می‌دانیم که کلیه‌ها در بدن وظایف بسیار مهمی را بر عهده دارند. شرکت در فعالیت خون‌سازی بدن، تنظیم متابولیسم ویتامین D، دخالت در متابولیسم کلسیم و سیستم استخوانی، کنترل سیستم اسید و باز بدن و دفع سموم ازجمله وظایف مهم کلیه‌ها در بدن محسوب می‌شوند. مشکلات کلیه می‌توانند به‌راحتی زندگی و سلامت فرد را تحت‌الشعاع خود قرار دهند. حتما اولین مشکلی که به ذهنتان رسید سنگ کلیه است. ایجاد سنگ‌های کلیه دلایل بسیار متفاوتی دارد اما یکی از مهم‌ترین دلایل آن‌ها وراثت محسوب می‌شود. ازآنجایی‌که گاهی دفع پروتئین از طریق ادرار نیز می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های کلیه باشد ما در این مقاله سنگ کلیه و دفع پروتئین را موردبررسی قرار داده‌ایم. با ما در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز همراه باشد.
معرفی سنگ کلیه
اکثر اعضای بدن برای عملکرد مطلوب وابسته به کلیه‌ها هستند. سنگ کلیه که یکی از مشکلات کلیه محسوب می‌شود معمولا با درد شدید و پیچشی متناوب به فاصله هرچند دقیقه همراه است. درد معمولاً ابتدا در ناحیه پشت، درست پایین دنده‌ها ظاهر می‌شود. البته سنگ‌های ایجادشده در بدن ممکن است در هر نقطه از کلیه تا مثانه یافت شوند. همان‌طور که می‌دانیم بدن برای دفع سموم از کلیه‌ها استفاده می‌کند. در این پروسه خون از گلومرول کلیه‌ها که نقش صافی را دارند، عبور می‌کند. این صافی باعث می‌شود مواد ضروری برای اعضای مختلف بدن باز جذب‌شده و درعین‌حال سموم و مواد زائد دفع شوند.
بهتر است بدانید پروتئینی که در ادرار دفع می‌شود، می‌تواند در بافت‌های گلومرول آسیب‌های بسیار شدیدی ایجاد کند و موجب از بین رفتن عملکرد طبیعی کلیه‌ها شود. ساختمان کلیه‌ها به شکلی است که حین انجام عمل تصفیه، مانع عبور آلبومین که مهم‌ترین پروتئین گردش خون است می‌شوند. اما وجود بیش‌ازاندازه پروتئین در تست ادرار می‌تواند نشانه وجود نوعی بیماری خاص و یا مشکلات حاد کلیوی باشد. در برخی موارد خاص حتی سنگ کلیه و دفع پروتئین می‌توانند با یکدیگر مرتبط باشند.
سنگ کلیه و انواع آن
سنگ کلیه در حقیقت ماده جامد جمع شده در کلیه‌ها محسوب می‌شود. سنگ‌های کلیه در برخی موارد بسیار کوچک به‌اندازه یک شن و یا بزرگ و به‌اندازه یک‌مهره هستند. گاهی این سنگ‌ها به حدی بزرگ می‌شوند که به‌اندازه توپ پینگ‌پنگ خواهند شد. شکل سنگ‌های کلیه صاف یا ناصاف و بهرنگ‌های زرد یا قهوه‌ای هستند. سنگ کلیه می‌تواند باعث انسداد در دستگاه ادراری شود و درد شدیدی ایجاد کند. بهتر است بدانید که سنگ کلیه انواع متفاوتی دارد که هرکدام به دلیل خاصی ایجاد می‌شوند. انواع متفاوت سنگ کلیه عبارت‌اند از:
- سنگ های کلسیم: بیشتر سنگ‌های کلیه، سنگ‌های کلسیم هستند که به شکل اگزالات کلسیم وجود دارند. برخی از عادات بد تغذیه‌ای، مکمل‌ها، دوز بالای ویتامین D و برخی از بیماری‌های متابولیکی باعث ایجاد سنگ‌های کلیه کلسیمی می‌شوند.
- سنگ های Struvite: این سنگ‌ها عموما به دلیل عفونت‌های مجاری ادراری به وجود می‌آیند که رشد بسیار سریعی داشته و علائم کمی دارند.
