عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال چیست؟

از همین لحظه این تفکر را که “هر چه ویتامین بیشتری بخورید، سلامت‌تر خواهید بود”، کنار بگذارید زیرا چنین چیزی هرگز صحت ندارد. معمولا تجمع مصرف بیش از حد ویتامین‌ها در بدن بر اثر استفاده از میوه‌ها، سبزیجات و دیگر خوراکی‌ها به وجود نمی‌آید. اغلب هنگامی که شما بدون مشورت پزشک و بدون داشتن علم بر اینکه آیا بدنتان واقعا به ویتامین و املاح معدنی بیشتری نیاز دارد یا خیر، به سراغ مولتی ویتامین‌ مینرال می‌روید، شاهد عوارض آن خواهید بود. در این مقاله عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال به طور کامل برای شما شرح داده خواهد شد.

مولتی ویتامین مینرال چیست ؟

مولتی ویتامین مینرال ترکیبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است که به طور معمول ممکن است در بسیاری از منابع غذایی نیز یافت شوند. استفاده از مولتی ویتامین مینرال زمانی ضرورت پیدا می‌کند که ویتامین‌ها و املاح معدنی از منابع غذایی به حد کافی دریافت نمی‌شوند. از مکمل مولتی ویتامین مینرال معمولا به منظور بهبود کمبود ویتامین یا عناصر معدنی و درمان سوء تغذیه استفاده می‌شود.

مصرف بیش از حد مولتی ویتامین مینرال

با اینکه معمولا روی بسته بندی همه مکمل‌های مولتی ویتامین مقدار مصرف آنها قید شده است با این حال بسیاری از افراد فکر می‌کنند که با خوردن بیشتر ویتامین و مواد معدنی می‌توانند سلامت خود را تضمین کنند. پیش از آشنایی با عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال بهتر است با انواع ویتامین آشنا شویم؛ ویتامین‌ها بر 2 نوع هستند؛ محلول در آب و محلول در چربی.

ویتامین های محلول در آب

تعداد ویتامین‌های محلول در آب از ویتامین‌های محلول در چربی بیشتر است. ویتامین‌های محلول در آب اغلب به راحتی از بدن دفع می‌شوند و تجمع آنها در بافت‌های بدن خیلی ساده نیست. ویتامین‌های محلول در آب شامل موارد زیر می‌شوند:

• ویتامین C
• ویتامین B1 یا تیامین
• ویتامین B2 یا ریبوفلاوین
• ویتامین B3 یا نیاسین
• ویتامین B5 یا پانتتونیک اسید
• ویتامین B6 یا پیریدوکسین
• ویتامین B7 یا بیوتین
• ویتامین B9 یا فولات
• ویتامین B12 یا کوبالامین

همان طور که مشاهده می‌کنید 8 ویتامین از ویتامین گروه B در دسته ویتامین‌های محلول در آب قرار می‌گیرند. اگرچه ویتامین‌های نام‌برده شده در صورت ازدیاد از طریق ادرار دفع می‌شوند اما با این حال مصرف بیش از حد برخی از آنها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین های محلول در آب

مصرف خودسرانه مکمل مولتی ویتامین حتی اگر فقط شامل ویتامین‌های محلول در آب نیز باشد، باز هم خطراتی برای بدن دارد. به طور معمول با مصرف این دسته از ویتامین‌ها در بدن مسمومیت ایجاد نمی‌شود اما برخی از آنها می‌توانند با دیگر داروها تداخل پیدا کرده و در نتایج آزمایش خون اختلال ایجاد کنند. بنابراین باید در مصرف آنها احتیاط لازم را به کار بست. به عنوان مثال اگر بیش از حد نیاز بدن، ویتامین B6 مصرف کنید، به مرور زمان منجر به آسیب عصبی غیرقابل برگشت برای شما خواهد شد و ممکن است علائمی همچون حالت تهوع و سوزش معده را نیز تجربه کنید.

همچنین مصرف خارج از دوز ویتامین B3  (بیش از 2 گرم در روز) می‌تواند موجب افزایش فشار خون، اختلالات بینایی و آسیب کبدی شود. مصرف بیش از حد ویتامین C سبب اختلالات گوارشی مثل اسهال و استفراغ خواهد شد. مصرف زیاد اسید فولیک (فولات) نیز در قالب مکمل می‌تواند در عملکرد ذهن تاثیر گذاشته و همچنین روی سیستم ایمنی بدن نیز تاثیر منفی بگذارد.

