چه کنیم ام اس نگیریم؟

بیش از 2 میلیون نفر در دنیا از بیماری ام اس رنج می‌برند. مولتیپل اسکلروزیس یا همان MS نوعی بیماری سیستم اعصاب مرکزی محسوب می‌شود که به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به میلین که فیبرهای عصبی را پوشانده است، بروز می‌یابد. میلین یک بافت چربی است که از رشته‌های عصبی محافظت می‌کند و در صورت آسیب دیدن آن ارسال سیگنال به اعضای بدن و درون مغز دشوار می‌شود. MS بیماری عجیبی است که برای درمان آن تاکنون چیزی کشف نشده است اما آیا برای پیشگیری از ام اس راهی وجود دارد؟

علائم بیماری ام اس

نشانه‌های بیماری MS در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و بستگی به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته است، دارد. شایع‌ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

• تاری دید یا دوبینی
• خستگی
• ضعف اندام و بی‌حسی
• مشکلات حافظه
• مشکلات تنفسی
• مشکل در عمل بلع

برخی از افراد مبتلا به ام اس علائم بسیار شدیدی را تجربه می‌کنند تا به آنجا که شاید حتی قدرت راه رفتن را برای همیشه از دست بدهند اما بعضی دیگر برای مدت طولانی رو به بهبود می‌روند و علائم جدیدتری را تجربه نمی‌کنند.

خستگی، سرگیجه، لکنت زبان، مور مور شدن یا درد در قسمت‌هایی از بدن و اختلال در عملکرد جنسی نیز از دیگر علائم ابتلا به ام اس می‌تواند باشد.

علت بروز بیماری ام اس

دانشمندان، محققان و پژوهشگران هنوز نتوانسته‌اند روشی برای بهبود یا پیشگیری از ام اس ارائه دهند و یکی از دلایل این امر به عدم آگاهی در مورد علت این بیماری مرتبط می‌شود. دانشمندان ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی را در بروز بیماری MS دخیل می‌دانند. اگر علت این بیماری به طور دقیق مشخص شود، یقیقا بهتر می‌توان روشی را برای پیشگیری و درمان معرفی کرد.

پیشگیری از ام اس

به منظور پیشگیری از ام اس گزینه‌های مختلفی مطرح می‌شود؛ اگرچه هیچ یک از آنها قطعی نیستند اما در نظر گرفتن آنها خالی از لطف نیست:

• تاکنون مطالعات گسترده‌ای در رابطه با نقش ویتامین D در MS صورت گرفته است. مقادیر بالای ویتامین D ممکن است روی عدم ابتلا به MS موثر باشد. بنابراین اگر با کمبود این ویتامین مواجه هستید، حتما از قرص ویتامین D استفاده نمایید.
• مطالعه‌ای که در سال 2016 روی موش‌ها صورت گرفت، نشان داد که روزه می‌تواند اثرات مفیدی در عدم عود بیماری ام اس داشته باشد. دوره بیماری MS به این صورت است که گاهی عود و گاهی فروکش می‌کند. به این ترتیب که ممکن است در یک دوره بیماری عود کند و سپس ماه‌ها یا سال‌ها بهبود یابد.
• در مطالعه‌ای دیگر در سال 2016 مشخص شد که بیماری ام اس در افرادی که روزانه حدود 4 فنجان قهوه می‌نوشند، کمتر از سایرین است. بنابراین نوشیدن قهوه شاید در پیشگیری از بیماری ام اس مفید باشد.
• سیگار کشیدن ریسک ابتلا به ام اس را افزایش می‎‌دهد بنابراین ترک سیگار را در برنامه خود قرار دهید.
• افزایش وزن نیز احتمال بروز ام اس را زیاد می‌کند. با کاهش وزن و انجام تمرینات ورزشی می‌توان در جلوگیری از ام اس موفق عمل کرد.
• به نظر می‌رسد مصرف اسیدهای چرب امگا 3 پیشرفت بیماری MS را کند می‌کند. پس بعید نیست که خوردن مواد غذایی حاوی این ماه مغذی یا استفاده از قرص امگا 3 بتواند به پیشگیری از MS کمک کند.
• به گفته محققان بین بیماری ام اس و استرس رابطه مستقیمی وجود دارد به طوری‌که استرس و فشارهای روانی می‌تواند محرک MS باشد و حتی علائم این بیماری را نیز تشدید کند.

