یبوست ممکن است برای افراد مختلف معانی متفاوتی داشته باشد. مثلا برخی از افراد اگر هر روز دفع مدفوع نداشته باشند، می‌گویند یبوست داریم و برخی دیگر به مدفوع سفت و خشک یبوست می‌گویند. بعضی از افراد نیز احساس تخلیه ناقص روده پس از دستشویی رفتن را به عنوان یبوست می شناسند. تعریف دقیق و علمی یبوست چیست؟ یبوست طولانی مدت چه علائمی دارد و آیا می‌تواند خطرناک باشد؟ با ما همراه باشید تا به پاسخ این پرسش‌ها برسید.
تعریف یبوست از منظر علم پزشکی
از نظر متخصصان اگر شما به طور معمول کمتر از 3 بار در هفته دفع مدفوع داشته باشید، به یبوست مبتلا هستید و حتما باید برای رفع این مشکل اقداماتی را انجام دهید. یبوست در صورتی‌که دائمی باشد می‌تواند سیستم گوارش را دچار اختلال کرده و زندگی روزمره شما را نیز بر هم بریزد. یبوست هم می‌تواند به صورت حاد باشد و هم مزمن.
تفاوت یبوست حاد با یبوست مزمن
مهم‌ترین تفاوتی که بین یبوست حاد و یبوست مزمن وجود دارد در مدت زمان طولانی شدن آن است. یبوست حاد:
- اغلب فقط چند روز طول می‌کشد.
- با تغییر در رژیم غذایی، مسافرت رفتن، کاهش فعالیت بدنی، بیمار شدن و مصرف برخی داروها به وجود می‌آید.
- با مصرف قرص ضد یبوست یا ملین‌ها و همچنین تغییر در رژیم غذایی و ورزش کردن به سهولت برطرف میشود.
اما یبوست مزمن:
- بیش از 3 ماه طول می‌کشد و گاه حتی تا سال‌ها ادامه می‌یابد.
- زندگی شخصی و کاری فرد را دچار اختلال می‌کند.
- با تغییر در رژیم غذایی و ورزش کردن بهبودی در آن حاصل نمی‌شود و فرد حتما باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گرفته و از داروهایی که پزشک تجویز می‌کند، استفاده نماید.
بنابراین در پاسخ به این سوال که یبوست طولانی مدت نشانه چیست، می‌توان گفت که نشانه ابتلا به یبوست مزمن است و حتما باید با مراجعه به پزشک اقدامات درمانی برای تسکین آن صورت گیرد.
چه افرادی بیشتر در ریسک ابتلا به یبوست مزمن هستند ؟
یبوست را یکی از شایع‌ترین اختلالات دستگاه گوارش می‌توان دانست. یبوست در بیش از نیمی از مردم کشور ما حداقل به صورت گاه به گاه وجود دارد. به طور کلی 7% از مردم جهان از یبوست رنج می‌برند و سالیانه مبالغ بالایی را صرف درمان این مشکل می‌کنند. احتمال بروز یبوست مزمن در اشخاصی با خصوصیات زیر بیشتر است:
- خانم‌ها
- افراد بالای 65 سال
- افرادی که فعالیت بدنی ندارند
- افرادی که به دلیل ضایعه نخاعی یا دیگر مشکلات سلامتی همیشه در رختخواب هستند
- زنان باردار
علت بروز یبوست مزمن
گفتیم که یبوست طولانی مدت از علائم یبوست مزمن است. رژیم غذایی نامناسب و کم‌فیبر و عدم داشتن تحرک به مقدار کافی می‌تواند منجر به بروز مشکلات شکم در کوتاه مدت شود اما یبوست مزمن معمولا به دلایلی دیگر اتفاق می‌افتد:
- اختلال عضلات کف لگن که هماهنگی انقباضات عضلانی در راست روده را دشوار می‌کند
- مشکلات غدد درون‌ریز یا متابولیک مانند دیابت و کم‌کاری تیروئید
- بیماری‌های سیستم عصبی مثل اسکلروز، پارکینسون، آسیب نخاعی و سکته مغزی
- شکاف در مقعد یا راست روده
- باریک و تنگ بودن روده بزرگ
- مشکلات روانی مثل افسردگی و اضطراب