ویتامین‌ های محلول در چربی

درست برعکس ویتامین‌های محلول در آب، ویتامین‌هایی که محلول در چربی هستند، در آب حل نشده و به راحتی در بافت‌های بدن ذخیره می‌شوند. 4 ویتامین زیر محلول در چربی هستند:

• ویتامین A
• ویتامین D
• ویتامین E
• ویتامین K

با توجه به اینکه ویتامین‌های فوق می‌توانند در بدن تجمع یابند، مصرف بیش از حد آنها بیشتر از ویتامین‌های محلول در آب منجر به عارضه جانبی و مسمومیت خواهد شد. حال شاید به این باور بیشتر نزدیک شوید که عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال خارج از دوز تعیین شده چقدر می‌تواند خطرناک باشد.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین های محلول در چربی

در واقع عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال زمانی بیشتر ظاهر می‌شود که از ویتامین‌های محلول در چربی بیش از مقدار تعریف شده استفاده شود. از میان این دسته از ویتامین‌ها ویتامین K کمتر موجب مسمومیت در بدن می‌شود اما مصرف بیش از حد آن نیز می‌تواند با داروهایی مثل وارفارین و آنتی بیوتیک‌ها تداخل پیدا کرده و در تاثیر آنها در بدن ایجاد اختلال نماید.

از آنجایی که مصرف خارج از دوز تعیین شده ویتامین‌های A، D و E می‌تواند بسیار خطرناک باشد، به طور تفکیک شده در مورد هر یک از آنها برای شما توضیح می‌دهیم:

• مسمومیت با ویتامین A می‌تواند به هنگام مصرف غذاهای سرشار از این ویتامین نیز اتفاق بیفتد اما بیشتر استفاده خودسرانه از آن در قالب مکمل است که مشکل‌ساز خواهد شد. حالت تهوع و افزایش فشار در جمجمه از علائم مصرف بیش از حد ویتامین آ است که گاه می‌تواند به کما و حتی مرگ نیز منجر شود.
• مصرف مکمل حاوی ویتامین D بیش از مقدار تعیین شده با علائمی همچون کاهش اشتها، کاهش وزن و ضربان قلب نامنظم در بدن ظاهر می‌شود. ویتامین D اگر زیادتر از حد معمول مصرف شود می‌تواند مقدار کلسیم را در بدن به شدت بالا برده و به اعضای بدن صدمه بزند.
• استفاده از ویتامین E در دوز بالا ممکن است در لخته شدن خون تاثیر گذاشته و با ایجاد خونریزی منجر به سکته مغزی شود.

عوارض مصرف بیش از حد مواد معدنی

کلسیم، آهن، روی، منیزیم، کروم، ید، فسفر، پتاسیم، سدیم، منگنز، سلنیوم و مس از جمله مهم‌ترین املاح معدنی مورد نیاز برای بدن محسوب می‌شوند. در بسیاری از مکمل‌های مولتی ویتامین در کنار ویتامین‌ها از این عناصر معدنی نیز استفاده می‌شود. عوارض زیر در صورت مصرف بیش از حد املاح معدنی (مینرال) رخ می‌‎دهند:

• تغییر رنگ در دندان‌ها
• افزایش ادرار
• خونریزی معده
• ضربان قلب نامنظم
• ضعف عضلانی
• گیجی

عوارض مولتی ویتامین مینرال

بعضی از افراد ممکن است با مصرف مولتی ویتامین و مینرال دچار واکنش‌های آلرژیک شوند که در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنند. کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لب، زبان و گلو از علائم واکنش‌های آلرژیک به مولتی ویتامین مینرال است. مواد معدنی در دوزهای بالا می‌توانند عوارض جانبی نظیر لک شدن دندان، افزایش ادرار، خونریزی معده، ضربان قلب نامنظم، گیجی و ضعف عضلانی را داشته باشند. مولتی ویتامین مینرال در صورتی که مطابق با دستور پزشک مورد مصرف قرار می‌گیرد، انتظار می‌رود که هیچ نوع عارضه جانبی پیش نیاورد. اما در موارد نادر ممکن است:

• ناراحتی معده و مشکلات گوارشی
• سردرد و سرگیجه
• طعم غیر معمول و ناخوشایند در دهان

را ایجاد نمایند.