احتمال بروز ام اس در چه افرادی بیشتر است ؟

بیماری ام اس به طور مستقیم ارثی یا مسری نیست اما برخی از عوامل می‌توانند روی آن تاثیر داشته باشند:

سن: همه افراد در کلیه سنین می‌توانند به مولتیپل اسکلروزیس مبتلا شوند اما میانگین سنی بروز آن از 30 تا 33 سال برآورد شده است.

جنسیت: زنان تقریبا 2 برابر بیش از مردان به ام اس مبتلا می‌شوند.

سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده به ام اس مبتلا باشد، ریسک بروز آن در دیگر اعضا نیز بیشتر خواهد شد.

نژاد: سفید پوستان به ویژه در اروپای شمالی بیشترین آمار ابتلا به ام اس را دارند. این بیماری در آفریقا، آسیا و بومیان آمریکایی کمتر دیده شده است.

مکان جغرافیایی: در مناطق گرمسیری بیماری ام اس کمتر گریبان‌گیر افراد می‌شود؛ به همین دلیل تصور می‌شود که قرار گرفتن در معرض آفتاب و دریافت ویتامین D ریسک ابتلا به ام اس را کم می‌کند.

عفونت: مبتلا شدن به عفونت‌هایی مثل عفونت اپشتین بار به ابتلا به بیماری ام اس مرتبط است.

بیماری‌های خود ایمن: برخی از بیماری‌های خود ایمن مثل دیابت نوع یک و تیروئید احتمال بروز ام اس را افزایش می‌دهد.

درمان بیماری ام اس

شاید پیشگیری از ام اس بسیار ساده‌تر از درمان آن باشد زیرا در حال حاضر هیچ درمان موثری برای این بیماری کشف نشده است. اگر علائم بروز این بیماری در افراد خفیف باشد، نیاز به هیچ نوع درمانی نیست اما اگر حملات شدید ام اس به فرد دست دهد، از داروهای خوراکی و تزریقی می‌توان استفاده کرد. تعویض پلاسما نیز روش دیگری است که اگر بدن فرد بیمار به استروئیدها پاسخ ندهد، از آن استفاده می‌کنند.

در کنار مصرف دارو از فیزیوتراپی نیز می‌توان استفاده کرد تا با انجام تمرینات ورزشی به مشکلات حرکتی کمک شود. همچنین تغییر در سبک زندگی نیز می‌تواند در بهبود ام اس موثر واقع شود. رژیم غذایی سالم، ورزش، استراحت به مقدار کافی و دوری از استرس مواردی هستند که همواره به افراد مبتلا به ام اس توصیه می‌شوند. مدیتیشن، یوگا و طب سوزنی نیز می‌توانند به بهبود حال روحی و جسمی بیمار کمک کنند.

کلام آخر

از آنجایی که علت دقیق بیماری ام اس هنوز به طور کامل شناخته نشده است بنابراین پیشگیری از ام اس و همچنین درمان آن نیز در هاله‌ای از ابهام است اما دانشمندان و پزشکان متخصص راهکارهایی را توصیه می‌کنند که ما نیز در این مقاله به آنها پرداختیم. یکی از موارد مهمی که جهت جلوگیری از ابتلا به این بیماری توصیه می‌شود، دوری از استرس، تغذیه سالم و داشتن فعالیت بدنی است. با توجه به اینکه این بیماری در زنان بیش از مردان بروز می‌یابد، خانم‌ها باید نسبت به علائم بیماری هشیارتر باشند و با مشاهده هر یک از آنها فورا به پزشک مراجعه کنند تا پیشرفت بیماری کند شود.