برای برگشت بویایی و چشایی بعد از کرونا چی خوبه؟

شاید با واژه آنوسمی آشنا نباشید. آنوسمی یعنی از دست دادن حس بویایی یا به عبارت دیگر ابتلا به  نابویایی. همان‌طور که حتما شنیده‌اید از دست دادن حس بویایی یکی از علائم رایج COVID-19 است و حتی بیش از تب و علائم تنفسی برای بیماران پیش می‌آید. در واقع هنگامی‌که ویروس کرونا به سلول‌های پشت بینی حمله می‌کند، این اتفاق می‌افتد. از دست دادن حس بویایی در بسیاری از موارد با از دست دادن حس چشایی نیز همراه است. چقدر طول می‌کشد تا حس بویایی و چشایی دوباره برگردد؟ برای برگشت حس بویایی بعد از کرونا چه اقداماتی انجام دهیم؟

کرونا چگونه روی حس بویایی تاثیر می گذارد ؟

به گفته متخصصان ویروس کرونا احتمالا با تاثیرگذاری در عملکرد سلول‌های پشتیبان موجب از دست رفتن حس بویایی می‌شود نه با آلوده کردن مستقیم نورون‌ها. در مطالعات مشخص شده است که سلول‌های بویایی که در حفره بالایی بینی قرار دارند، آسیب‌پذیرترین سلول‌ها در برابر عفونت SARS-CoV-2 هستند. دانشمندان همچنین عنوان می‌کنند که علت اصلی از دست دادن حس بویایی بعد از کرونا ناشی از یک واکنش التهابی در داخل بدن است. در این حالت اعصاب بویایی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و فرد برای مدتی هیچ بویی را حس نمی‌کند.

چه کسانی با بیماری کرونا بویایی خود را از دست می دهند ؟

یکی از اولین علائم بیماری کرونا که حتی ممکن است قبل از سرفه و تب بروز یابد، از دست دادن حس بویایی و چشایی است. در یک مطالعه معتبر مشخص شد که 86 درصد از بیماران مبتلا به کووید-19 خفیف از دست دادن حس بویایی را تجربه می‌کنند. در حالی‌که این علامت تنها در 4 تا 7 درصد بیماران مبتلا به کرونای متوسط تا شدید دیده می‌شود. بر این اساس می‌توان گفت که از دست دادن حس بویایی و چشایی بیشتر در افرادی بوجود می‌آید که دچار کرونا با شدت خفیف می‌شوند.

برگشت بویایی بعد از کرونا

مطالعات نشان می‌دهند 95 درصد از بیماران مبتلا به Covid-19 ظرف 6 ماه حس بویایی خود را دوباره به دست آورده‌اند. پزشکان می‌گویند عفونت COVID-19 بعید است که به طور دائم به مدارهای عصبی بویایی آسیب برساند و منجر به از دست دادن حس بویایی برای همیشه شود. بر اساس تحقیقات می‌توان گفت که میانگین زمان اختلال عملکرد بویایی گزارش شده توسط بیماران 21.6 روز بوده است. اما معمولا ¼ بیماران نیز حتی بعد از 60 روز همچنان حس بویایی و چشایی ندارند.

چرا بوها بعد از کرونا عجیب و غریب هستند ؟

همان‌طور که گفتیم از آنجایی‌که نورون‌های حسی با از دست دادن حس بویایی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند، بنابراین بعید است که فرد برای همیشه بویایی خود را بعد از کرونا از دست بدهد. یک خبر خوب این است که نورون‌های حسی بویایی می‌توانند دوباره رشد کنند بنابراین بر خلاف حس بینایی و شنوایی، حس بویایی را می‌توان دوباره به دست آورد. با این حال بازیابی حس بویایی می‌تواند با اختلالاتی روبرو باشد. عصب‌های بویایی به آهستگی رشد می‌کنند و باید دوباره به مغز متصل شوند و این اتصالات جدید ممکن است تا به سرانجام رسیدن، در برخی مراحل موجب ایجاد اختلالاتی شوند و در این میان حس بویایی عملکرد خود را به خوبی انجام ندهد.

