چه کسانی نباید قرص آهن بخورند؟

قرص آهن برای مبارزه با کم‌خونی تجویز می‌شود. این قرص انواع مختلفی دارد و گاه در ترکیب با دیگر مواد مغذی به تولید می‌رسد. کم خونی ناشی از فقر آهن را با مصرف مکمل آهن می‌توان درمان کرد. بسته به درجه کم‌خونی دوز آهنی که برای بهبود این عارضه باید مورد مصرف قرار گیرد، متفاوت است. آیا می‌دانید در چه صورتی نباید از قرص آهن استفاده کنید؟ همراه ما باشید تا موارد منع مصرف قرص آهن را برای شما شرح دهیم.

چه کسانی باید قرص آهن بخورند؟

سطوح پایین آهن در بدن اگر درمان نشود، به وضعیتی خطرناک‌تر به نام “کم‌خونی فقر آهن” تبدیل خواهد شد. در این حالت خون به مقدار کافی گلبول قرمز تولید نکرده و در نتیجه اکسیژن کافی به بافت‌ها و اندام‌های بدن نخواهد رسید. قرص آهن بیش از همه برای افرادی مناسب است که علائم کمبود آهن را تجربه می‌کنند. این علائم شامل موارد زیر است:

• خستگی و کمبود انرژی
• تنگی نفس
• مشکل در تمرکز
• پوست رنگ‌پریده
• به طور مداوم بیمار شدن
• تورم زبان
• ریزش مو
• سندرم پای بیقرار
• زخم‌های باز در گوشه دهان
• ناخن‌های قاشقی

برخی از افراد بیش از بقیه در معرض خطر کم‌خونی هستند. از جمله این افراد می‌توان به این موارد اشاره کرد: خانم‌های باردار، نوزادان و کودکان خردسال، بانوانی که دوره‌های سنگین قاعدگی را تجربه می‌کنند، افرادی که زیاد خون اهدا می‌کنند، اشخاص مبتلا به بیماری‌های گوارشی مثل سلیاک و کرون، افراد مبتلا به نارسایی قلبی، اشخاصی که دارو برای کاهش اسید معده استفاده می‌کنند، ورزشکارانی که تمرینات سنگین انجام می‌دهند، افراد مبتلا به اختلالات خونی و کسانی که گیاه‌خوار بوده و از رژیم وگان پیروی می‌کنند.

موارد منع مصرف قرص آهن

آهن به گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند تا اکسیژن را از ریه‌ها به سلول‌های سرتاسر بدن منتقل کنند. بیشتر آهن موجود در بدن در هموگلوبین گلبول‌های قرمز و در میوگلوبین سلول‌های عضلانی یافت می‌شود. مکمل آهن برای پیشگیری و درمان کم‌خونی ناشی از سطوح پایین آهن در بدن تجویز می‌شود. این فرآورده با اینکه برای خرید نیاز به تجویز پزشک ندارد اما بهتر است خودسرانه مورد استفاده قرار نگیرد. در برخی موارد باید بااحتیاط از مکمل آهن استفاده نمود:

اگر داروی خاصی مصرف می کنید

برخی از داروها با قرص آهن تداخل دارویی دارند. در این صورت اگر همزمان با مکمل آهن مورد استفاده قرار گیرند، اثربخشی کمتری در بدن خواهند داشت. بنابراین حتما 2 الی 3 ساعت باید بین مصرف این داروها که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم و قرص آهن فاصله بگذارید:

• آنتی بیوتیک‌های کینولون
• آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین
• بیس فسفونات‌ها
• لوودوپا
• لووتیروکسین
• متیل دوپا
• مایکوفنولات موفتیل
• پنی‌سیلامین

چنانچه به مدت طولانی از قرص آهن استفاده کرده اید

یکی از موارد منع مصرف قرص آهن زمانی است که شما به تازگی برای کم خونی تحت درمان بوده و یا اخیرا به منظور پیشگیری از بروز کم‌خونی قرص آهن خورده باشید. در این صورت اگر نظارت پزشک نیز وجود نداشته باشد ممکن است ذخایر آهن در بدن به بیش از حد طبیعی برسد و مسمومیت ایجاد شود. علائم مسمومیت با آهن شامل این موارد است: سرگیجه، فشار خون پایین، سردرد، تنگی نفس، زردی پوست بر اثر آسیب به کبد و تشنج.