- سنگ های اسید اوریک: همان‌طور که اشاره کردیم سنگ کلیه و دفع پروتئین می‌تواند، به یکدیگر مرتبط باشد. درواقع دلیل ایجاد سنگ‌های اسید اوریک مصرف بالای پروتئین، مصرف مایعات کم، بیماری نقرس و البته برخی از بیماری‌های ژنتیکی است.
- سنگ های سیستیئین: این سنگ‌ها که عموما به‌طور ژنتیکی ایجاد می‌شوند، بسیار نادر هستند.
دلایل دفع پروتئین در بدن چیست؟
دفع پروتئین در بدن که پروتئینوری نیز نامیده می‌شود، دلایل بسیار زیادی دارد. اول‌ازهمه بیایید دفع پروتئین از کلیه را بررسی کنیم. بهتر است بدانید که به‌طورمعمول هر فرد به‌صورت نرمال کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم پروتئین و ۳۰ میلی‌گرم البومین در روز از طریق ادرار دفع می‌کند. اما اگر این میزان از دفع پروتئین افزایش پیدا کند نشان‌دهنده مشکلی در کلیه‌ها محسوب می‌شود. اما دلایل دفع پروتئین از کلیه‌ها چیست؟ بهتر است بدانید که علت وجود پروتئین در ادرار بسته به سن و شرایط بیمار متفاوت است اما برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
- کم‌آبی بدن و یا دهیدراسیون
- ورزش‌های سنگین
- استرس زیاد
- تب بالا
- اختلال سیستم ایمنی
- مصرف بعضی از داروها مانند دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی
- قرار گرفتن در سرمای شدید
- دیابت
- فشارخون بالا
- بیماری تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی در اندام‌های داخلی
- بیماری‌های قلبی
- عفونت و نارسایی‌های حاد کلیه
- بیماری لوپوس
- مسمومیت بارداری
برای تشخیص این مشکل در صورت وجود این بیماری‌ها در بدن تست پروتئین در ادرار باید هرچند وقت انجام شود تا مشکل سنگ کلیه و دفع پروتئین برای فرد ایجاد نشود.
سنگ کلیه و دفع پروتئین
سنگ کلیه که یکی از مشکلات دردناک کلیوی محسوب می‌شود می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. بی‌تحرکی، چاقی، مصرف بیش‌ازحد مکمل‌های کلسیم، بی‌آبی، عفونت‌ها، ژنتیک، مصرف برخی از داروها و کمبود مواد مغذی و مواد معدنی از عوامل ایجاد سنگ‌های کلیه هستند. دفع پروتئین از کلیه که با دلایل ایجاد آن آشنا شدید نیز می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات کلیوی باشد. هرچند که دفع پروتئین از کلیه نمی‌تواند به‌طور خاص نشان‌دهنده وجود سنگ کلیه باشد، اما درهرصورت مصرف زیاد پروتئین می‌تواند مشکل دفع پروتئین و در پی آن سنگ کلیه را ایجاد کند، در این صورت سنگ کلیه و دفع پروتئین در برخی از شرایط می‌توانند به هم مرتبط باشند.
علائم دفع پروتئین در بدن چیست؟
شاید کمی نگران‌کننده باشد که بدانید در مراحل اولیه بیماری‌های کلیوی علائم خاصی ندارد و ممکن است فرد برای مدتی دچار بیماری کلیوی بوده و وقتی به پزشک مراجعه کند که مشکل حاد شده است. اما دفع پروتئین از بدن که نشان‌دهنده یک عارضه کلیوی و یا از عوارض وجود بیماری‌های خاص است نیز می‌تواند بدون علامت باشد. دقت کنید که در این مواقع ممکن است در دست‌ها، پاها، شکم و صورت خود تورم مشاهده کند.
در این مواقع ادرار فرد می‌تواند فومی، حباب‌دار و کف مانند شود. بهتر است با مشاهده هرکدام از این عوارض به پزشک خود مراجعه کنید تا از مشکل سنگ کلیه و دفع پروتیئن و همین‌طور سایر بیماری های کلیوی در امان باشید. چراکه مشکل دفع پروتئین در ادرار تنها با انجام آزمایش‌هایی مانند ادرار 24 ساعته و آزمون دیپ استیک تشخیص داده می‌شود.
