با آمدن فصل سرما مشکلات کلیوی در افراد بیش از همیشه خود را نشان می‌دهند و در واقع می‌توان گفت که سرما عاملی برای تشدید درد و بیماری‌های کلیه است. بر اساس گزارش انجمن حمایت از بیماران کلیوی هر سال حدود 2500 نفر به جمعیت بیماران کلیوی در ایران افزوده می‌شود. بیماری مزمن کلیه ششمین عامل مرگ و میر در جهان به شمار می‌آید. مراقبت از کلیه ها در فصل سرما موضوعی است که نباید ساده از کنار آن گذشت.
عملکرد کلیه در بدن
تمامی سموم، مواد زاید و داروهایی که مورد استفاده قرار می‌دهیم، از طریق کلیه از بدن دفع می‌شوند. اگر بخواهیم نقش کلیه را در بدن مشخص نماییم، باید به 3 مورد اصلی حتما اشاره کنیم:
- دفع مواد زاید از بدن
- تنظیم فشار خون
- کمک به خونسازی
به منظور بررسی نحوه عملکرد کلیه در بدن شاخصی به نام سطح کراتینین خون وجود دارد. کراتینین اگر از طریق کلیه به خوبی دفع نشود، مقدار آن در بدن بالا رفته و در عملکرد کلیه اختلال به وجود می‌آورد و در این حالت مواد زاید به خوبی از بدن دفع نمی‌شوند و نارسایی کلیه و مشکلات دیگری را پدید می‌آورند. نارسایی کلیه با علائمی همچون کمردرد، سفت شدن مفاصل، ضعف زانوها، اختلال در حافظه و تغییر در فشار خون معمولا خود را در بدن نشان می‌دهد.
نکاتی برای مراقبت از کلیه ها در فصل سرما
فشار خون بالا و دیابت از جمله شایع‌ترین دلایل نارسایی کلیه محسوب می‌شوند و به همین دلیل بسیاری از نکاتی که جهت محافظت از کلیه‌ها در اینجا عنوان می‌شوند، به کنترل این دو بیماری مرتبط است. برای محافظت از کلیه ها در فصل سرما به موارد زیر دقت کنید:
کلیه های خود را گرم نگه دارید
قرار گرفتن در معرض هوای سرد به کلیه‌ها آسیب می‌رساند زیرا در این صورت احتمال عود کردن ناراحتی‌های کلیه بالا می‌رود و همچنین ممکن است عاملی برای ابتلا به مشکلات کلیوی باشد. به این منظور در فصول پاییز و زمستان پوشیدن لباس گرم را فراموش نکنید و در صورت لزوم از کلیه بند نیز استفاده نمایید.
قند خون و فشار خون خود را کنترل کنید
دیابت و فشار خون بالا ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و نارسایی کلیه را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر در هوای سرد معمولا تمایل به خوردن شیرینی‌جات افزایش می‌یابد. بنابراین بهتر است با دادن آزمایش خون، میزان قند خون خود را کنترل نموده، هر چند وقت یکبار فشار خون خود را نیز اندازه‌گیری کنید و مصرف نمک را نیز در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
وزن خود را کنترل کنید
چاقی و افزایش وزن خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با نارسایی کلیه مثل دیابت و فشار خون را افزایش می‌دهد. سعی کنید با داشتن رژیم غذایی سالم و تحرک بدنی همیشه وزن خود را در حالت ایده‌آل حفظ نمایید.
به مقدار کافی آب بنوشید
کلیه‌های انسان برای اینکه بتوانند عملکرد خود را به طور صحیح انجام دهند نیازمند آب کافی هستند. در فصل پاییز و زمستان به این دلیل که تعریق بدن کاهش می‌یابد، تمایل به نوشیدن آب نیز کمتر از فصول گرم سال است. اما در زمستان نیز نباید مصرف آب خود را کاهش دهید و حتما 8 لیوان آب را در طی روز بنوشید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید
به طور قطع مصرف مواد غذایی سالم و مقوی یکی از راه‌های مراقبت از کلیه ها در فصل سرما است. رژیم غذایی مناسب برای کلیه‌ها، رژیمی است که کم‌قند، کم چربی و سرشار از فیبر، غلات سبوس‌دار و میوه‌ها و سبزیجات باشد و از افزایش بی‌رویه وزن نیز ممانعت به عمل آورد.