- انواع بیماری‌های روده مثل سندرم روده تحریک پذیر
- ناتوانی‌های جسمی که منجر به بی‌حرکتی می‌شوند
یبوست مزمن به دلیل مصرف برخی داروها
بعضی از داروهای بدون نسخه و همچنین داروهای تجویز شده توسط پزشک میتوانند باعث یبوست طولانی مدت یا مزمن شوند. از آن جمله موارد زیر را می‌توان نام برد:
- داروهای مسکن
- داروهای مسدود کننده کانال کلسیم
- عوامل آنتی کولینرژیک
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
- داروهای بیماری پارکینسون
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهای مدر
- آنتی اسیدها
- مکمل‌های کلسیم
- مکمل‌های آهن
- داروهای ضد اسهال
- آنتی هیستامین‌ها
علائم داشتن یبوست طولانی مدت یا مزمن
استاندارد خاصی برای تعیین حرکات روده و تعداد انجام عمل دفع در روز یا هفته وجود ندارد و ممکن است در افراد به گونه‌های مختلفی باشد. به طور کلی می‌توان گفت که اگر شما دو یا بیش از 2 مورد از نشانه‌های زیر را داشته باشید، به احتمال زیاد به یبوست مزمن مبتلا هستید:
- دفع مدفوع کمتر از 3 بار در هفته
- فشار بیش از حد به خود واردن کردن برای انجام عمل دفع
- داشتن مدفوع سفت و گلوله‌ای شکل حداقل در 25% از موارد
- احساس تخلیه ناقص روده در حداقل 25% موارد
- احساس داشتن انسداد در مقعد حداقل در 25% موارد
- استفاده از انگشت یا دست برای کمک به دفع مدفوع حداقل در 25% موارد
معیار اصلی جهت تشخیص یبوست مزمن این است که علائم ذکر شده در بالا به مدت بیش از 3 ماه ادامه داشته باشد.
برای مشکل یبوست چه وقت به پزشک مراجعه کنیم ؟
اگر نشانه‌های یبوست طولانی مدت شود و بیش از 3 ماه طول بکشد، بدون شک باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک احتمالا در مورد داروهای مصرفی و احتمال داشتن برخی بیماری‌ها از شما پرسش‌هایی خواهد کرد و در صورت لزوم معاینه بدنی انجام خواهد داد. معاینه بدنی ممکن است شامل دادن آزمایش خون و معاینه مقعدی باشد. به این منظور پزشک انگشت خود را همراه با دستکش وارد راست روده می‌کند تا از نظر انسداد یا خونریزی آن را مورد بررسی قرار دهد. همچنین پزشک ممکن است از آزمایش‌های دیگری نیز استفاده کند:
- برآورد زمان ترانزیت کولون
- آنورکتالمانومتری
- تست باریم انما
- کولونوسکوپی
نتیجه گیری
تفاوت اصلی بین یبوست مزمن و حاد در زمان طولانی شدن این عارضه است. با توجه به مطالبی که در این مطلب درج شد می‌توان گفت که یبوست طولانی مدت از نشانه‌های یبوست مزمن است که معمولا بیش از 3 ماه طول می‌کشد. در این مطلب به علائم و علل یبوست مزمن نیز اشاره کردیم. به منظور بررسی دقیق عوامل تاثیرگذار در بروز یبوست باید حتما به پزشک مراجعه کرد. فراموش نکنید که یبوست در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلاتی نظیر هموروئید را ایجاد کند و گاه حتی نیاز به عمل جراحی را نیز ضروری می‌کند.
سلام من چند سال یبوست دارم خیلی پزشک مراجع کردم دارو مصرف کردم خوب نشدم حالا یبوست و نفخ باهم شده به زور ملین ها شکمم روزی یبار کار میکنه ولی خیلی نفخ اذیتم میکنه دیگه تحمل ندارم سیگارم بکشم بدتر میشم
همراه گرامی داروخانه اینترنتی مثبت سبز
با تشکر از همراهی شما.
