علت کف کردن ادرار و راه‌های درمان آن

همان‌طور که می‌دانید ادرار مایعی است که در آن ترکیباتی زائد وجود دارد و توسط کلیه به منظور پاکسازی خون از هر گونه ماده مضر و نمک تولید می‌شود. معمولا ادرار حاوی 95% آب و 5 درصد نیتروژن و پتاسیم است که از طریق مجاری ادرار دفع می‌گردد. این مایع به رنگ زرد کم رنگ است و به دلیل ترکیبات سمی که دارد، نباید زیاد در بدن بماند. کف کردن ادرار یکی از علائمی است که نشان می‌دهد میزان مواد زائد و برخی مواد دیگر در ادرار زیاد است و می‌تواند برای بدن مشکلاتی ایجاد کند. در این مقاله درباره همین موضوع یعنی علت کف کردن ادرار و راه‌ های درمان آن صحبت می‌کنیم.

چرا ادرار کف آلود می‌شود؟

معمولا کف آلود بودن ادرار همیشه نشانه بیماری یا وجود مشکل نیست. گاهی اوقات تخلیه سریع ادرار می‌تواند باعث ایجاد کف شود. گاهی نیز برخی از موادی که به منظور تمیز نمودن کاسه توالت استفاده می‌شود، با ادرار ترکیب شده و تولید کف می‌کنند. اما علاوه بر پر بودن مثانه، کف کردن ادرار می‌تواند نشانه وجود برخی از بیماری‌ها نیز باشد که باید به سرعت درمان شوند. به طور کلی کف آلود بودن ادرار یا تغییر رنگ آن می‌تواند تحت تاثیر عواملی نظیر رژیم غذایی، بیماری یا حتی دارو ایجاد شود.

علت کف کردن ادرار

معمولا عوامل متعددی وجود دارد که باعث کف آلود شدن ادرار می‌شود. این مجموعه عوامل عبارتند از:

سرعت تخلیه ادرار

تخلیه سریع ادرار می‌تواند یکی از علت‌های کف کردن ادرار باشد. معمولا زمانی که مثانه پر است و ادرار کردن به تاخیر می‌افتد، در زمان تخلیه، ادرار به سرعت خارج می‌شود و در برخورد با کاسه توالت کف می‌کند. البته این کف بعد از مدتی کوتاه از بین می‌رود و طبعا مشکل جدی محسوب نمی‌شود.  لذا برای اطمینان بعد از ادرار چند لحظه صبر کنید. اگر بعد از چند دقیقه این کف محو شد، نشانه سرعت ادرار است و نیاز به پیگیری ندارد.

استفاده از مواد شوینده

برخی اوقات مواد تمیزکننده‌ای که برای شستشوی کاسه توالت استفاده می‌شود با ادرار ترکیب شده و باعث ایجاد کف در ادرار می‌شود. برای تشخیص این موضوع بهتر است ادرار در یک ظرف تمیز صورت گیرد. اگر این ظرف حاوی ادرار کف آلود نباشد، به احتمال زیاد کف ایجاد شده نتیجه واکنش بین ادرار و مواد تمیز کننده دستشویی است. در غیر این صورت این مشکل باید به طور جدی بررسی شود.

کمبود آب بدن

کمبود آب نیز می‌تواند باعث غلظت، تیره رنگی و کف آلود بودن ادرار شود. لذا توصیه می‌شود روزانه 8 لیوان آب بنوشید. این آب می‌تواند به رقیق شدن مواد موجود در ادرار کمک کند و از کف آلود شدن آن نیز جلوگیری نماید.

وجود عفونت در ادرار

معمولا عدم سلامت کلیه‌ها سبب انجام ناقص فیلتراسیون می‌شود که نتیجه آن انباشته شدن مواد زائد و ایجاد برخی عفونت‌ها است. البته ناگفته نماند رژیم غذایی نادرست و برخی عادات غیر بهداشتی نیز می‌تواند باعث ایجاد عفونت ادراری شود. این مشکل با انجام آزمایش کشت ادرار و تجویز آنتی بیوتیک مناسب توسط پزشک درمان می‌شود.

