کم خونی در کودکان و خطرات ناشی از آن

رنگ پریدگی، خستگی و خلق و خوی بد از نشانه‌های بارز کم‌خونی در اطفال می‌‌تواند باشد؛ به خصوص اگر به یک مشکل دائمی تبدیل شود. کم خونی در نوزادانی که زودتر از موعد یا با وزن کم متولد شده‌اند، بسیار شایع است. خطرات کم خونی در کودکان از این جهت است که حتی می‌تواند در رشد طبیعی آنها نیز اختلال ایجاد نموده و اثرات طولانی مدت ناگواری را بر جای بگذارد. این مقاله به شما کمک می‌کند تا در این مورد اطلاعات جامع‌تری کسب کنید.

کم خونی چیست؟

کم‌خونی در 2 صورت رخ می‌دهد:

1- تعداد گلبول‌های قرمز خون فرد کمتر از حد طبیعی باشد.

2- میزان هموگلوبین در گلبول‌های قرمز بسیار کم باشد.

هموگلوبین چیست؟ پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون که اکسیژن را در سراسر بدن حمل کرده و دی اکسید کربن را حذف می‌کند. بنابراین سطوح پایین هموگلوبین در بدن به این معنا می‌تواند باشد که اکسیژن بسیار کم است یا دی اکسید کربن بیش از حد در بدن وجود دارد. کم خونی در کودکان و بزرگسالان می‌تواند اتفاق بیفتد.

نشانه‌های کم خونی در کودکان چیست؟

در بسیاری از موارد کم خونی در کودکان می‌تواند هیچ علائمی نداشته باشد. بنابراین اصلا ممکن است والدین کودک ندانند که فرزند آنها به کم‌خونی مبتلا است. کودکانی که علائم کم خونی دارند، معمولا نشانه‌های زیر را از خود نشان می‌‎دهند:

• رنگ پریدگی
• بد خلقی
• احساس سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• پوست یا چشم به رنگ زرد
• ادرار تیره

وقتی کم خونی در کودک شدت یابد، ممکن است کودکی که قبلا بسیار فعال و پرتحرک بوده، به سرعت دچار خستگی شده و احساس ضعف کند.

انواع کم خونی در کودکان

کم خونی یا آنمی انواع مختلفی دارد که به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

• کم‌خونی ناشی از فقر آهن
• کم خونی میکروسیتیک
• کم خونی ماکروسیتیک
• کم خونی همولیتیک
• کم خونی داسی شکل
• تالاسمی
• کم‌خونی آپلاستیک

ما در اینجا بیشتر در مورد کم خونی ناشی از فقر آهن در کودکان صحبت می‌کنیم. این نوع کم خونی چه در اطفال و چه در بزرگسالان (به ویژه خانم‌ها) بسیار شیوع دارد.

چرا کودکان کم خونی می‌گیرند؟

کم خونی در کودکان و بزرگسالان به دلایل زیر می‌تواند باشد:

گلبول‌های قرمز به اندازه کافی تولید نمی‌شوند

دلایل مختلفی وجود دارد که به واسطه آنها بدن ممکن است گلبول‌های قرمز را به مقدار کافی تولید نکند. اما اغلب به این دلیل است که فرد آهن کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کند. آهن یک ماده معدنی است که در بسیاری از مواد غذایی مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات و سبزیجات سبز تیره به وفور یافت می‌شود. بدون آهن بدن نمی‌تواند هموگلوبین به مقدار کافی تولید نماید. همچنین اگر مغز استخوان به درستی کار نکند، ممکن است منجر به کم‌خونی شود. به دلیل عفونت یا بیماری‌هایی همچون بیماری‌های کلیوی این مشکل ممکن است رخ دهد. همچنین بعضی از داروها مثل داروهایی که در درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند باعث شوند تا مغز استخوان به مقدار کافی گلبول‌های قرمز را تولید نکند.

تعداد زیادی از گلبول‌های قرمز از بین می‌روند

اگر عمر گلبول قرمز به هر دلیلی کوتاه شود، مغز استخوان ممکن است نتواند با افزایش تقاضا برای گلبول‌های جدید مقابله نماید. یکی از دلایل بروز کم خونی در کودکان و از بین رفتن گلبول‌های قرمز این است که شکل آنها تغییر می‌کند. گلبول‌های قرمز باید گرد و مانند دیسک صاف باشند. اما اگر تغییر شکل دهند راحت‌تر می‌توانند دچار تخریب شوند. در بعضی موارد نیز سیستم ایمنی بدن می‌تواند گلبول‌های قرمز خون را از بین ببرد. برخی داروها، عفونت‌ها و بیماری‌ها نیز ممکن است باعث کم خونی شوند.