سلام من ۴ روز بود شکمم کار نکرده بود اخر از درد زیاد احساس دفعی ک داشتم ولی نمیومد چیزی با دلپیچه شدید راهی دکتر شدم ۱ سرم ب من زدن و چنتا قرص استامینوفن و قرص معده و هیوسین و اندامین دادن اومدم خونه شکمم سفت کار کرد بدش نرمال شد بد به سرعت اسهال خونی شدم الان دوباره از فردای اونروز شکمم کار نمیکنه نمیدونم باید چیکار کنم راهکاری دارید؟
سلام کاربر گرامی
علت اسهال خونی باید مشخص شود پس لطفا به پزشک مراجعه نمایید.
سپاس از همراهی شما
حسام من از شهریور ماه تا آذر ماه یعنی این ماه یبوست شدم قبلا اصلا اینجور نبودم.حتی زمان بارداری اصلا یبوست نداشتم شهریور ماه از چند روز شروع شد تا این ماه که کل ماه یبوست هستم منظور از یبوست مدفوع سفت و دفع خیلی سخت که باعث زخم شدن مقعد شده که سوزش داره ولی خونریزی ندارم من قبلا هر روز یا یکی دو روز درمیان روده هام کار میکرد الان هم مدفوع سخت و بعد دو روز دفع دارم نمیدونم از عدم تحرک یا چی غذا هم مثل همیشه هستش نمیدونم بخاطر چیه.سندروم روده تحریک پذیر فقط علایمش یبوسته.یعنی من مشکلم بخاطر اونو اینم تو نت موندم.از ملین هم استفاده میکنم اصلا تاثیری نداره
سلام من هجده سالمه و نزدیک به دو هفتس زیاد دستشویی نمیرم تا وقتی که قرص انتریک کوتد رو مصرف میکنم کارم خوب انجام میدم قرص اهن چند ماهی مصرف میکردم کم فعالیت دارم میخواستم ببینم راهکاری هست
سلام کاربر گرامی
منظور شما از قرص انتریک کوت چه داروییست. تعداد قرص های با فرمولاسیون انتریک کوت زیاد می باشد.
قرص آهن در برخی افراد باعث یبوست می شود و اگر طی این دو هفته برند آهن مصرفیتان تغییر کرده است ممکن است دلیل یبوست باشد. همچنین کاهش تحرک از علل دیگر یبوست هست و یا کاهش مصرف فیبر و مایعات در رژیم غذایی روزانه. در صورتی که بعد از رعایت این موارد یبوست ادامه داشت به متخصص گوارش مراجعه نمایید.
سلام خانم دکتر من ۱۴سالمه قدم ۱۷۰ و وزنم هم متوسط از وقتی خودمو شناختم شکمم درست کار نمیکنه فیبر سبزی غذاهای آبکی میخورم لبنیات زیاد استفاده نمیکنم ولی همیشه سفت و خیلی کلفته مدفوع من و تقریبا دو یا سه روز یکبار دفع دارم چیکار میتونم بکنم
سلام کاربر گرامی
اگر به صورت منظم هر دو سه روز یکبار دفع دارید این موضوع مشکلی نیست اما اگر دفع همراه با سختی میباشد برای مدتی از پسیلیوم (اسفرزه) استفاده نمایید که در داروخانه موجود می باشد. این پودر داخل آب مخلوط شده و سپس استفاده می شود. بعد از حدود 2 تا 3 روز تاثیر ان شروع میشود.
سلام دکتر من سن 15 سالگی 135 کیلو بودم و طی 5 ماه رژیم غذایی ورزش وزنم روسندم به 85 کیلو از اون موقع به بعد یعنی الان پنج سال لب به فست فوود نزدم میخوام بدونم این محدود کردن رژیم غذایی باعث یبوست میشه مثلا مصرف نکردن روغن نمک و مصرف حجم زیاد میوه و سبزیجات فیبر یکسالی هست که ورزش نمیکنم و کلا بی حال و خستگی مداوم دارم و خوابم هم تحت تاثیر قرار گرفته و بی خوابی دارم من حس میکنم ibs خفیف دارم و نفخ زیاد سعی دارم به رژیم قبلی برگردم اما سیستم گوارشم ریجکت میکنه اما تو شرایطی که فعالیت دارم این مشکل کلا نیست و نابود میشه اما چون خستگی مداوم دارم و بی خوابی دوباره فعالیتم محدود میشه علت یبوست من چیست و چیکار کنم
سلام کاربر گرامی
هر 3 مشکل یبوست، احساس خستگی و بی خوابی میتوانند با ibs در ارتباط باشند. اگر مشکلات مربوط به تغییرات خلق و خو مانند اضطراب یا افسردگی و یا سواس فکری و … دارید به متخصص اعصاب و روان مراجعه نمایید و یا متخصص مغز و اعصاب.
