کلاژن نوعی پروتئین است که همراه با الاستین لایه بنیادی پوست را تشکیل می‌دهد. سلول‌های این دو پروتئین به هم متصل می‌شوند و رشته‌های بلندی را تشکیل می‌دهند که پوست را تقویت کرده و به آن خاصیت ارتجاعی می‌بخشند. همراه با افزایش سن مقدار کلاژن در بدن کاهش می‌یابد. به همین دلیل بسیاری از افراد به مصرف قرص کلاژن روی می‌آورند. کلاژن تقریبا در همه جای بدن از جمله پوست، ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، تاندون‌ها و … وجود دارد. آیا به طور طبیعی و با مصرف روغن‌ها و عصاره‌های گیاهی می‌توان سطح کلاژن را در بدن افزایش داد؟ در این مطلب در مورد روغن های حاوی کلاژن با شما صحبت خواهیم کرد.
عملکرد کلاژن در بدن چیست ؟
کلاژن حداقل به 16 شکل مختلف در بدن وجود دارد که 3 نوع آن از بقیه برجسته‌تر است. نوع اول در پوست، تاندون‌ها، رباط‌ها، استخوان‌ها و دندان‌ها، نوع دوم در غضروف و چشم‌ها و نوع سوم در پوست، عضلات و عروق خونی دیده می‌شود. کلاژن ساختمان اولیه دیواره رگ‌های خونی است. افزایش کلاژن می‌تواند منجر به جریان خون موثرتر در سراسر بدن شود. بدیهی است که جریان خون موثرتر در سطح پوست باعث بهبود سلامت پوست می‌شود. این سخن به این معناست که کلاژن بر ظاهر پوست تاثیر مستقیم دارد. توجه داشته باشید که کلاژن موجود در لایه درم پوست و کلاژنی که به بدن کمک می‌کند تا مواد مغذی را به سطح پوست برساند، دو نمونه کاملا متفاوت هستند.
کلاژن از رشته‌های بلندی تشکیل شده است که به هم می‌پیوندند تا پوست را قوی و انعطاف پذیر نگه دارند. تولید کلاژن در بدن از دهه 20 زندگی رو به کاهش می‌رود. از این زمان به بعد خطوط ریزی روی چهره بوجود آمده و بعد در سال‌های آتی چین و چروک‌ها عمیق‌تر می‌شوند. به جز افزایش سن، هوای آلوده، دود سیگار و سایر سموم در تخریب کلاژن نقش دارند. پس بهتر است از این عوامل خود را دور نگه دارید.
کلاژن طبیعی برای پوست
تخریب و کاهش کلاژن با افزایش سن امری اجتناب ناپذیر است اما خوشبختانه راهکارهایی وجود دارد که به کمک آنها می‌توان روند پیری را کندتر کرد. یکی از این راهکارها این است که از منابع کلاژن یا روغن های حاوی کلاژن استفاده کنید. البته این روغن‌ها بیشتر در تحریک تولید کلاژن نقش دارند. با این روش می‌توان خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود بخشید و طراوت و شادابی دوباره‌ای را به پوست بازگرداند.
معرفی روغن های حاوی کلاژن
دقت کنید که روغن‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم بیشتر روغن های کلاژن ساز هستند تا روغن‌هایی که خود دارای کلاژن باشند:
روغن اسانس لیمو
آنتی اکسیدان‌های موجود در روغن لیمو به محافظت در برابر استرس اکسیداتیو کمک کرده و آسیب به سلول‌های کلاژن را کاهش می‌دهند. سایر روغن‌های گرفته شده از مرکبات مثل ترنج، گریپ فروت و نارنگی نیز به دلیل داشتن سطوح بالای ویتامین C فواید مشابهی را برای پوست دارند. ویتامین سی تولید سلول‌های کلاژن جدید را در پوست تحریک کرده و به جنگ علائم پیری می‌رود. روغن اسانس لیمو خاصیت ضد میکروبی نیز دارد. با این حال دقت کنید که پس از استفاده از آن روی پوست، بدون استفاده از کرم ضد آفتاب در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید.
