تاکنون انواع مختلفی از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام در جهان کشف شده است. به‌منظور جلوگیری و کنترل هرگونه مشکل در تماس با دام باید اقدامات محافظتی صورت گیرد. بیماری خونریزی دهنده تب کریمه کنگو، به‌عنوان یک بیماری ویروسی بسیار حاد شناخته‌شده که ابتدا از طریق گزش کنه‌ای به نام هیالوما آغاز می‌شود. چرخه انتقال این بیماری می‌تواند به‌سادگی از حیوان به انسان و یا حتی از انسان به انسان ادامه پیدا کند. این بیماری تا حد زیادی کشنده است. متاسفانه تاکنون هیچ‌گونه واکسنی برای کنترل آن وارد سیستم درمانی جهان نشده است. افرادی که بیشتر با دام سرکار دارند و یا کارکنان بیمارستان‌ها بیشتر در معرض خطر هستند. در حال حاضر بهترین راه مبارزه با این بیماری خود مراقبتی و استفاده از داروهای ریباویرین است. در این مقاله با تب کریمه کنگو و راه‌های انتقال آن بیشتر آشنا خواهید شد.
تب کریمه کنگو چیست؟
بیماری تب کریمه کنگو یک بیماری خونریزی دهنده است که با تب شدید همراه است. این بیماری نوعی بیماری ویروسی محسوب می‌شود. اصلی‌ترین ناقل این ویروس کنه‌ای به نام هیالوما به شمار می‌رود. با گزش این کنه، بیماری آغازشده و در چرخه انتقال قرار می‌گیرد. نحوه انتقال تب کریمه کنگو بسیار راحت بوده و به‌راحتی بین انسان و دام در چرخش است. این بیماری بیشتر در مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاورمیانه، هند و غرب چین وجود دارد. بهتر است بدانید که به دلیل انتقال راحت، این بیماری در بین دامداران، دامپزشکان و کارکنان دامپزشکی، سلاخان، قصابان و کارکنان کشتارگاه، پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان‌ها، کشاورزان و اشخاصی که با دام سروکار دارند مشاهده می‌شود.
علائم بیماری تب کریمه کنگو
فردی که از هر طریقی به این بیماری مبتلا می‌شود، علائم خاصی را با خود به همراه دارد. متاسفانه تقریبا ۳۰ درصد از این افراد پس از ابتلا فوت می‌کنند. خوب است بدانید که شروع علائم به‌صورت ناگهانی، همراه با تب، درد عضلانی، سرگیجه، درد گردن، کمردرد، سردرد، درد چشم و حساسیت به نور است. البته ممکن است قبل از شروع تب مشکلات گوارشی مانند: استفراغ، اسهال و درد شکم وجود داشته باشد و به دنبال آن نوسانات شدید و سردرگمی ایجاد می‌شود.
سایر علائم بالینی شامل ضربان قلب سریع، لنفادنوپاتی و بثورات پوستی است. بیماران ممکن است مشکلات سریع کلیه، نارسایی ناگهانی کبد یا نارسایی ریوی بعد از روز پنجم بیماری را نیز تجربه کنند. دوره کمون این بیماری 1 الی 3 روز است.
نحوه انتقال تب کریمه کنگو
شاید با شنیدن نام بیماری تب خونریزی دهنده ویروسی دچار استرس شوید و به دنبال راهی برای مقابله با انتقال این بیماری باشید. قبل از هر چیز باید با نحوه انتقال تب کریمه کنگو آشنا شوید. ما در ادامه برخی از مهم‌ترین راه‌های انتقال آن را نام برده‌ایم:
تماس با حیوان آلوده
تماس با دام آلوده مهم‌ترین نحوه انتقال تب کریمه کنگو محسوب می‌شود. حیواناتی مانند گاو، گوسفند، بز و شترمرغ در برابر این بیماری بسیار آسیب‌پذیر هستند. بنابراین افرادی که با این حیوانات در تماس هستند، باید دقت بیشتری نسبت به این موضوع داشته باشند. برای مثال هنگام دوشیدن شیر حیوان به‌صورت سنتی و تماس با بدن دام، کنه می‌تواند وارد بدن انسان شود.