وجود پروتئین در ادرار

دیگر علت کف کردن ادرار وجود پروتئین در آن است. معمولا آب اضافی و مواد زائد توسط کلیه‌ها دفع می‌شوند. اما پروتئین و برخی از مواد حیاتی دیگر به علت سایز بزرگتری که دارند، نمی‌توانند از طریق کلیه‌ها دفع شوند. حالا اگر کلیه‌ها آسیب ببیند، پروتئین موجود در خون وارد ادرار می‌شود که اصطلاحا به آن پروتئینوریا می‌گویند. در واقع پروتئینوریا ورود بیش از حد پروتئین به ادرار است و از علائم اولیه بیماری کلیه محسوب می‌شود.

معمولا با انجام آزمایش ادرار می‌توان وجود پروتئین را در ادرار تشخیص داد. گاهی اوقات به توصیه پزشک برای تعیین میزان پروتئین موجود در ادرار این آزمایش در طول 24 ساعت تکرار می‌شود. لازم به ذکر است که در خلال این آزمایشات میزان آلبومین در برابر کراتینین نیز بررسی می‌شود تا پزشک مطمئن شود که کف آلود بودن ادرار به علت مشکلات کلیوی است.

دیابت

گلوکز نوعی مولکول شبیه به پروتئین است و وجود بیش از اندازه آن در خون منجر به دیابت می‌شود. معمولا گلوکز بالای خون عملکرد کلیه‌ها را مختل می‌کند و کلیه نمی‌تواند از خروج بیش از حد گلوکز یا پروتئین در ادرار جلوگیری کند. لذا برای درمان این بیماری پزشک اقدام به تجویز دارو نموده و یک رژیم غذایی مناسب را به بیمار پیشنهاد می‌کند. لازم به ذکر است که بیماری دیابت در دو نوع 1 و 2 بسیار شایع است. دیابت نوع 1 نتیجه رژیم غذایی نامناسب است و دیابت نوع 2 ریشه ژنتیکی دارد یا حاصل اضطراب و استرس است.

انزال رتروگراد

انزال رتروگراد نیز می‌تواند علت کف کردن ادرار باشد. معمولا این مشکل در آقایان به وجود می‌آید و به جای این که مایع منی از طریق آلت تناسلی خارج شود، وارد مثانه می‌شود. معمولا این مشکل خطرناک نیست و تاثیری در نعوظ یا ارگاسم ندارد. اما آزمایشات نشان می‌دهد که این مشکل در درصد کمی از افراد منجر به ناباروری می‌شود و این افراد برای باروری باید این مشکل را درمان کنند. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که برخی داروهای تایید شده در درمان بیماری‌های دیگر می‌توانند با بستن راه مثانه از ورود مایع منی به داخل آن جلوگیری کنند.

عوارض داروها

مصرف برخی داروها نیز می‌تواند باعث کف آلود شدن ادرار شود. برای مثال افرادی که برای درمان عفونت ادراری خود از قرص فنازومکس استفاده می‌کنند، ممکن است به این مشکل دچار شوند. البته این حالت ادامه دار نبوده  و بعد از اتمام دوره درمان با قطع دارو برطرف می‌شود.

کف در ادرار نشانه بارداری است؟

در پاسخ باید گفت که ادرار کف آلود نمی‌تواند دلیل خوبی برای بارداری باشد. اما ادرار کف آلود در زن باردار می‌تواند منجر به بروز برخی عوارض نظیر پره اکلامپسی شود. در واقع پره اکلامپسی نوعی عارضه بارداری محسوب می‌شود و از نشانه‌های آن می‌توان به فشار خون بالا، تورم بدن و وجود پروتئین در ادرار اشاره کرد. ناگفته نماند که اگر این عارضه درمان نشود، منجر به تشنج و آسیب به جنین می‌شود.