روغن گل رز
اگر می‌خواهید زمان را کمی به عقب برگردانده و احساس جوانی داشته باشید، روغن گل رز را امتحان کنید. ترکیبی از اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان‌های دوستدار پوست مثل لیکوپن را در این روغن می‌توانید بیاید. این روغن حاوی ویتامین C و بتاکاروتن بوده و به تولید سلول‌های جدید کلاژن کمک می‌کند. روغن گل رز در کاهش چین و چروک‌های پوستی موثر بوده و با داشتن خاصیت ضد میکروبی در پاکسازی پوست نیز نقش دارد.
روغن آووکادو
آووکادو اغلب به دلیل داشتن چربی‌های مفید برای حفظ سلامت قلب شناخته شده است. اما اگر به دنبال روغن های حاوی کلاژن یا بهتر بگوییم روغن‌های کلاژن‌ساز هستید می‌توانید از روغن آووکادو استفاده کنید. روغن آووکادو یک آنتی اکسیدان طبیعی بوده و اثرات ضد التهابی نیز دارد. در بعضی منابع آمده است که این روغن در تقویت کلاژن‌سازی در پوست در میان دیگر روغن‌ها بیشترین تاثیر را دارد. روغن آووکادو همچنین خاصیت مرطوب‌کنندگی فوق‌العاده‌ای داشته و با جلوگیری از خشک شدن پوست در کاهش خطوط ریز روی چهره نقش دارد.
روغن اسطوخودوس
خاصیت آرامش‌بخشی روغن اسطوخودوس از لحاظ علمی کاملا پذیرفته شده است. اما از خاصیت آنتی اکسیدانی آن به منظور مبارزه با رادیکال‌های آزاد نیز می‌توان بهره گرفت و در جوانسازی پوست گامی موثر برداشت. اسطوخودوس استرس اکسیداتیو را در سطح پوست کاهش داده و با چین و چروک‌ها به مقابله می‌پردازد. روغن اسطوخودوس از تجمع باکتری‌ها در سطح پوست ممانعت کرده و با تنظیم ترشح سبوم به کاهش جوش و آکنه نیز کمک می‌کند. اگر به منظور کاهش چین و چروک و تحریک کلاژن‌سازی می‌خواهید از این روغن استفاده کنید، چند قطره از آن را با روغن نارگیل ترکیب کرده و روزانه 2 بار مورد مصرف قرار دهید.
فواید روغن تامانو برای کلاژن سازی
این روغن از دانه درخت تامانو که بومی آسیای شرقی است گرفته می‌شود. روغن تامانو با داشتن محتوای غنی از اسیدهای چرب مرطوب‌کننده‌ای قوی به شمار می‌آید. استفاده از روغن تامانو به صورت موضعی از تجزیه کلاژن توسط اشعه ماوراء بنفش جلوگیری کرده و به تولید کلاژن نیز کمک می‌کند. این روغن همچنین مملو از ویتامین ث بوده و از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت به عمل می‌آورد. روغن تامانو حاوی ویتامین E بوده، خاصیت ضد التهابی دارد و در کاهش چین و چروک‌ها نیز موثر است. در بسیاری منابع گفته شده که به عنوان یکی از بهترین روغن های حاوی کلاژن یا همان کلاژن ساز می‌توانید از روغن تامانو بهره بگیرید.
روغن یاس
پوست بزرگ‌ترین اندام در بدن انسان است. کلاژن در لایه درم پوست قرار دارد و در کنار الاستین و اسید هیالورونیک به مستحکم ماندن و لطافت پوست کمک می‌کند. عصاره یاس از سلول‌های فیبروبلاست انسان در برابر پیری زودرس که ناشی از اشعه UVB است محافظت به عمل می‌آورد. اسانس گل یاس نیز دقیقا همین عملکرد را می‌تواند انجام دهد. روغن گل یاس می‌تواند در کاهش التهابات پوستی نقش داشته و از تجزیه کلاژن ممانعت نماید. حتی جهت کاهش آکنه نیز می‌توان از این روغن استفاده کرد.
روغن اسانس کندر
از دیگر روغن های کلاژن ساز که در واقع تحریک کننده سنتز کلاژن در پوست هستند می‌توان روغن اسانس کندر را نام برد. این روغن می‌تواند خاصیت ارتجاعی را به بافت‌ها بازگردانده و در حفظ این خاصیت نیز نقشی موثر ایفا کند. البته در مورد تاثیر روغن اسانس کندر روی پوست همچنان تحقیقات بیشتری باید صورت گیرد اما نتیجه یک مطالعه در آمریکا نشان داد که این روغن در کاهش التهاب تاثیر چشمگیری از خود بر جای گذاشته و به بازسازی بافت‌ها نیز کمک می‌کند. باز هم مطالعات بیشتری برای اثبات این ادعاها در رابطه با روغن اسانس کندر نیاز است.