مدفوع حیوان آلوده
مدفوع حیوانی که به این بیماری ویروسی مبتلا شده باشد نیز می‌تواند یکی از راه‌های انتقال این بیماری به انسان باشد. به این صورت که زمانی که کارکنان یک کشتارگاه و یا به‌طورکلی دامداران شروع به نظافت محیط طویله می‌کنند، بدون توجه به اقدامات محافظتی این کار را انجام دهند. در صورت هرگونه تماس با مدفوع حیوان آلوده، ویروس می‌تواند به بدن انسان منتقل شود.
تماس با گوشت تازه حیوان آلوده
شاید بسیار زیاد شنیده باشید که قصابان و یا سلاخان، زمان ذبح دام به این بیماری مبتلا شده‌اند. نحوه انتقال تب کریمه کنگو به این صورت به‌سادگی هرچه‌تمام‌تر ایجاد می‌شود. زمانی که این افراد هنگام ذبح و یا خرد کردن گوشت دام، اقدامات محافظتی را انجام ندهند، با کوچک‌ترین برخورد خون دام آلوده به پوست انسان، این بیماری به فرد منتقل می‌شود.
مصرف گوشت تازه حیوان آلوده
در مورد نحوه انتقال تب کریمه کنگو باید بگوییم که خوردن گوشت پخته‌شده نمی‌تواند یکی از این راه‌های انتقال باشد. اما لازم است بدانید که ویروس در دمای زیر صفر درجه از بین می‌رود. بنابراین توصیه می‌شود قبل از مصرف گوشت دام، حداقل ۲۴ ساعت آن را در یخچال نگهداری کنید تا از مرگ ویروس احتمالی مطمئن شوید.
مصرف جگر خام آلوده
خوردن جگر خام در بسیاری از مکان‌ها دیده می‌شود. برای مثال برخی افراد مصرف جگر خام را بسیار مفید می‌دانند. اما خوب است بدانید که مصرف جگر خام دام آلوده به این ویروس می‌تواند یکی از سادهترین نحوه انتقال تب کریمه کنگو به انسان محسوب شود. بنابراین خوب است حداقل اگر تحت هر شرایطی حاضر به پخت جگر نیستید، جگر را برای مدت 48 ساعت در سردخانه قرار دهید. این کار باعث از بین رفتن ویروس خواهد شد.
کشتن حشره روی پوست
اگر این کنه در محیط اطراف دام شما وجود داشته باشد، می‌تواند هنگام رسیدگی به دام، به‌طور مستقیم روی پوست شما قرار بگیرد. بهتر است به این نکته دقت کنید که با کشتن حشره روی پوست خود باعث انتقال سریع ویروس به بدنتان خواهید شد. خوب است تا به‌آرامی تنها حشره را از خود دور کرده و برای کشتن آن از مواد شیمیایی مخصوص استفاده کنید.
تماس با خون و ترشحات عفونی افراد آلوده
تماس با خون افراد آلوده به‌عنوان نحوه انتقال تب کریمه کنگو از انسان به انسان شناخته می‌شود. این موضوع معمولا برای کارکنان بیمارستان‌ها اتفاق می‌افتد. به این معنا که زمان درمان و یا حتی نظافت محیط سرویس بهداشتی این افراد، کارکنان بیمارستان به‌طور مستقیم و اتفاقی با خون، ترشحات و یا مدفوع فرد آلوده تماس داشته باشند. این موضوع می‌تواند به‌سرعت باعث انتقال ویروس به انسان دیگر شود.
انتقال بیماری از مادر حامله به فرزند
در برخی از مقاله‌های پزشکی جدیدا به این موضوع اشاره کردند که اگر مادر حامله به این بیماری مبتلا شود، ویروس از طریق جفت به جنین نیز انتقال پیدا می‌کند. البته این موضوع همچنان در حال بررسی بیشتر بوده و اطلاعات بیشتری در مورد شرایط بعدی حاملگی و جنین در دسترس نیست.