همراه گرامی مجله داروخان آنلاین مثبت سبز
شما میتوانید به مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات علت یبوست را شناسایی نمایید.
همچنین برای درمان یبوست میتوانید از انواع مکمل‌های ضد یبوست چون کپسول بایو آی بی اس تک ژن فارما ، قرص گاسترو آی بی اس برونسون، قرص گیاهی سی لاکس دینه، قرص سنالین گل دارو ، قرص گیاهی سی لاکس دینه، قرص سنالین گل دارو ، قرص آلتوهلث تریفالا فاران شیمی، موسیلیوم فورت ایران داروک ، کپسول ژلاکس ۱۰۰۰ (روغن کرچک) دانا ، موسیلیوم گیاهی ایران داروک ، کپسول رولاکس قائم دارو کمک بگیرید.
همچنین توصیه میشود مقالات با عنوان‌‌های یبوست چیست و روش های درمان آن کدام است ؟، بهترین قرص ضد یبوست کدام است ؟، درمان قطعی یبوست، علت یبوست چیه و اگر طولانی مدت یبوست دارید آن را جدی بگیرید! را نیز مطالعه نمایید.
با تشکر از همراهی شما.
سلام من مریضی صرع دارم و قرص لاموترژین مصرف میکنم و به طور دائم یبوست دارم به سختی دفع دارم و بوی بد دهان هم پیدا کردم دکترا گفتن از معده ات نیست معده ات سالمه آب و میوه هم میخورم یه مدت شربت لاکسی ژل می خوردم خوب بود اما بعد یه مدت دیگه تاثیر نذاشت دندان پزشکی هم رفتم گفتن مشکل دندانی نداری زبانم هم بیشتر مواقع سفید به نظرتون دلیل یبوست و بوی دهانم مربوط به چی خیلی عذاب میکشم خجالت میکشم بخاطر این بوی دهان ممنون میشم کمکم کنید با تشکر
همراه گرامی مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز
جهت بررسی تداخلات دارویی لطفا با پزشک معالج خود مشورت نمایید، چون ایشان بیشتر از هر شخصی نسبت به شما و آزمایشات و شرح حال شما آگاهی دارند. اما برای رفع کامل بوی بد دهان میتوانید مقاله های علت بوی بد دهان چیست؟، چند روش خانگی برای رفع بوی بد دهان، بیماری های شایع دهان، آشنایی با انواع دهان شویه‌ها و مکمل های گیاهی دهان و دندان چیست و چه کاربردهایی دارند؟را مورد مطالعه قرار دهید.
باتشکر از همراهی شما.
سلام خوبین خانمم چند سالی یبوست داره و میگه نفغ معده داره روزی یکم بیرون میره غذاهای گرم و تر میخوره ولی فایده نداره چکار کنه
سلام کاربر گرامی
مصرف مایعات و سبزیجات و تحرک را توجه داشته باشند که در حد مطلوب باشد. در صورت نیاز داروی گیاهی پسیلیوم هم میتوانند استفاده نمایند.
در نظر داشته باشید برخی داروها و یا بیماری های گوارشی می توانند باعث یبوست شوند.
سلام خانم دکتر من 16سالمه و ۲یا۳هفته ای است که شکمم کار نمیکنه دردهم دارم در سمت راستم و این مشکل رو من هرماه دارم
سلام کاربر عزیز
2 هفته زمان زیادیست و لازم هست به متخصص گوارش مراجعه شود.
با سلام ببخشید من الان حدود پنج سال هست یبوست دارم و ابتدا خیلی شدید بود و از زمانی که یبوست شدم ناگهان بدنم داغ شد و عرق زیاد میریزم و بیضه درد شدم و بی خوابی دارم میخام بدونم این چه بیماری هست و ارتباط اینا با هم چیه
سلام کاربر عزیز
به منظور برسی بیشتر و تشخیص علت مشکلات ایجاد شده به متخصص داخلی مراجعه نمایید.
