اگر بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نکند یا آنها را از بین ببرد؛ بدن د چار بیماری کم خونی می شود. کم خونی در شرایط خاص مانند بارداری یا خونریزی شدید نیز ایجاد خواهد شد. این بیماری می‌تواند موقت یا طولانی باشد و معمولا قابل کنترل و درمان است. اما در بعضی از موارد بسیار جدی است و کم خونی می‌تواند کشنده باشد. در این مقاله از داروخانه اینترنتی به موارد کم خونی شدید که باعث مرگ می شوند اشاره می کنیم، سپس عامل ایجاد و روش پیشگیری از این موارد را شرح خواهیم دارد.
در چه مواردی کم خونی می تواند کشنده باشد ؟
گلبولهای قرمز خون اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می کند. هنگامی که درخون شما به میزان کافی از گلبول وجود نداشته باشد؛ اعضای بدن اکسیژن کافی دریافت نمی کنند و نمی توانند به درستی کار کنند. این موضوع می‌تواند عواقب شدیدی داشته باشد. انواع کم خونی که به طوربالقوه می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد شامل موارد زیر است:
کم خونی آپلاستیک
کم خونی آپلاستیک زمانی ایجاد میشود که مغز استخوان شما آسیب دیده باشد، بنابراین بدن توانایی تولید سلول‌های خونی جدید را نخواهد داشت. علل شایع کم خونی آپلاستیک شامل موارد زیر است:
- درمان سرطان
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی
- بارداری
- اختلالات خود ایمنی
- تورم ویروسی
همچنین می تواند علت شناخته شده‌ای نداشته باشد، که به آن کم خونی آپلاستیک ایدیوپاتیک گفته می شود.
هموگلوبینوری پروکسیسمال
هموگلوبینوری پروکسیسمال یک بیماری نادر و خطرناک در زندگی است. این بیماری باعث لخته شدن خون می شود، سلول‌های خونی را از بین می‌برد و عملکرد مغز استخوان را مختل می کند. این یک بیماری ژنتیکی است که معمولا در افرادی که در سن 30 یا 40 سالگی خود تشخیص داده می شود. هموگلوبینوری پراکسیسمال به کم خونی آپلاستیک مربوط میشود. این بیماری اغلب به عنوان کم خونی آپلاستیک شروع میشود یا بعد از درمان این بیماری به وجود می آید.
سندروم های ملودیپلاستیک
سندروم‌های ملودیپلاستیک از شرایطی هستند که باعث می‌شوند سلول‌های سازنده خون در مغز استخوان شما غیرطبیعی شوند. مغز استخوان شما به اندازه کافی سلول ایجاد نمی‌کند و سلول‌های ساخته شده آنها معمولا نقص دارند. این سلول‌ها زودتر می‌میرند و احتمالا توسط سیستم ایمنی بدن شما از بین می‌روند.
سندروم‌های میلودیپلاسمی نوعی سرطان محسوب می شوند. آنها ممکن است به لوسمی میلویید حاد، نوعی سرطان خون تبدیل شوند.
کم خونی همولیتیک زمانی است که گلبولهای قرمز خون شما سریع تر از بین میرود تا بدن شما بتواند آنها را ایجاد کند. می‌تواند موقتی یا مزمن باشد. کم خونی همولیتیک نیز می‌تواند ارثی باشد، به این معنی که از طریق ژن‌های شما منتقل میشود، یا به دست می‌آید.
عوامل بلقوه کم خونی همولیتیک اکتسابی شامل موارد زیر است:
- عفونت
- برخی داروها مانند پنی سیلین
- سرطان خون
- اختلالات خود ایمنی
- طحال بیش فعال
- برخی از تومورها
- واکنش شدید به انتقال خون
بیماری کم خونی سلول داسی
سلول داسی نوعی کم خونی است که می‌تواند کشنده باشد. این بیماری باعث میشود گلبولهای قرمز شما تغییر شکل پیدا کند، به شکل دایمی، سفت و چسبنده می‌شوند. این باعث گرفتگی در رگ‌های خونی کوچک میشود، که جریان خون را در بدن شما مسدود میکند و بافت اکسیژن را محروم میکند. این بیماری بیشتر در نژاد آفریقا مشاهده میشود. بیماری سلول داسی باعث ایجاد قسمت‌های بسیار دردناک، تورم و عفونت مکرر میشود.
تالاسمی شدید
تالاسمی یک بیماری ذاتی است که در آن بدن شما هموگلوبین کافی ایجاد نمی‌کند. این پروتیین است که بخش مهمی از گلبولهای قرمز است. بدون هموگلوبین کافی، گلبولهای قرمز شما به درستی کار نمی‌کنند و سریعتر از سلول‌های سالم می‌میرند. تالاسمی می‌تواند خفیف یا شدید باشد. اگر دو نسخه از ژن ایجاد کننده آن را به ارث ببرید شدید میشود. نوع شدید آن کم خونی کشنده است.