الکل و سیگار را برای همیشه کنار بگذارید
مصرف الکل هم عاملی برای افزایش فشار خون است و هم سبب افزایش وزن می‌شود. در فصول سرد معمولا افراد سیگاری گاهی مصرف سیگار خود را افزایش می‌دهند. سیگار موجب کاهش گردش خون در کلیه‌ها شده و زمینه‌ساز بروز بیماری‌های کلیوی می‌شود. نوشیدن الکل و مصرف سیگار هر دو از جمله عادات غلط سبک زندگی هستند که باید حتما آنها را کنار بگذارید.
خودسرانه دارو مصرف نکنید
معمولا با بروز فصل سرما، سرماخوردگی و دیگر مشکلات سلامتی بیشتر می‌شود و در نتیجه مصرف مسکن‌ها نیز افزایش می‌یابد. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن با کاهش میزان گردش خون در کلیه‌ها، به آنها آسیب می‌رسانند. از این رو بهتر است به طور مداوم و خودسرانه از آنها استفاده نکنید.
استرس را از خود دور کنید
ممکن است بگویید مراقبت از کلیه ها در فصل سرما چه ربطی به مدیریت استرس دارد؟ باید بگوییم که متاسفانه استرس روی تمام ارگان‌های بدن تاثیر نامطلوب خود را بر جای می‌گذارد. کاهش استرس به پایین آمدن فشار خون کمک می‌کند و همان‌طور که اشاره کردیم، کم شدن فشار خون در سلامت کلیه بسیار تاثیرگذار است. سعی کنید برای کنترل اضطراب خود را بیشتر درگیر فعالیت‌هایی کنید که به آنها علاقه‌مند هستید. یوگا و مدیتیشن راه‌های بسیار خوبی برای کاهش استرس هستند. اگر مشکل اضطراب در شما خیلی زیاد است حتما از یک روانشناس کمک بگیرید.
به طور منظم ورزش کنید
ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی و دویدن به کاهش استرس، کنترل دیابت، تنظیم فشار خون و حفظ تعادل وزن کمک می‌کنند. به همین دلیل داشتن فعالیت ورزشی به طور مرتب می‌تواند در عملکرد بهتر کلیه‌ها موثر باشد. در فصول سرد حتی اگر امکان ورزش در محیط خارج از منزل برای شما وجود ندارد، سعی کنید مکانی را در منزل برای انجام نرمش اختصاص دهید و حداقل 30 دقیقه در روز ورزش نمایید. با دانلود برخی از اپلیکشین‌ها به راحتی می‌توانید در منزل نیز فعالیت ورزشی داشته باشید.
برای مراقبت از کلیه ها در فصل سرما دمنوش بنوشید
مصرف انواع چای و دمنوش در فصول سرد افزایش می‌یابد و شاید حتی افرادی که خیلی اهل نوشیدنی‌های گرم نیستند نیز راغب به نوشیدن آنها شوند. در پاییز و زمستان وقتی به منزل می‌رسید، با یک دمنوش گرم از خود پذیرایی کنید تا به این شکل سرما را از کلیه‌های خود دور کرده و از آنها نیز مراقبت به عمل آورید.
زدن واکسن آنفولانزا را فراموش نکنید
واکسن آنفولانزا بزنیم یا نه ؟ این پرسش شاید سوال بسیاری از شما باشد. معمولا به افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند توصیه می‌شود که حتما با نزدیک شدن به فصول سرد سال، تزریق واکسن آنفولانزا را در برنامه خود قرار دهند. افرادی که دارای بیماری‌های مزمن هستند، خانم‌های باردار و شیرده و افراد بالای 65 سال بهتر است هر سال تزریق واکسن آنفلوانزا را انجام دهند. پزشکان به بیماران کلیوی نیز توصیه می‌کنند تا این واکسن را حتما دریافت نمایند.
گفتار آخر
مراقبت از کلیه ها در فصل سرما اهمیت بیشتری می‌یابد چراکه سرما خود عاملی برای بروز بسیاری از بیماری‌ها است. با رعایت نکات عنوان شده در این مقاله می‌توانید از این عضو از بدن که عملکردی حیاتی دارد، به خوبی محافظت نموده و سلامتی خود را حفظ نمایید. علاوه بر توجه به مطالب یاد شده، اگر مستعد بیماری‌های کلیوی هستید و یا از نارسایی کلیه رنج می‌برید، سعی کنید به طور مرتب با پزشک معالج خود در ارتباط بوده و از راهنمایی‌های وی بهره بگیرید.
