرخاشگری یا مشکوک شدن به دیگران
- توهم و هذیان
- خلق و خوی آشفته و اضطراب
علائم مرحله خفیف آلزایمر
نشانه‌های آلزایمر خفیف چیست؟
- فرد در یافتن کلمات مناسب برای بیان افکار مشکل دارد.
- گم کردن یا جا گذاشتن بیش از حد اشیاء
- مشکل داشتن در برنامه‌ریزی یا سازمان‌دهی برنامه‌ها
- داشتن مشکل در حل مسئله
- نیاز داشتن به زمان بیشتر برای تکمیل برنامه‌های روزانه
اکثر افراد در مرحله خفیف آلزایمر مشکلی در تشخیص چهره‌های آشنا ندارند و به راحتی می‌توانند به مکان‌های آشنا سفر کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین مولتی ویتامین برای تقویت حافظه
علائم آلزایمر در مرحله میانی یا متوسط
آلزایمر در مرحله میانی یا متوسط طولانی‌ترین مرحله آلزایمر است و می‌تواند سالها به طول انجامد. افراد در این مرحله نیاز به مراقبت و کمک دارند. در مرحله متوسط علائم آلزایمر چیست؟ به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
- ضعف حافظه و سردرگمی افزایش یافته است و فرد رویدادها و جزئیات زندگی خود را اغلب فراموش می‌کند؛ مثلا شماره تلفن‌ها را یادش می‌رود یا یادش نمی‌آید که کجا به مدرسه رفته است.
- در مورد اینکه امروز چند شنبه است و در حال حاضر در کدام فصل هستیم، فرد دچار مشکل بوده و توانایی یادآوری ندارد.
- حافظه کوتاه مدت بسیار ضعیف می‌شود.
- فرد در شناخت دوستان و خانواده مشکل دارد.
- با حل سادهترین مسائل ریاضی مشکل دارد؛ یعنی چهار عمل اصلی را به خوبی نمی‌تواند انجام دهد.
- فرد برای انجام اموری مثل نظافت یا حمام کردن مشکل دارد و به تنهایی از پس این کارها بر نمی‌آید.
- تغییرات رفتاری فرد بیشتر می‌شود؛ مثلا از قبل پرخاشگرتر خواهد شد.
- افسردگی، بی‌تفاوتی یا اضطراب بیشتر می‌شود.
- فرد در مورد دیگران مثلا اعضای خانواده دچار سوء‌ظن است.
- بی‌اختیاری ادرار یا گاه مدفوع دیده می‌شود.
- اختلالات خواب وجود دارد.
- ممکن است فرد هنگام بیرون رفتن از خانه برای برگشت مشکل داشته باشد و به یاد نیاورد که کجا باید برود.
علائم آلزایمر در مرحله شدید
در مرحله شدید یا آخرین مرحله علائم آلزایمر چیست؟ در این مرحله علائم زوال عقل بیشتر می‌شود. علائم شامل این موارد می‌شوند:
- فرد تقریبا حافظه خود را به طور کامل از دست داده است.
- از خبرهای اطراف خود بی‌اطلاع است.
- برای تمام فعالیت‌های اساسی زندگی حتی غذا خوردن یا نشستن و راه رفتن مشکل داشته و نیاز دارد که شخصی به وی کمک کند.
- توانایی خود را برای برقراری ارتباط با دیگران از دست می‌دهد و گفتار وی به چند کلمه یا عبارت محدود می‌شود.
- در برابر عفونت و بیماری‌هایی مثل ذات الریه یا عفونت‌های پوستی آسیب‌پذیرتر از قبل می‌شود.
علت آلزایمر چیست؟
علت آلزایمر به طور دقیق مشخص نیست اما به طور کلی گفته می‌شود که تجمع غیر طبیعی پروتئین در مغز باعث بیماری آلزایمر می‌شود. تجمع پروتئین‌هایی مثل آمیلوئید و پروتئین tau موجب مرگ سلول‌های مغز خواهد شد. مغز انسان دارای حدودا 100 میلیارد سلول عصبی است. سلول‌های عصبی با هم کار می‌کنند تا عملکردهایی مانند تفکر، یادگیری، به خاطر سپردن و برنامه ریزی به خوبی صورت گیرد.
