بره موم یا پروپولیس چیست و چگونه مصرف می شود؟

آیا همیشه فکر می‌کردید تنها محصولی که زنبور عسل می‌تواند تولید کند و انسان از آن بهره ببرد، عسل است؟ باید بدانید که این‌طور نیست. زنبور عسل از شیره درختان برگ سوزنی و گیاهان همیشه سبز مثل صنوبر ترکیبی بسیار مقوی به نام بره موم تولید می‌کند که به آن چسب زنبور یا propolis نیز گفته می‌شود. این ماده چسبناک به ویژه در سال‌های اخیر در علم پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته و خواص درمانی فوق‌العاده‌ای دارد. برای آشنایی بیشتر با خواص پروپولیس در این مقاله همراه ما باشید.

بره موم چگونه به وجود می آید؟

زنبورها شیره برخی درختان را با بزاق و موم خود ترکیب نموده و محصولی چسبناک که رنگ قهوه‌ای مایل به سبز دارد، تولید کرده و برای ساخت کندوی خود از آن استفاده می‌کنند. بهره‌گیری از خواص دارویی پروپولیس به هزاران سال پیش باز می‌گردد به‌طوری که گفته می‌شود یونانیان برای درمان آبسه، آشوری‌ها برای مقابله با عفونت و ترمیم زخم‌ها و مصریان برای مومیایی کردن از این محصول استفاده کرده‌اند. ترکیبات موجود در پروپولیس بسته به محل زندگی زنبورها و گل‌‌ها و گیاهانی که در آنجا وجود دارند، متفاوت است؛ به این معنا که بره‌مومی که از اروپا آمده است همان ترکیبات موجود در بره‌موم برزیلی را نخواهد داشت. این مسئله گفتگو در مورد فواید بره موم را کمی دشوار می‌کند.

خواص درمانی بره موم

به گفته محققان بیش از 300 ترکیب در propolis شناسایی شده است که اکثر این ترکیبات اشکال مختلف پلی فنول هستند. پلی‌فنول‌ها آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که در برابر عوامل بیماری‌زا از بدن محافظت به عمل می‌آورند. پروپولیس دارای پلی فنول‌هایی است که فلاونوئید نامیده می‌شوند. فلاونوئیدها معمولا در مواد غذایی که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند مثل چای سبز، میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند. بره‌موم از رزین، موم، گرده گل و دیگر ترکیباتی همچون اسیدها، قندها و ویتامین‌ها به وجود می‌آید. تصور می‌شود که پروپولیس دارای خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد التهابی است اما باید توجه کرد که تحقیقات در این زمینه محدود بوده و همچنان برای نتیجه‌گیری قطعی بررسی‌های گسترده‌تری باید صورت گیرد. به طور کلی بعضی از فواید بره‌موم به شرح زیر است:

ترمیم زخم و سوختگی

بره موم یا پروپولیس ترکیبی ویژه به نام پینوسمبرین دارد که یک فلاونوئید بوده و به عنوان یک ضد قارچ عمل می‌کند. خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد قارچی موجود در این ماده موجب می‌شود تا در ترمیم زخم‌ها بسیار موثر باشد. پروپولیس با سرعت بخشیدن به رشد سلول‌های سالم به بهبود هرچه سریع‌تر آثار سوختگی در افراد کمک می‌کند. بر اساس تحقیقات اثرات کرم پوستی که بر پایه بره موم ساخته شده با اثرات سولفادیازین نقره که اغلب در بهبود سوختگی‌‎های درجه 2 و 3 استفاده می‌شود، برابری می‌کند و حتی اثرات ضد التهابی بیشتری نیز دارد.