درمان دفع پروتئین از بدن
همان‌طور که اشاره کردیم دفع پروتئین از بدن دلایل بسیار متفاوتی دارد. بهتر است بدانید که خود دفع پروتئین از بدن یک بیماری واحد در نظر گرفته نمی‌شود و عموما به دلیل یک شرایط خاص بیماری در بدن به وجود می‌آید. پزشک متخصص برای اینکه درمان فرد مبتلا را آغاز کند ابتدا پس از انجام آزمایش مربوط به سطح پروتئین، باید ریشه این مشکل را پیدا کند.
چراکه با پیدا کردن منشأ این بیماری مثلا ارتباط سنگ کلیه و دفع پروتئین و یا دلایل دیگر درمان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. اما با ارتباط دفع پروتئین از بدن و بیماری کلیوی درمان با داروها، تغییر رژیم غذایی و البته تغییر سبک زندگی مانند ورزش کردن و کاهش وزن آغاز می‌شود. اگر دفع پروتئین از بدن تنها علت موقتی داشته باشد حتی نیاز به درمان خاصی نیز وجود ندارد. دقت کنید که مصرف پروتئین راه درمانی برای دفع پروتئین در بدن نیست.
درمان سنگ کلیه
سنگ کلیه معمولا با درد بسیار زیادی همراه است. این سنگ‌ها درهرصورت باید از بدن دفع شوند. چه سنگ کلیه و دفع پروتئین به هم مربوط باشند یا خیر برخی افراد چند روز درگیر دفع سنگ کلیه‌ها هستند. اما در دفع سنگ کلیه شرایط مختلفی دخیل هستند. در بیشتر مواقع برای دفع سنگ کلیه تنها مصرف مسکن‌ها و نوشیدن مقدار زیادی آب کفایت می‌کند. البته ممکن است در بعضی موارد با قرار گرفتن سنگ کلیه در دستگاه ادراری یا بروز برخی علائم، برای خارج کردن سنگ کلیه به عمل جراحی نیاز باشد. انجام سنگ‌شکنی، نفرولیتومی از روی پوست و یورتروسکوپی از انواع مختلف رفع سنگ کلیه‌ها هستند. اما در درمان سنگ کلیه عوامل زیر بسیار مؤثر هستند:
- افزایش مصرف مایعات مخصوصا زمانی که میزان سدیم موجود در رژیم غذایی بالا باشد
- ورزش کردن منظم
- رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزی‌ها
- ماساژ کلیه‌ها با روغن کرچک و کمپرس گرم
عوارض طولانی مدت سنگ کلیه و دفع پروتئین
سنگ کلیه مشکلی است که حتما باید به‌سرعت برطرف شود. بهتر است بدانید چنانچه سنگ کلیه درمان نشود و در بافت کلیه قرار داشته باشد، باعث خرابی بافت کلیه شده و عواقب بسیار بدی مانند نارسایی‌های حاد کلیه به دنبال خواهد داشت. دفع پروتئین از بدن نیز همان‌طور که گفته شد نشان‌دهنده آسیب به کلیه‌ها به یکی از دلایل خاص است. چنانچه دفع پروتئین در بدن ادامه پیدا کند فرد با آسیب‌های حاد کلیوی و در مواردی با سنگ کلیه روبرو خواهد شد.
بهترین راه برای دانستن این مشکل در صورت وجود یکی از بیماری‌های زمینه‌ای که ذکر شد، حتما باید آزمایش مربوط به سنگ کلیه و دفع پروتئین در فواصل مشخص انجام شود.
سخن پایانی
کلیه‌ها در دفع سموم و مواد زائد از بدن نقش مهمی دارند. وقتی آن‌ها دچار مشکل شوند، می‌توانند مشکلات دیگری را با نیز خود همراه کنند. سنگ کلیه یکی از این مشکلات به شمار می‌رود. بهتر است بدانید که به‌طور روزانه مقداری پروتئین از طریق کلیه‌ها در ادرار از بدن دفع می‌شود. اما اگر میزان دفع پروتئین زیاد باشد نشان‌دهنده مشکلات کلیوی است.
این مشکلات می‌توانند در اثر بیماری‌های زیادی ایجادشده باشند. سنگ کلیه و دفع پروتئین نیز می‌توانند در برخی موارد به هم مرتبط باشند. در درمان آن‌ها بهترین روش داشتن سبک زندگی سالم و مصرف مقدار کافی آب بسیار مؤثر است. همچنین در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای در ایجاد مشکلات کلیوی حتما با پزشک ارولوژیست خود باید همواره در تماس باشید.
