تلاش‌های فراوانی برای کشف درمان‌های موثر زخم معده و روده صورت گرفته است و یکی از داروهایی که در این زمینه مورد توجه قرار گرفته، داروی سایمتیدین است. سایمتیدین (Cimetidine) که داروی مهارکننده پمپ پروتون (PPI) است که به‌عنوان یکی از انواع داروهای ضد اسید معده شناخته میشود. این دارو با کاهش ترشح اسید معده، میتواند به بهبود علائم زخم معده و روده و کاهش خطر عود آن‌ها کمک کند.
اشکال دارویی سایمتیدین
- محلول تزریقی: 150 میلی گرم در میلی لیتر
- محلول خوراکی: 300 میلی گرم / 5 میلی لیتر
- قرص: 200 میلی گرم، 300 میلی گرم، 400 میلی گرم (Rx)، 600 میلی گرم (Rx)، 800 میلی گرم (Rx)
موارد مصرف قرص سایمتیدین
سایمتیدین برای درمان زخم معده و روده و جلوگیری از عود آن‌ها پس از بهبودی استفاده میشود. این دارو همچنین برای درمان برخی مشکلات معده و گلو (مری) ناشی از اسید معده بیش از حد (مانند سندرم زولینگر-الیسون، ازوفاژیت فرسایشی) یا جریان معکوس اسید معده به مری (بیماری ریفلاکس اسید/GERD) استفاده میشود. کاهش اسید اضافی معده میتواند به تسکین علائمی مانند درد معده، سوزش سر دل، مشکل در بلع، سرفه و مشکلات خواب کمک کند. همچنین میتواند از آسیب جدی اسیدی به سیستم گوارش شما (مانند زخم یا سرطان مری) جلوگیری کند.
سایمتیدین متعلق به دسته‌ای از داروها است که معمولاً مسدودکننده‌های H2 نامیده می‌شوند. این دارو با کاهش میزان اسید معده شما عمل می‌کند و بدون نسخه نیز در دسترس است. برای درمان سوزش معده گاه به گاه ناشی از اسید زیاد در معده (که به آن سوء هاضمه اسیدی یا ترش معده نیز می‌گویند) استفاده میشود. همچنین برای جلوگیری از سوزش سر دل و سوء هاضمه اسیدی ناشی از برخی غذاها و نوشیدنی‌ها دارای کاربرد است. اگر این دارو را برای خوددرمانی مصرف می‌کنید، مهم است که دستورالعمل‌های بسته بندی سازنده را به دقت بخوانید تا بدانید چه زمانی باید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Cimetidine
مکانیسم عمل داروی سایمتیدین آنتاگونیست گیرنده H2؛ گیرنده‌های H2 سلول‌های جداری معده را مسدود می‌کند که منجر به مهار ترشحات معده میشود. فراهمی زیستی دارو 60-80 درصد (تحمل حداقل متابولیسم 1st pass) و پروتئین محدود 15-20٪ می‌باشد. متابولیت‌های دارو شامل سایمتیدین سولفوکسید، مشتق 5-هیدروکسی متیل (مت غیر فعال) است که نیمه عمر بزرگسالان 2 ساعت و نوزادان 2.1-3.6 ساعت می‌باشد.
مقدار مصرف قرص Cimetidine
داروی سایمتیدین (Cimetidine) را طبق دستور پزشک خود با یا بدون غذا از طریق خوراکی مصرف کنید. دوز و طول درمان بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان است. اگر طبق توصیه پزشک، برای تسکین درد معده نیز از آنتی اسیدها استفاده می‌کنید، حداقل 1 ساعت آن‌ها را از این دارو جدا کنید. این دارو را به طور منظم طبق دستور مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان‌های یکسانی مصرف کنید. حتی اگر احساس بهتری دارید، مصرف این دارو را برای مدت زمان تجویز شده ادامه دهید. توقف زودهنگام درمان ممکن است روند بهبودی را به تاخیر بیاندازد.