قبل اون چون هفته ای سه الی پنج بار دفع داشتم..الان که ۶ماهیی میشه اینطور شدم..هفته ای دوبار به زور دفع دارم.۲۰سالمه
سلام من حدودا بعد از دوز دوم کرونا یبوست شدم که اونو آذر ۴۰۰زدم و تا الانم هنوزم که هنوزه خوب نشدم..سابقه یبوست ژنتیکی ام تو خانواده نیست..آب میخورم ورزش هیچی دیگه کار ساز نیست.ممکنه از واکسن شده باشه یا علت دیگه ای داره ؟
سلام
خیر از واکسن نیست
شاید مشکل گوارشی دارید به متخصص معده و گوارش مراجعه کنید .
مصرف ملین های گیاهی و قرص سی لاکس مناسب هستش
قبل اون چون هفته ای سه الی پنج بار دفع داشتم..الان که ۶ماهیی میشه اینطور شدم..هفته ای دوبار به زور دفع دارم.۲۰سالمه
سلام من ۱۷سالمه و دو هفته است که دچار یبوست شدم
و یه درد خیلی شدید در سمت چت و راست شکمم شروع شده
ممکنه التحاب روده داشته باشم؟
سلام کاربر عزیز
با توجه به مواردی که بیان نمودید به متخصص گوارش مراجعه نمایید.
سلام ، تو خونواده ما یبوست به صورت ژنتیکی هست و منم از بچگی یبوست داشتم و هفته‌ای نهایتش یه بار دفع مدفوع داشتم البته با حجم زیاد . دکترای زیادی رفتم و هیچ نتیجه‌ای نگرفتم دکترا گفتن که هیچ نیازی به جراحی نیست و برام شیاف بیزاکودیل و گلیسیرین تجویز میکردن و تا الان که حدود ۲۵ سالمه ، هر سه چهار روز یه بار یه شیاف بیراکودیل اطفال میزارم و بعدش خوب میشم . کلا بدون این شیاف دفع مدفوع ندارم ، جالب اینکه بیزاکودیل هیچ عارضه‌ای هم برام نداشته غیر از تخلیه باد زیاد ، ولی واقعا دیگه خسته شدم از این کار و امیدوارم یه روز خوب بشم
باسلام من یبوست شدید دارم ۱۰روزه و دستشویی هم ک میرم ی تیکه ی جزئی دفع میشه چند بار از سنا استفاده کردم کار نینداخته ولی الان تاثیری نداره دل‌درد شدید و سوزش معده دارم …
سلام کاربر عزیز
با توجه به علائمی که بیان نمودید نیاز هست به متخصص گوارش مراجعه نمایید. تا آن زمان از میوه جات و سبزیجات همینطور مایعات در رژیم غذایی خود استفاده نمایید…. بهتر است مصرف سنا قطع شود.
سلام خانم دکتر من ۴۰سالم هست یبوستم وقتی دستشویی میکنم ی دونه های هست میاد بیرون چون زور میزنم مث زخم باشه الان دوسالی میشه مزرم دکتر قرص سیلاکس و فاموتیدین بهم میدن بعد طرف چپ سینه درست مساوی پستان پارسال مث ی دهانه آتش میسوخت و نفخ هم دارم طوری که میاد پشت گلو گیر میکنه هرکار میکنم که آروغ بزنم خوب بشه نمیشه طو ی شده چند بار نوار قلب گرفتم اکوو گفتن مشکل گوارشی هست چند وقت بس دستشویی اذیتم میکرد بادست یا با شلنگ آب گرفتن ی کم معده ام تخلیه میکردم هر دکتری رفتم خوب نشدم میشه راهنمایی کنید لطفا آها ببخشید تریاک مصرف میکنم هم میکشم هم میخورم
سلام کاربر گرامی
در رابطه با یبوست سعی کنید فعالیت فیزیکی روزانه و مصرف مایعات و سبزیجات را حفظ کرده و حتی بیشتر نمایید…. سیلاکس باعث تحریک دیواره ی روده شده و به دنبال آن ممکن است باعث وابستگی فرد شود بنابراین پسسلیوم را بهتر است جایگزین آن نمایید…..در رابطه با مشکل دیگری که اشاره کردید با توجه به تشخیصی که متخصص گوارش برای شما گذاشته اند دارو تجویز می شود که به نام آن اشاره نکردید.