استفاده از سرنگ مشترک
همان‌طور که استفاده از سرنگ مشترک بین افراد عامل انتقال بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود، این حرکت می‌تواند نحوه انتقال تب کریمه کنگو نیز باشد. اگر فرد به این ویروس مبتلا باشد، با استفاده از یک سرنگ ترشحات و یا خون خود را به سرنگ انتقال خواهد داد. زمانی که فرد دیگری از همان سرنگ استفاده کند، بلافاصله ویروس را به بدن خود انتقال می‌دهد.
راهکارهای جلوگیری از انتقال تب کریمه کنگو
اکنون‌که با نحوه انتقال تب کریمه کنگو آشنا شدید، خوب است تا روش‌های خود محافظتی و جلوگیری از انتقال آن را نیز بدانید. اگر به‌خوبی از خود مراقبت کنید، حتی در صورت تماس با دام آلوده و یا انسان آلوده می‌توانید با خیال راحت به کار خود ادامه دهید. ما در اینجا برخی از روش‌های خود مراقبتی برای افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند را نام برده‌ایم.
- هنگام دست زدن به حیوانات یا بافت‌های آن‌ها در مناطق آندمیک، به‌ویژه در هنگام کشتار در قصابی‌ها و کشتار در کشتارگاه‌ها یا در خانه، از دستکش و سایر لباس‌های محافظ استفاده کنید.
- برای اینکه هرگز حشره را روی پوست خود نکشید از حشره‌کش‌های تایید شده (مواد شیمیایی برای از بین بردن کنه) بر روی لباس استفاده کنید.
- زمانی که تحت هر شرایطی با دام و یا با افراد بیمار سروکار دارید، لباس محافظ مانند لباس آستین‌بلند و شلوار بلند بپوشید.
- همواره به دنبال از بین بردن یا کنترل آلودگی‌های کنه بر روی بدن حیوانات یا در محیط طویله و انبارها باشید.
- لباس‌های رنگ روشن بپوشید تا بتوانید به‌راحتی هرگونه مسئله غیرعادی روی لباس را تشخیص دهید.
- از ورود به مناطقی که کنه‌ها به‌وفور وجود دارند و فصلی که بیشترین فعالیت رادارند، خودداری کنید.
- گوشتی که در کشتارگاه صنعتی ذبح شود دارای برچسب و مهر دامپزشکی است. حتما گوشت را از مراکز معتبر بخرید.
درمان تب کریمه کنگو
اگر به هر دلیلی با آگاهی از نحوه انتقال تب کریمه کنگو و در صورت خود مراقبتی‌های زیاد به این بیماری مبتلا شدید، بهتراست با آگاهی از نشانه‌های اولیه بلافاصله به مراکز پزشکی مراجعه کرده و تحت آزمایش‌های مختلف قرار بگیرید. خوشبختانه امروزه درمان تا حد زیادی پاسخگوی بیماران است. اگر در مراحل ابتدایی و زودهنگام تشخیص داده شود، می‌توان از مرگ فرد آلوده جلوگیری کرد. داروی ضدویروسی معروفی که برای این بیماری مصرف می‌شود، ریباویرین نام دارد.
سخن پایانی
انواع مختلف بیماری‌های ویروسی و باکتریایی مشترک بین انسان و دام وجود دارد. بیماری تب کریمه کنگو یکی از این بیماری‌های حاد محسوب می‌شود که فرد را دچار مشکلات بسیار حاد کرده و در ۳۰ درصد اوقات باعث مرگ فرد می‌شود. نحوه انتقال تب کریمه کنگو بسیار ساده بوده و اگر در چرخه اولیه کنترل نشود، می‌تواند افراد زیادی را دچار مشکل کند. انتقال این بیماری می‌تواند از طریق گزش خود کنه، تماس با دام آلوده، تماس با خون و ترشحات فرد بیمار و استفاده از گوشت تازه دام بیمار صورت بگیرد. از آنجایی‌که هنوز هیچ‌گونه واکسنی برای مقابله با این بیماری وجود ندارد، بهترین کار خود مراقبتی به شمار می‌رود.