زمان مصرف داروی سایمتیدین
قبل از مصرف داروی سایمتیدین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را بررسی کنید. اگر از سایمتیدین بدون نسخه برای خوددرمانی سوء هاضمه اسیدی یا سوزش سر دل استفاده می‌کنید، 1 قرص را به صورت خوراکی همراه با یک لیوان آب در صورت نیاز مصرف کنید. برای جلوگیری از سوزش سر دل، 1 قرص را با یک لیوان آب درست قبل یا حداکثر 30 دقیقه قبل از خوردن غذا یا نوشیدنی‌هایی که باعث سوزش سر دل می‌شوند مصرف کنید. بیش از 2 قرص در 24 ساعت مصرف نکنید مگر اینکه پزشکتان تجویز کرده باشد. اگر علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف داروی سایمتیدین
- این دارو در جهت زخم خوش خیم معده 800 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی یا 400 میلی گرم هر 12 ساعت یا 300 میلی گرم هر 6 ساعت مصرف میشود.
- سایمتیدین برای زخم اثنی عشر روزانه 800 میلی گرم به صورت خوراکی یا 400 میلی گرم هر 12 ساعت یا 300 میلی گرم هر 6 ساعت استفاده میشود.
- دوز مصرفی برای بیماری رفلاکس فرسایشی معده به مری 800 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی می‌باشد. همچنین، برای تسکین علائم سوزش سردل 200 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی تجویز خواهد شد.
- برای جلوگیری از علائم 200 میلی گرم به صورت خوراکی با لیوان آب درست قبل یا هر زمان تا 30 دقیقه قبل از خوردن غذا یا نوشیدنی‌هایی که باعث سوزش سر دل می‌شوند.
- این دارو با نسخه پزشک برای درمان زخم معده، پیشگیری از خونریزی دستگاه گوارش در بیماران بدحال، شرایط ترشح بیش از حد (مانند زولینگر-الیسون) و… کاربرد دارد.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی سایمتیدین، اگر به آن یا سایر مسدودکننده‌های H2 (مانند فاموتیدین، نیزاتیدین، رانیتیدین) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات سیستم ایمنی، مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی، برخی بیماری های ریوی (بیماری انسدادی مزمن ریه-COPD)، دیابت، سایر موارد مشکلات معده (مانند تومورها) و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط داروی سایمتیدین (Cimetidine) خواهیم پرداخت؛
- برخی از علائم در واقع ممکن است نشانه‌های یک بیماری جدی‌تر باشد. در صورت داشتن سوزش سر دل همراه با سبکی سر، تعریق، سرگیجه، درد قفسه سینه یا بازو (مخصوصاً با تنگی نفس، تعریق غیرمعمول)، کاهش وزن غیرقابل توضیح، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت بروز علائم یک بیماری جدی از جمله مشکل یا درد در بلع غذا، استفراغ خونی، استفراغ شبیه تفاله قهوه، مدفوع خونی یا سیاه، سوزش سر دل بیش از 3 ماه، درد مکرر قفسه سینه، خس خس مکرر (مخصوصاً با سوزش سر دل)، تهوع و استفراغ، درد معده و… به پزشک مراجعه کنید.
- مصرف این دارو در برخی بیماران سبب گیجی و خواب آلودگی شده است. از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری بالایی دارند، خودداری کنید. برای مثال، کار با ماشین‌آلات و تجهیزات را به زمان دیگری موکول کنید.
- قبل از انجام عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- در دوران بارداری، سایمتیدین باید فقط در صورت لزوم استفاده شود. در مورد خطرات و فواید آن با پزشک خود صحبت کنید. سایمتیدین به شیر مادر منتقل میشود، بنابراین قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته، یک نوبت را دو بار مصرف نکنید.