درمان تبخال و زگیل

پمادهایی که حاوی 3 درصد بره‌موم هستند، می‌توانند تبخال و زگیل را با سرعت بسیار زیادی بهبود بخشند و علائم آنها را کاهش دهند. مطالعات نشان می‌دهند که محصولات موضعی حاوی پروپولیس نه تنها مقدار ویروس تبخال و زگیل را در بدن کاهش می‌دهند بلکه از بدن در برابر بروز دوباره این نوع بیماری‌ها نیز محافظت به عمل می‌آورند.

موثر در بهبود برخی سرطان ها

بره موم با جلوگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی، کاهش احتمال سرطانی شدن سلول‌ها و مسدود کردن مسیرهایی که از طریق آنها سلول‌های سرطانی به هم پیام می‌فرستند، می‌تواند در بهبود سرطان و پیشگیری از گسترش آن موثر واقع شود.

محصولات درمانی حاوی بره موم

در انواع خاصی از عسل مقدار اندکی پروپولیس یافت می‌شود. البته اگر عسل حرارت دیده باشد، معمولا پروپولیس اصلا در آن وجود ندارد. برخی از محصولاتی که حاوی پروپولیس هستند و در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند، به شرح زیرند:

• شربت پروپولیس پلاس ساپلاس مدز و قرص رویال ژلی پروپولیس ویتارمونیل که به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و در درمان حساسیت و سرماخوردگی موثر هستند.
• رویال پروویت ۵۰۰۰ مارنیز که به تامین انرژی مورد نیاز برای فعالیت‌های فیزیکی کمک کرده و در برابر صدمات آلاینده‌های زیست محیطی از بدن محافظت می‌کند.
• ژل دهانی کاموژین سیمرغ دارو عطار که به رفع التهاب لثه در کودکان طی دوره دندان در آوردن کمک کرده و ضایعات و ناراحتی‌های ناحیه دهان را رفع و قرمزی و التهاب لثه را کاهش می‌دهد.
• شربت گیاهی سیمو کلد سیمرغ دارو عطار مناسب کودکان بوده و جهت تقویت سیستم ایمنی، درمان سرماخوردگی، کاهش آبریزش بینی، کاهش احتقان و تسکین علائم سینوزیت کاربرد دارد.

آیا پروپولیس بی خطر است؟

نمی‌توانیم به طور کامل و دقیق بگوییم که پروپولیس بی‌خطر است زیرا شواهد کافی در این مورد وجود ندارد و هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد. اگر شما از جمله افرادی هستید که به عسل حساسیت دارند، ممکن است به محصولات حاوی بره بوم نیز حساسیت داشته باشید و دچار واکنش‌های آلرژیک شوید. حساسیت به پروپولیس ممکن است به صورت خارش پوستی و اگزما خود را در بدن افراد نشان دهد. در صورت ابتلا به آسم از مصرف محصولاتی که حاوی بره‌بوم هستند، باید خودداری کرد. همچنین پروپولیس ممکن است موجب کند شدن پروسه لخته شدن خون شود و بنابراین خطر خونریزی را در اشخاصی که اختلالات خونی دارند یا به هنگام انجام عمل جراحی افزایش دهد.

کلام پایانی

بره بوم یکی از محصولاتی است که به طور طبیعی توسط زنبور عسل تولید می‌شود و فواید درمانی بسیاری دارد. ممکن است در برخی از انواع عسل مقدار اندکی پروپولیس وجود داشته باشد اما اگر بخواهید به طور خالص از آن استفاده کنید، باید با مراجعه به داروخانه مکمل‌هایی را انتخاب نمایید که حاوی این ماده باشند. پروپولیس خاصیت ضد میکروب و ضد قارچ دارد و به همین دلیل برای تقویت سیستم ایمنی نیز می‌توان از آن استفاده کرد. این ماده در بسیاری از پمادهای سوختگی و همچنین ترمیم زخم‌ها نیز به کار می‌رود. اگر به آلرژی یا آسم مبتلا هستید، در مصرف پروپولیس باید دقت کرده و بدون مشورت با پزشک به سراغ مصرف آن نروید.