در این حالت ممکن است مثلا به هنگام بو کردن گل، به جای بوی همیشگی یک بوی عجیب و ناآشنا را حس کنید. جالب است که اغلب همه بوها بد به مشام می‌رسند، نه خوب. یعنی چنین اتفاقی نمی‌افتد که مثلا چیزی که همیشه بوی بد می‌داده، حالا خوشبو حس شود. بعضی از بوهای عجیبی که افرادی که بویایی خود را با کرونا از دست داده‌اند، گزارش می‌دهند، عبارتند از:

• فاضلاب یا زباله
• گوشت یا تخم مرغ فاسد
• بوی سوختنی یا دود
• گازوئیل
• آمونیاک یا سرکه
• بوی جوراب

برای درمان از بین رفتن بویایی بعد از کرونا چه کنیم ؟

بویایی‌پریشی یا پاروسمی یکی از رایج‌ترین علائم بیماری کرونا است. با اینکه برگشت بویایی بعد از کرونا اغلب خود بخود صورت می‌گیرد اما جهت تسریع حل این مشکل اقداماتی را نیز می‌توان انجام داد:

تمرین برای برگشت بویایی یا فیزیوتراپی بینی

به منظور کمک به برگشت بویایی بعد از کرونا می‌توانید از تکنیک‌های موثری کمک بگیرید. به عنوان مثال می‌توانید یک گروه از بوها را به مدت 20 ثانیه در یک زمان استشمام کنید. این عمل باید حداقل دو بار در روز به مدت 3 ماه یا بیشتر انجام شود. رایحه‌هایی که انتخاب می‌کنید می‌توانند میوه‌ای، تند، صمغی، بوی چوب یا گل باشند. به این منظور می‌توانید از اسانس‌های زیر استفاده کنید:

• لیمو (برای بوی میوه‌ای)
• گل رز (برای بوی گل)
• میخک (برای بوی تند)
• اکالیپتوس (برای بوی صمغی)

به جز اینها می‌توانید رایحه‌های محبوب خود در عطرها را نیز انتخاب کرده و آنها را مدام بو کنید. انتخاب رایحه‌هایی که از آنها لذت می‌برید، با زنده کردن خاطرات خوشایند ممکن است در تسریع برگشت حس بویایی بعد از کرونا موثر باشد. مثلا اگر به قهوه زیاد علاقه دارید، سعی کنید چیزهایی را بو کنید که اسانس قهوه داشته باشند. مطالعات نشان می‌دهد که اگر پس از چند هفته رایحه‌های مورد استشمام خود را تغییر دهید، بسیار کمک‌کننده و موثرتر می‌تواند باشد.

تغییر در سبک زندگی

بهتر است در شیوه زندگی خود تغییراتی را اعمال کنید تا برگشت بویایی بعد از کرونا با سرعت بیشتری صورت گیرد. راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• تهیه و مصرف بعضی غذاها که اثر منفی در حس بویایی دارند را محدود کنید: مثل گوشت، پیاز و تخم مرغ.
• روی مصرف مواد غذایی ملایم‌تر مانند بلغور جو دوسر یا سبزیجات بخارپز شده تمرکز کنید.
• غذاهایی که خیلی داغ هستند، حس بویایی را تحریک می‌کنند، پس غذا را کمی در دمای اتاق قرار داده و بعد استفاده کنید.
• از رفتن به مکان‌هایی مثل رستوران یا فروشگاه مواد غذایی اجتناب کنید زیرا در این مکان‌ها بو معمولا زیاد است.
• اگر مدام رایحه‌های نامطبوع حس می‌کنید، پنجره‌ها را باز کرده یا از یک فن کمک بگیرید تا هوا تهویه شود.

درمان از بین رفتن بویایی بعد از کرونا با ویتامین ها

به واسطه برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توان به برگشت بویایی بعد از کرونا کمک کرد:

ویتامین A

این ویتامین فواید بالقوه‌ای برای  ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بینی توسط ویروس‌ها دارد. یک مطالعه در آلمان نشان داد، افرادی که برای برگشت حس بویایی خود بعد از کرونا از قطره بینی ویتامین A استفاده کرده‌اند، 2 برابر سایری علائم بهبود را حس کرده‌اند. همچنین مکمل‌های حاوی ویتامین آ نیز به این منظور می‌توانند موثر باشند.