دانشمندان بر این باورند که پروتئین آمیلوئید در سلول‌های مغز تجمع می‌یابد و توده‌های بزرگ‌تری به نام پلاک را ایجاد می‌کند. همچنین فیبرهای پروتئین دیگری به نام tau در هم پیچیده می‌شوند و گره می‌خورند. این پلاک‌ها و گره‌ها ارتباط بین سلول‌های عصبی را مسدود کرده و مانع از انجام عملکرد آنها به شکل صحیح می‌شوند.
مرگ آهسته و مداوم سلول‌های عصبی منجر به بیماری آلزایمر می‌شود. مرگ سلول‌ها از یک ناحیه از مغز (جایی که حافظه کنترل می‌شود) آغاز شده و به دیگر مناطق گسترش می‌یابد. با وجود تحقیقات فراوان اینکه چه عاملی باعث عملکرد اینگونه پروتئین‌های ذکر شده می‌شود، هنوز در هاله‌ای از ابهام است. ممکن است یک جهش ژنتیکی باعث ایجاد آلزایمر زودرس شود. به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل محیطی، ژنتیکی و سبک زندگی در بروز بیماری آلزایمر موثر باشند.
چه کسانی آلزایمر می‌گیرند؟
بیماری آلزایمر معمولا افراد بالای 65 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هرچه سن فرد از 65 سال بیشتر رد شده باشد، احتمال ابتلا به آلزایمر افزایش می‌یابد. برخی از افراد بین 40 تا 50 سالگی یعنی خیلی زودتر از 65 سال به آلزایمر مبتلا می‌شوند که در این صورت به این نوع Alzheimer آلزایمر زودرس می‌گویند. آلزایمر زودرس چندان رایج نیست و در کمتر از 10% افراد دیده می‌شود.
در میان افراد 65 سال به بالا از هر 14 نفر، 1 نفر و در میان افراد 80 سال به بالا از هر 6 نفر 1 نفر به آلزایمر مبتلا است.
تشخیص بیماری آلزایمر
پزشک از آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص آلزایمر استفاده می‌کند. حتی قبل از اینکه فرد به طور کامل به آلزایمر مبتلا شود، آزمایش‌هایی وجود دارد که می‌تواند این مسئله را مشخص کند. برای تشخیص اولیه آلزایمر پزشک معمولا از خود فرد یا اطرافیان وی سوالاتی را می‌پرسد. موضوع این پرسش‌ها در موارد زیر است:
- سلامت کلی
- داروهای مورد استفاده
- تاریخچه پزشکی
- توانایی انجام فعالیت‌های روزانه
- تغییر در خلق و خو، رفتار یا شخصیت
همچنین موارد زیر انجام می‌شود:
- یک معاینه فیزیکی و یک تست عصبی
- تست ارزیابی وضعیت ذهنی برای ارزیابی حافظه، حل مسئله، تمرکز و توجه، زبان و ریاضیات پایه
- آزمایش خون و ادرار
- تست ارزیابی امواج مغزی
- اسکن مغزی
- تست EEG و QEEG
درمان بیماری آلزایمر چیست؟
اگر می‌پرسید درمان آلزایمر چیست باید بگوییم که در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد. اما در آینده نزدیک میتوان امیدوار بود که دارویی مناسب برای درمان آلزایمر کشف شود. در حال حاضر برخی داروها وجود دارند که به طور موقت می‌توانند از بدتر شدن علائم آلزایمر یا زوال عقل جلوگیری کنند. اگر درمان آلزایمر زودهنگام و خیلی سریع انجام شود، برای مدتی میتوان به فرد کمک کرد تا فعالیت‌های روزمره خود را همچنان خود به تنهایی انجام دهد.