موارد منع مصرف داروی سایمتیدین
- حساسیت به سایمتیدین یا سایر آنتاگونیست‌های گیرنده H2
عوارض قرص سایمتیدین (Cimetidine)
سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ، ناتوانی جنسی، گیجی و… برخی از عوارض جانبی داروی سایمتیدین می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل تغییرات روانی و خلقتی (مانند بی‌قراری، گیجی، افسردگی، توهم)، مشکل در ادرار کردن، درد عضلانی و مفاصل، تورم و درد سینه در مردان، کاهش توانایی جنسی (با دوزهای بسیار بالای این دارو)، کبودی و خونریزی آسان، علائم عفونت و… می‌باشد. در ادامه به برخی از عوارض جانبی داروی سایمتیدین (Cimetidine) خواهیم پرداخت؛
- سردرد (2.1%)
- سرگیجه (1%)
- خواب آلودگی (1%)
- ژنیکوماستی (0.3-4%)
- گیجی (سالمندان)
- ناتوانی جنسی
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
تداخل دارویی سایمتیدین
- تداخلات رده X (پرهیز): سفوروکسیم، کلروکین، داساتینیب، دلاویردین، دوفتیلید، اپی‌روبیسین، لاسمیدیتان، پازوپانیب، پیموزاید، ریزدرونات
- کاهش اثرات داروها توسط سایمتیدین: آکالابروتینیب، آتازاناویر، بوسوتینیب، سفدیتورن، سفپودوکسیم، سفوروکسیم، سیستئامین (سیستمیک)، داکومیتینیب، داساتینیب، دلاویردین، ارلوتینیب، فوسامپرناویر، جفیتینیب، ایندیناویر، محصولات حاوی آهن، ایتراکونازول، کتوکونازول (سیستمیک)، لدیپاسویر، مزالامین، مولتی ویتامین/ مینرال (با ویتامین‌های آ ،دی، ای، کا، فولات و آهن)، نلفیناویر، نراتینیب، نیلوتینیب، پازوپانیب، پکسیدارتینیب، پوساکونازول، ریلپیویرین، سکرتین، سلپرکاتینیب، ولپاتاسویر
- افزایش اثرات داروها توسط سایمتیدین: فلوکستین، فوس فنی‌توئین، فنی‌توئین، ایتراکونازول، لمبورکسانت، لومیتاپید، مبندازول، ملاتونین، مپریدین، متفورمین، متیل‌فنیدات، میرتازاپین، موکلوبماید، نیکوتین، پاروکستین، پنتوکسی فیلین، پیلسیکائینید، پیموزاید، پرامی‌پکسول، پرازیکوانتل، پروکائین‌آمید، پروپافنون، کینیدین، کینین، ریزدرونات، روفلومیلاست، ساکوییناویر، سولفونیل اوره، تامسولوسین، مشتقات تئوفیلین، تیوریدازین، تیزانیدین، تریازولام
- افزایش اثرات سایمتیدین توسط داروها: آتورواستاتین، اردافتینیب، لاسمیدیتان، لوماکافتور و ایواکافتور، نیتیزینون، پرتومانید، رانولازین، تافنوکین، تری‌فلونامید، تولواپتان
مصرف داروی سایمتیدین (Cimetidine) در دوران بارداری و شیردهی
موردی یافت نشد.
شرایط نگهداری داروی Cimetidine
داروی سایمتیدین باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر داروی سایمتیدین
این مقاله با عنوان داروی سایمتیدین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز فراهم شده است. زخم معده و روده یکی از مشکلات شایع در دستگاه گوارش است که میتواند عوارض جدی برای سلامتی فرد داشته باشد. درمان این زخم‌ها بسیار اهمیت دارد و تحقیقات فراوانی در زمینه ایجاد درمان‌های موثر برای آن‌ها انجام شده است. یکی از داروهایی که به‌عنوان یک گزینه مؤثر در درمان زخم‌های معده و روده شناخته شده، داروی سایمتیدین (Cimetidine) است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که سایمتیدین با مهار ترشح اسید معده، میتواند به بهبود علائم زخم معده و روده کمک کرده و خطر عود آن‌ها را کاهش دهد.
منبع سایت: Medscape