حباب در ادرار نشانه چیست؟

همان‌طور که اشاره شد دلایل متعددی وجود دارد که باعث ایجاد ادرار کف آلود می‌شود. اگر ادرار کف آلود به طور مکرر ظاهر ‌شود، وجود پروتئین در ادرار را نشان می‌دهد که می‌تواند به دلیل مشکلاتی مانند سنگ کلیه یا فشار خون بالا کنترل نشده باشد. بنابراین زمانی که میزان اسید اوریک و نمک‌های غیر آلی  بیش از اندازه باشد، منجر به کف یا ایجاد حباب در ادرار می‌شود. در این موارد مراجعه به متخصص ارولوژی جهت پیگیری بهترین روش درمان کارساز خواهد بود.

دلایل خطرناک بودن ادرار کف آلود

همان‌طور که اشاره شد تخلیه سریع و کمبود آب می‌تواند علت کف کردن ادرار باشد. اما اگر ادرار کف آلود به خاطر وجود پروتئین در ادرار باشد، نشانه بیماری‌های کلیوی است. برای همین احتمال بیماری‌های کلیوی در بیمارانی که دارای فشار خون بالا، دیابت و سابقه خانوادگی هستند، بیشتر است.

انزال رتروگراد نیز بیشتر در افراد دیابتی یا افرادی که برای درمان فشار خون، پروستات بزرگ شده یا بهبود خلق و خو از دارو استفاده می‌کنند، دیده می‌شود. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که جراحی مجاری ادرار و پروستات و آسیب‌های عصبی حاصل از صدمه نخاع و دیابت نیز در انزال رتروگراد موثر هستند. بنابراین ادرار کف آلود مداوم، بیماری‌های کلیوی و انزال رتروگراد از مواردی هستند که باید به صورت جدی برای درمان آن‌ها اقدام کرد.

علائم خطرناکی که همراه ادرار کف آلود دیده می‌شود

همان‌طور که می‌دانید ادرار کف آلود در برخی موارد مشکل خاصی محسوب نمی‌شود. اما اگر به دلیل بیماری‌هایی نظیر بیماری کلیوی باشد، علائم دیگری در کنار آن وجود دارد. این علائم عبارت‌اند از:

• خستگی
• بی حسی دست‌ها
• خارش یا خشکی پوست
• تغییر در دفعات ادرار
• تورم پلک‌ها، دست یا کف پاها
• وجود خون در ادرار
• کاهش اشتها
• گرفتگی عضلانی
• کاهش وزن
• تهوع و اضطراب
• تنگی نفس
• مشکل در خواب
• گرفتگی عضلانی

علت کف در ادرار کودکان

همان‌طور که قبلا اشاره شد ادرار کف آلود می‌تواند نشانه بیماری‌های کلیوی باشد. البته این بیماری در کودکان چندان شایع نیست. اما هر گونه تغییر در ادرار کودکان باید جدی گرفته شود. زیرا بیماری‌های کلیوی در کودکان بر خلاف بزرگسالان قابل درمان است. بنابراین با اقدام به موقع می‌توان از ایجاد عوارض دیگر جلوگیری کرد و مانع از بین رفتن کلیه کودک شد.

در صورت وجود کف در ادرار چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولا ادرار کف آلود در مراحل ابتدایی مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند و ممکن است خیلی زود برطرف شود. اما اگر به همراه کف در ادرار موارد زیر نیز وجود داشته باشد،حتما باید به پزشک مراجعه کرد. این موارد عبارت‌اند از:

• تداوم ادرار کف آلود یعنی بعد از گذشت چند روز هنوز ادامه دارد.
• ادرار کدر یا خونی
• کمبود یا عدم تولید مایع منی در هنگام ارگاسم
• عدم ناباروری در آقایان
• علائمی نظیر تورم، تهوع، خستگی و کاهش اشتها

جمع بندی

همان‌طور که ذکر شد ادرار مایعی زرد رنگ و حاوی ترکیبات سمی است که توسط کلیه تولید شده و از طریق مجاری ادرار دفع می‌شود. لذا هر گونه تغییری در ان باید به صورت جدی بررسی شود. کف آلود بودن ادرار نیز عاملی است که شاید در ابتدا زیاد مهم نباشد اما به مدت طولانی می‌تواند نشان دهنده بروز برخی بیماری‌های جدی باشد. به همین دلیل بررسی این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس با بررسی علت کف کردن ادرار می‌توان برای درمان سریع‌تر اقدام نمود.