زینک برای درمان از بین رفتن بویایی بعد از کرونا

کمبود زینک (عنصر روی) در بدن با اختلال در حس بویایی و چشایی همراه است. همچنین برخی از تحقیقات نیز نشان داده‌اند که خرید زینک در قالب مکمل و مصرف آن می‌تواند در برگشت بویایی و چشایی بعد از کرونا تاثیرگذار باشد. به هنگام ابتلا به کرونا بسیاری از پزشکان استفاده از قرص زینک یا زینک پلاس را برای بیماران تجویز می‌کنند. این مکمل می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از ریزش مو پس از کرونا نیز کمک کند.

ویتامین های گروه ب

بر اساس تحقیقات می‌توان گفت که مصرف قرص ب کمپلکس یا کلیه مکمل‌هایی که حاوی ویتامین ب هستند، در تقویت و بهبود حس بویایی پس از کرونا موثر هستند.

راهکارهای طب سنتی برای برگشت بویایی بعد از کرونا

طب سنتی برای اینکه بویایی شما پس از ابتلا به کرونا در زمان کوتاه‌تری برگردد، راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌دهد:

• شستشوی ناحیه بینی و استنشاق آب نمک رقیق
• استفاده از ترکیب آب و عسل رقیق برای شستشوی بینی
• بو کردن گلاب
• چکاندن یک یا دوقطره روغن بنفشه داخل بینی
• بو کردن اسانس نعنا یا اکالیپتوس
• بخور دادن با گیاهانی مثل بابونه، ناخنک و مرزنجوش

سیاه دانه برای درمان از دست دادن بویایی بعد از کووید-19

متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند که از سیاه دانه برای برگشت بویایی بعد از کرونا استفاده نمایید. به این منظور باید سیاه‌دانه را داخل سرکه خیس کرده و آن را بجوشانید. بعد از اینکه سرکه تبخیر شد، سیاه‌دانه خشک می‌شود. سپس باید سیاه‌دانه را مانند اسپند دود کنید. وقتی دود سیاه دانه در خانه پخش می‌شود، عصب بویایی تحریک شده و به بهبود بیمار کمک می‌شود. دقت کنید که سیاه دانه را مستقیم روی صورت فرد دود ندهید. اگر دود در خانه پخش شود، کافی است.

قطره بینی برای برگشتن حس بویایی

بیمارانی که به دلیل ابتلا به کووید-19 بویایی خود را از دست داده‌اند، با دستور پزشک می‌توانند از اسپری‌های استروئیدی یا محلول‌های شستشوی بینی استفاده نمایند. این داروها سبب کاهش میزان التهاب در بینی نیز شده و در تسریع برگشت حس بویایی موثر هستند. دقت داشته باشید که بدون مشورت با پزشک سراغ این نوع داروها نروید.

راهکارهای طب سنتی برای برگرداندن حس چشایی بعد از کرونا

معمولا همراه با حس بویایی حس چشایی نیز در بسیاری از مبتلایان به کرونا از بین می‌رود. توصیه‌های طب سنتی برای رفع این مشکل شامل موارد زیر است:

• قرار دادن چوب دارچین در دهان به مدت 20 دقیقه
• جویدن نعنا یا استشمام بوی آن
• شستشوی دهان با آب‌نمک رقیق 2 الی 3 بار در روز

سخن پایانی

یکی از شایع‌ترین علائم ابتلا به کرونا ویروس از دست دادن حس چشایی و بویایی است. برای برگشت بویایی بعد از کرونا راهکارهای متفاوتی اعم از دارویی یا غیر دارویی وجود دارد که در این مقاله به آنها پرداختیم. حس بویایی و چشایی بعد از کرونا معمولا ظرف چند هفته بهبود می‌یابد اما ممکن است حتی تا یک سال نیز ادامه یابد. بسیار نادر است که فردی با ابتلا به کرونا برای همیشه بویایی خود را از دست بدهد. بنابراین نیازی نیست که خیلی نگران باشید.