کم خونی مالاریا
کم خونی مالاریا یکی از علایم اصلی بیماری مالاریا شدید است. عوامل بسیاری در توسعه آن نقش دارند، از جمله:
- کمبودهای تغذیه ای
- مشکلات مغز استخوان
- انگل مالاریا که وارد گلبولهای قرمز میشود
- آنمی فانکونی
آنمی فانکونی یک بیماری ژنتیکی است که مغز استخوان را مختل میکند و باعث میشود از انواع سلول‌های خونی پایین تر از حد طبیعی باشد. همچنین اغلب باعث ناهنجاری‌های جسمی مانند شست و شست پا یا ساعد ناهنجاری‌های اسکلتی، کلیه ناقص یا مفقود، اختلالات گوارشی، ناباروری و مشکلات بینایی و شنوایی میشود. کم خونی فانکونی همچنین می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به لوسمی و همچنین سرطان‌های سر، گردن، پوست، تولید مثل و دستگاه گوارش شود.
علایم بیماری کم خونی مالاریا
علایم شایع کم خونی مالاریا شامل موارد زیر می شود:
- خستگی
- سردی دستها و پاها
- سرگیجه
- سردرد
- سبکی سر
- ضربان قلب نامنظم
- درد قفسه سینه
- رنگ پریدگی یا زردی پوست
- تنگی نفس
- احساس ضعف
چه عواملی باعث کم خونی کشنده می‌شوند ؟
کم خونی وقتی اتفاق می‌افتد که بدن شما به اندازه کافی سلول‌های خون ایجاد نمی‌کند، بدن شما گلبولهای قرمز خون را از بین می‌برد، یا گلبولهای قرمز خون ایجاد شده ناقص است.
علل مختلف این شرایط عبارتند از:
ژنتیک
در زیر به شرایطی اشاره شده که سبب آنمی می شوند و آنها ارثی نیز هستند، بدین معناست که از طریق ژن یکی یا هردو والدین به شما منتقل شده است.
- آنمی داسی
- تالاسمی
- برخی کم خونی‌های همولیتیک
- آنمی فانکونی
- بیماری هموگلوبینوری پروکسیسمال
خون ریزی
خونریزی‌های شدید عامل آنمی موقت یا ناگهانی میشود. به عنوان مثال، این ممکن است بعد از آسیب دیدگی اتفاق بیفتد بدین صورت که شما خونی زیادی از دست می دهید.
سرطان
سرطان خون، سیستم لنفاوی، و مغز استخوان می توانند سبب آنمی شوند. مثالهایش شامل :
- کم خونی آپلاستیک
- برخی کم خونی‌های همولیتیک
- و سندروم میلودیپلاسمی می شوند.
بیماری ها
پیدایش بیماری‌هایی مانند مالاریا میتوانند عامل کم خونی شوند. و دیگر عفونت‌ها میتوانند سبب آنمی آپلاستیک یا آنمی همولیتیک شوند. بیماری‌های خود ایمنی نیز یک عامل بلقوه کم خونی می‌باشد، همانطور که آنها ممکن است باعث شوند بدن شما به گلبولهای قرمز حمله کند.
چگونه کم خونی تشخیص داده می شود؟
ابتدا پزشک شما سابقه خانوادگی و پزشکی شما را خواهد گرفت. سپس آنها به دنبال یافتن علایم کم خونی، معاینه بدنی را انجام می‌دهند. پس از آن پزشک شما برای چندین آزمایش خون می‌گیرد. رایج ترین آنها :
- شمارش کامل خون برای شمارش تعداد گلبولهای قرمز و میزان هموگلوبین موجود در خون
- تست‌هایی برای اینکه سایز و شکل سلول‌های قرمز خون را تشخیص دهند.
- به محض تشخیص بیماری کم خونی، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را انجام دهد تا ببیند آیا علت اصلی کم خونی را پیدا کرده است یا خیر. آنها ممکن است آزمایش مغز استخوان را انجام دهند تا ببینند بدن شما گلبولهای قرمز را به چه میزان درست میکند ُ به دنبال خونریزی داخلی یا تومور میشود.
درمان کم خونی شدید چیست؟
درمان کم خونی شدید که می‌تواند کشنده باشد، بیش از تغییر رژیم غذایی به طول می‌انجامد، اگرچه خوردن یک رژیم غذایی سالم با از دست رفتن آهن می‌تواند به سلامتی شما کمک کند. بعضی اوقات، درمان کم خونی نیاز به درمان علت اصلی دارد.