افرادی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌ کنند

چنانچه از جمله افرادی هستید که داروهایی مثل وارفارین را استفاده می‌کنید، پیش از شروع به مصرف قرص آهن حتما با پزشک خود مشورت نمایید. آهن ممکن است عملکرد وارفارین را در بدن کاهش دهد و تاثیر آن را کم کند. بنابراین باید در فاصله زمانی مناسبی از این دارو مورد استفاده قرار گیرد.

کسانی که تالاسمی دارند

ممکن است به افراد مبتلا به تالاسمی توصیه شود که از مصرف مکمل‌های آهن خودداری کنند زیرا در معرض خطر افزایش بیش از حد آهن در بدن هستند. در بعضی موارد نیز برای مبتلایان به تالاسمی مینور قرص آهن تجویز می‌شود. به هر حال هر گونه استفاده از مکمل‌های آهن توسط افراد مبتلا به تالاسمی باید تحت نظارت پزشک صورت گیرد.

اشخاصی که مشکل دفع آهن دارند

برخی از اختلالات مانند هماتوکروماتوز ارثی موجب می‌شوند که سطح آهن در بدن به طور مناسب تنظیم نشود. افرادی که مشکل دفع آهن دارند در دسته موارد منع مصرف قرص آهن قرار می‌گیرند. این عارضه سبب می‌شود تا دفع آهن اضافی در بدن به خوبی صورت نگرفته و این ماده معدنی در اندام‌هایی مثل کبد، قلب و لوزالمعده ذخیره شده و به آنها آسیب برساند. افرادی که دارای اختلالات ذخیره آهن هستند بیش از مقدار مورد نیاز بدن آهن جذب می‌کنند و این مسئله در دراز مدت برای آنها مشکل‌ساز خواهد شد.

آیا آقایان باید قرص آهن مصرف کنند ؟

موارد منع مصرف قرص آهن را بررسی کردیم. در مورد آقایان باید بگوییم که تنها در صورتی نیاز به مکمل آهن دارند که سابقه کم‌خونی داشته و تعداد گلبول‌های قرمز در خون آنها کمتر از حد طبیعی باشد. همچنین آقایانی که دچار خونریزی‌های مزمن هستند یا در رژیم غذایی خود به حد کافی از منابع آهن استفاده نمی‌کنند، لازم است تا قرص آهن بخورند. در غیر این صورت توصیه‌ای برای مصرف آهن در قالب مکمل برای مردان وجود ندارد. به طور کلی بانوان بیش از آقایان در معرض خطر ابتلا به کم‌خونی هستند زیرا در دوره‌های قاعدگی مقدار زیادی خون از دست می‌دهند و همچنین در دورانی مثل بارداری نیز نیاز بدن آنها به آهن بیش از حالت عادی می‌شود.

عوارض مصرف قرص آهن

مکمل آهن در صورتی که در مقادیر مناسب مورد استفاده قرار گیرد، معمولا کاملا ایمن و بی‌خطر است. با این حال عوارض قرص آهن می‌تواند عوارضی همچون درد معده، یبوست، اسهال، استفراغ و حالت تهوع باشد. اگر دچار این عوارض می‌شوید بهتر است قرص آهن را همراه با غذا میل کنید. البته بهترین زمان مصرف قرص آهن با معده خالی است و غذا می‌تواند جذب آهن را در بدن کاهش دهد. مکمل‌های آهن اگر در قالب شربت و قطره باشند، ممکن است موجب سیاهی دندان نیز شده و ایجاد لک کنند.

سخن پایانی

در این مطلب موارد منع مصرف قرص آهن را برایتان شرح دادیم. مکمل آهن در همه داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک به فروش می‌رسد. اما بهتر است پیش از شروع مصرف این مکمل حتما با پزشک مشورت کنید تا مصرف خودسرانه موجب تجمع بیش از حد آهن در بدن نشود. همچنین پزشک می‌تواند از لحاظ تداخل دارویی بررسی‌های لازم را انجام دهد تا جذب آهن و دیگر داروها به خوبی در بدن صورت گیرد.