روغن هلیکریسوم
این روغن غنی از ترکیباتی به نام نریل استات است. این مولکول برای پوست فوق‌العاده بوده و حتی در التیام سوختگی‌ها نیز می‌تواند مفید واقع شود. هلیکریسوم بیش از 600 گونه مختلف دارد زیرا بسته به جایی که رشد می‌کند می‌تواند ترکیبات متفاوتی داشته باشد. چین و چروک‌ها از طریق فعالیت کلاژناز ایجاد می‌شوند. نور UV در ایجاد کلاژناز تاثیر دارد. الاستاز نیز در بافت‌ها وجود داشته و سبب کاهش خاصیت ارتجاعی پوست می‌شود. محققان دریافته‌اند که روغن هلیکریسوم می‌تواند به جنگ کلاژناز رفته و خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود بخشد.
روغن هویج از روغن های حاوی کلاژن
برای بهبود کلاژن سازی در بدن، روغن هویج نیز از جمله روغن‌هایی است که پیشنهاد می‌شود. اما در رابطه با آن هم باید مطالعات بیشتری صورت گیرد. فرض بر این است که روغن هویج خاصیت آنتی اکسیدانی فوق‌العاده‌ای دارد. نیکوتین که یکی از ترکیبات موجود در سیگار است مخرب پوست به شمار می‌آید. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که روغن هویج در پاکسازی پوست تاثیر داشته و ظاهر پوست افراد سیگاری را بهبود می‌بخشد.
روغن جوانه گندم
این روغن جزء روغن‌های حامل به شمار می‌آید. روغن‌های حامل برای ترمیم لایه چربی به منظور تقویت پوست مفید هستند. بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که روغن جوانه گندم سنتز کلاژن و اسید هیالورونیک را در پوست افزایش می‌دهد و کمک می‌کند آب کمتری از بافت‌های بدن خارج شود.
روغن حامل هسته انار
روغن هسته انار نیز که از جمله روغن‌های حامل است، برای مراقبت از پوست بی‌نظیر عمل می‌کند. روغن‌های حامل روغن‌هایی هستند که روغن‌های ضروری را در خود حل کرده و باعث می‌شوند آنها قابلیت نفوذ به لایه زیرین پوست را بیابند. به عنوان روغنی برای ماساژ نیز جهت تسکین درد می‌توان از این روغن استفاده نمود. یک مطالعه در کشور خودمان در سال 2014 نشان داد که هم عصاره انار و هم روغن آن در کلاژن‌سازی و مبارزه با التهاب اثرگذار هستند. از این روغن برای حفظ لطافت و نرمی پوست می‌توان استفاده نمود.
نحوه استفاده از روغن های کلاژن ساز روی پوست
بعضی از روغن‌ها مثل روغن اسانس لیمو قابلیت نفوذ به لایه‌های زیرین پوست را ندارند. روغن‌های ضروری یا essential oils برای اینکه روی پوست قابل استفاده باشند باید با یک روغن حامل ترکیب شوند. در این صورت رقیق شده و ایجاد مشکل نمی‌کنند. قانون کلی این است که 10 قطره از اسانس را به 15 گرم روغن حامل اضافه نمایید. برای اینکه احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک به حداقل برسد، قبل از اینکه این روغن‌ها را به پوست صورت خود بمالید، در یک نقطه دیگر از بدن مثل آرنج آن را امتحان کنید. 24 ساعت صبر کرده و اگر نشانی از خارش و قرمزی پوست ندیدید، آن را به صورت خود بزنید.
کلام پایانی
منظور از روغن های حاوی کلاژن در این مقاله اشاره به روغن های کلاژن ساز است. یعنی روغن‌هایی که با داشتن ترکیبات فعال به تحریک کلاژن‌سازی در بدن کمک می‌کنند. در این مطلب چند نمونه از این روغن‌ها را به شما معرفی کردیم تا به طور طبیعی بتوانید در جوانسازی پوست خود قدمی موثر بردارید.