عوارض مولتی ویتامین ایرانی

به‌طورکلی عوارض شدیدی ناشی از مصرف مولتی ویتامین مینرال ایرانی گزارش نشده است به شرط آنکه این فرآورده در مقادیر توصیه شده مورد استفاده قرار گیرد. در موارد نادر علائمی همچون طعم بد یا ناخوشایند و مشکلات معده ممکن است دیده شود. مصرف بیش از حد مولتی ویتامین چه ایرانی باشد و چه خارجی احتمال بروز علائمی همچون افزایش ادرار، خونریزی معده، ضربان قلب نامنظم، گیجی و ضعف عضلات و اختلالات گوارشی را افزایش خواهد داد.

عوارض قرص جوشان مولتی ویتامین

مولتی ویتامین در قالب قرص جوشان نیز تولید می‌شود. عوارض قرص جوشان مولتی ویتامین تا حدودی شبیه به قرص معمولی است و اکثرا در صورت مصرف بیش از حد رخ می‌دهد. اختلالات گوارشی، حساسیت پوستی و افزایش فشار خون در بدن از عوارض قرص جوشان مولتی می‌تواند باشد. افرادی که به هر دلیل توانایی بلع قرص یا کپسول را ندارند می‌توانند از این محصول استفاده کنند.

تداخل دارویی

از مصرف همزمان چند نوع مولتی ویتامین مینرال در کنار یکدیگر بپرهیزید؛ مگر آنکه پزشک آنها را برای شما تجویز کرده باشد. مصرف چند نوع مولتی ویتامین در کنار یکدیگر می‌تواند سبب تداخل دارویی شده و سلامتی شما را به خطر بیندازد. در کنار مولتی ویتامین مینرال از مصرف لبنیات و مواد غذایی حاوی کلسیم خودداری کنید زیرا کلسیم در جذب ویتامین‌ها و عناصر معدنی اختلال ایجاد می‌کند.

مصرف مولتی ویتامین مینرال ممکن است با برخی داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها، داروهای فشار خون و داروهای ضد التهابی نیز تداخل داشته باشد. در این زمینه حتما باید با پزشک مشورت نمایید.

آیا عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال می تواند به مرگ منجر شود ؟

قصد نداریم شما را از مصرف مولتی ویتامین‌ مینرال بترسانیم. گاهی واقعا لازم است که با مصرف آنها نیاز بدن خود را تامین نمایید. حقیقت این است که مرگ بر اثر مصرف بیش از حد مولتی ویتامین‌ مینرال بسیار نادر است اما برخی گزارش‌ها نیز نشان می‌دهند که در بعضی افراد این مسئله موجب مرگ شده است. مصرف خارج از دوز ویتامین‌های محلول در چربی خطرناک‌تر از ویتامین‌های محلول در آب است اما پژوهش‌ها حاکی از آن هستند که حتی استفاده بیش از حد از نیاسین (محلول در آب است) نیز گاه کشنده بوده است. تجمع مواد معدنی در بدن نیز می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به کبد، مغز و دیگر اندام‌ها وارد کند و خطر مرگ را در پی داشته باشد.

فواید مصرف مولتی ویتامین ایرانی یا خارجی

حالا که با عوارض مولتی ویتامین مینرال آشنا شدید بهتر است در مورد فواید مولتی ویتامین‌ها نیز توضیحاتی را به شما ارائه دهیم. ترکیبات موجود در مولتی ویتامین ایرانی با خارجی تقریبا یکسان است و امروزه بسیاری از مکمل‌های غذایی با کیفیتی قابل رقابت با محصولات خارجی در داخل کشور به تولید می‌رسند. مهم‌ترین فواید ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن به شرح زیر است:

ویتامین A

یکی از ویتامین‌های محلول در چربی و یک آنتی‌اکسیدان قوی ویتامین آ است. این ویتامین نقش مهمی در حفظ سلامت بینایی، عملکرد عصبی، سلامت پوست و سایر موارد ایفا می‌کند. این ویتامین مثل همه آنتی‌اکسیدان‌ها از طریق مبارزه با اثرات تخریبی رادیکال‌های آزاد در کاهش التهاب موثر است.