از آنجایی که AD یا آلزایمر در افراد مختلف به اشکال متفاوت تاثیر می‌گذارد، درمان آن از فردی به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد. سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) در حال حاضر دو نوع دارو را برای درمان آلزایمر تائید کرده است:
- مهارکننده‌های کولین استراز برای درمان آلزایمر خفیف تا متوسط مثل: دونپزیل، ریواستیگمین و گالانتامین.
- آنتاگونیست‌های NMDA برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید مثل: ممانتین.
بیشتر بدانید: کمبود این ویتامین باعث زوال عقل و ضعف حافظه می‌شود
قرص آدوکانوماب؛ دارویی برای درمان آلزایمر
FDA استفاده از داروی آدوکانوماب را برای درمان آلزایمر تائید کرده است. آدوکانوماب برای آلزایمر چیست؟ این دارو به کاهش رسوب آمیلوئید در مغز شما کمک می‌کند. آدوکانوماب یک داروی جدید است و محققان اثرات آن را در افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر اولیه بودند مورد مطالعه قرار دادند. بنابراین فقط اگر آلزایمر در مرحله اولیه باشد، میتوان از این دارو استفاده کرد.
مدیریت تغییرات رفتاری برای درمان آلزایمر
برای مدیریت رفتاری دیگر درمان های آلزایمر چیست؟ اطرافیان فرد مبتلا به آلزایمر برای مدیریت تغییرات رفتاری وی اقدامات زیر را می‌توانند انجام دهند:
- محیطی آشنا برای زندگی فرد تهیه کنند و چیدمان و جای وسایل را عوض نکنند.
- اشیایی که فرد مدام از آنها استفاده می‌کنند، دم دست قرار دهند.
- اگر فرد استرس دارد، باید حواس فرد را به موضوعی دیگر پرت کرد.
- از درگیری با فرد مبتلا به آلزایمر باید جلوگیری شود.
به منظور مدیریت تغییرات رفتاری فرد مبتلا به آلزایمر دارویی وجود ندارد اما با مشورت پزشک میتوان از این داروها استفاده کرد: داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد تشنج و داروهای ضد روانپریشی.
پیشگیری از آلزایمر
روش‌های پیشگیری از آلزایمر چیست؟ عوامل خطر برای ابتلا به آلزایمر عبارتند از:
- افزایش سن
- ژنتیک
- ضربه به سر
- افسردگی
- بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌های عروق مغز
- فشار خون و کلسترول بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- چاقی
تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند در جلوگیری از آلزایمر موثر باشد. اقدامات زیر را پیشنهاد می‌دهیم:
- از نظر ذهنی فعال بمانید یعنی جدول و پازل حل کنید، یک آلت موسیقی بنوازید و…
- فعالیت بدنی داشته باشید.
- از نظر اجتماعی فعال بمانید و با دوستان و خانواده خود رفت و آمد کنید.
- غذاهای سالم بخورید: رژیم مدیترانه‌ای می‌تواند گزینه خوبی باشد زیرا سرشار از آنتی اکسیدان‌ها بوده و سلامت بدن را ببهود می‌بخشد.
- نوشیدنی‌های الکلی را هرگز استفاده نکنید.
افرادی که آلزایمر می‌گیرند چقدر زنده می‌مانند؟
سیر بیماری آلزایمر از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به طور متوسط افراد مبتلا به آلزایمر که بالای 65 سال هستند، در عرض 4 تا 8 سال بعد از تشخیص اولیه آلزایمر از دنیا می‌روند. با این حال برخی از افراد ممکن است حتی تا 20 سال بعد از تشخیص آلزایمر همچنان زنده باشند. علل شایع مرگ ناشی از آلزایمر عبارتند از:
- ذات الریه
- سوء تغذیه و کم آبی
- ابتلا به انواع عفونت
در پایان این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز و پس از مشاهده ویدیوی مربوط به آلزایمر در این صفحه و شنیدن راهنمایی‌های پزشک متخصص، همچنان اگر پرسشی از ما دارید، برایمان کامنت بگذارید. در ادامه این مقاله بخشی از سوالات متداول در مورد آلزایمر نیز آورده شده است.