تعداد زیادی گلبول قرمز خون بر اثر خونریزی از بین می‌رود

وقتی بر اثر جراحت دچار خونریزی می‌شوید یا مثلا خونریزی بینی دارید، مغز استخوان خون بیشتری می‌سازد تا دچار کم‌خونی نشوید. اما اگر به عنوان مثال شما در یک تصادف دچار خونریزی شدید شوید، ممکن است مغز استخوان نتواند به اندازه کافی گلبول قرمز را ساخته و جایگزین نماید. از دست دادن مقدار زیادی خون در مدت طولانی نیز می‌تواند از دلایل کم خونی در کودکان و بزرگسالان باشد.

ممکن است فرد بر اثر از دست دادن خون، آهن بیشتری نسبت به آهنی که در طول وعده‌های غذایی وارد بدن شده از دست بدهد. بدون آهن کافی در بدن، مغز استخوان نمی‌تواند گلبول‌های قرمز خون را به مقدار کافی تولید نماید. این مشکل به ویژه در دخترانی رخ می‌دهد که در طول دوره قاعدگی خونریزی زیادی داشته و در رژیم غذایی خود نیز به مقدار کافی از آهن استفاده نمی‌کنند. در افرادی که دچار بیماری التهابی روده (IBD) هستند نیز ممکن است این مشکل دیده شود.

تفسیر آزمایش کم خونی در کودکان

برای اینکه از وجود کم خونی در کودکان مطمئن شوید، پزشک برای فرزند شما آزمایش خون می‌نویسد تا بتواند بررسی‌های بیشتری جهت اطمینان بیشتر به عمل آورد. برای آزمایش کم‌خونی فرد باید ناشتا باشد. در نمونه خونی که از کودک گرفته می‌شود، مقدار گلبول‌های قرمز و هموگلوبین اندازه‌گیری می‌شوند. همچنین اندازه و شکل سلول‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. به موارد زیر دقت کنید:

• RBC مقدار گلبول‌های قرمز خون را نشان می‌دهد که در کودکان حدود 4 تا 5.5 میلیون سلول در هر میکرولیتر است.
• WBC نشانگر گلبول‌های سفید خون است که به طور طبیعی بین 1.4 تا 10 هزار است.
• هماتوکریت: در کودکان باید بین 31 تا 43 درصد باشد.
• میزان استاندارد پلاکت‌ها نیز بین ۱۴۰ تا ۴۵۰ هزار است.

در نهایت آزمایش را باید به پزشک نشان دهید تا بتواند کم خونی در کودکان را شناسایی و درمان نماید.

برای درمان کم خونی در کودکان چه کنیم؟

درمان کم خونی در کودکان به طور مستقیم به علت بروز آن بستگی دارد. در کودکان شایع‌ترین علت کم خونی کمبود ماده معدنی آهن در رژیم غذایی است. بعضی از کودکان ممکن است برای کمک به ساخت بیشتر گلبول‌های قرمز در خون نیاز به مصرف مکمل آهن داشته باشند. کم خونی ناشی از عفونت زمانی درمان می‌شود که عفونت از بین برود. همان‌طور گه گفتیم برخی دیگر از انواع کم‌خونی نیز وجود دارند که هر یک با در نظر گرفتن عامل زیر نظر متخصص باید درمان شوند.

درمان خانگی کم خونی در کودکان

در مواردی که کم خونی در کودکان بسیار خفیف است، می‌توان با تغییر در رژیم غذایی به بهبود کم خونی کمک کرد. به این منظور مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی فرزند خون بیشتر جای دهید:

• گوشت قرمز
• غذاهای دریایی
• تخم مرغ
• غلات غنی شده با آهن
• حبوباتی همچون عدس و لوبیا
• سبزیجات سبز تیره

• آنچه می‌تواند جذب آهن را در بدن فرزند شما افزایش دهد، ویتامین C است. پس منابع آهن را در کنار منابع غنی از ویتامین سی به وی بدهید. مرکبات، انواع توت، بروکلی، پاپایا و گوجه فرنگی منابعی غنی از ویتامین ث به شمار می‌آیند.

آیا کم خونی در کودکان باعث لاغری می‌شود؟

در یک کلام باید گفت بله؛ ممکن است کم خونی در کودکان منجر به کاهش وزن و لاغری شود. اما چگونه؟ گفتیم که شایع‌ترین نوع کم خونی در اطفال، کم خونی فقر آهن است. کمبود آهن در بدن باعث می‌شود تا اشتهای کودک کاهش یابد. بر اثر کاهش اشتها بدیهی است که کودک غذای کمتری خورده و بنابراین دچار کاهش وزن می‌شود. این مشکل را به راحتی با مصرف شربت یا قطره آهن می‌توان برطرف نمود.

کلام پایانی

در این مقاله به بررسی کم خونی در کودکان پرداختیم. کم‌خونی انواع مختلفی دارد اما از آنجایی که شایع‌ترین نوع آن کم خونی فقر آهن است، ما نیز در این مطلب بیشتر به این موضوع اشاره کردیم. برای خرید بهترین مکمل کم خونی برای کودکان و افزایش سطح هموگلوبین می‌توانید همین حالا به داروخانه آنلاین مثبت سبز مراجعه کرده و انواع قطره آهن خارجی و ایرانی را خریداری نمایید.