Vitamin C

 این ویتامین می‌تواند به‌طور طبیعی سرعت فرایند پیری پوست را کاهش دهد. جذب ویتامین C‍ می‌تواند باعث افزایش میزان آهنی شود که بدن بزرگ‌سالان و کودکان دریافت می‌کند. این vitamin یکی از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که می‌تواند جلوی آسیب‌های ناشی از مولکول‌های خطرناک که رادیکال‌های آزاد نامیده‌ می‌شوند و نیز مواد شیمیایی خطرناک و آلودگی‌هایی مانند دود سیگار را بگیرد. مصرف زیاد ویتامین C می‌تواند اثر ضد سرطانی داروهایی را که در شیمی‌درمانی استفاده می‌شوند، افزایش دهد.

 خواص ویتامین D

نقش اصلی ویتامین دی حفظ تعادل سطح کلسیم و فسفر خون است. ویتامین دی به بدن برای جذب کلسیم، که برای شکل دادن استخوان‌ها و حفظ استحکامشان مفید است، کمک می‌کند. همچنین ویتامین D، ممکن است بتواند در برابر آرتروز، فشارخون بالا، سرطان و سایر بیماری‌ها از بدن محافظت نماید. جهت جبران کمبود ویتامین D می‌توان از قرص ویتامین دی استفاده کرد.

Vitamin E

ایزومرهای خاص ویتامین ای قادرند مانند یک آنتی‌اکسیدان از ما محافظت کنند و با اکسیداسیون کلسترول بجنگند. این رادیکال‌های آزاد هستند که موجب اکسیداسیون کلسترول می‌شوند. ویتامین E به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی می‌تواند با این پدیده مبارزه کند. این ویتامین می‌تواند با بیماری‌‌هایی زیادی مبارزه کند. مطالعات نشان می‌دهد ویتامین ای با تقویت سیستم ایمنی بدن از بروز بیماری‌های رایج و شرایط وخیم و خاص جلوگیری می‌کند.

ویتامین های گروه ب

گروه ویتامین‌های B در کنار یکدیگر فواید بسیار زیادی را بر تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت عملکرد سیستم عصبی بدن، حفظ متابولیسم و افزایش رشد و تکثیر سلول‌ها خواهد داشت. ویتامین‌های B در جلوگیری از افسردگی نیز موثرند و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را نیز پایین می‌آورند.

کلسیم

انسان به میزان معینی از کلسیم برای ساختن استخوان و حفظ سلامتی نیاز دارد. ازآنجایی‌که استخوان‌ها خود کلسیم نمی‌سازند، در صورت کمبود، کلسیم موجود در آنها کم می‌شود. کلسیم برای سلامت دندان و استخوان مهم است و در محکم کردن سیستم عصبی نقش دارد.

آهن

برای ساخت هموگلوبین و انتقال اکسیژن به اندام‌ها همه ما به مقادیر معینی از عنصر آهن نیاز داریم. آهن از کم‌خونی پیشگیری کرده و علائمی همچون رنگ‌پریدگی و خستگی را بهبود می‌بخشد. در غذاهایی همچون گوشت قرمز به وفور می‌توانید آهن را بیابید. همچنین از قرص آهن نیز می‌توان استفاده نمود.

نتیجه گیری

در نوشتن این مقاله سعی بر این بود تا اطلاعات شما را در مورد مولتی ویتامین‌ مینرال افزایش داده و این نکته را گوش‌زد کنیم که ویتامین‌ها و مواد معدنی علاوه بر تمام مزایایی که دارند در صورت مصرف بیش از حد می‌توانند خطرناک نیز باشند. بنابراین توصیه می‌شود که به منظور پیشگیری از مواجه شدن با عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید و تنها در صورتی که با کمبود ویتامین و مواد معدنی در بدن خود مواجه هستید، برای تهیه آن اقدام کنید. در این زمینه می‌توانید نظر پزشک را جویا شوید تا آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید. اگر تاکنون بر اثر مصرف بیش از حد مولتی ویتامین مینرال دچار عوارض خاصی شده اید، حتما برای ما کامنت گذاشته و ما را از دانسته‌های خود مطلع کنید.