عوارض قطره آهن در نوزادان چیست؟

فقر آهن یکی از شایع‌ترین انواع کم خونی در همه جهان به شمار می‌آید. از آنجایی که آهن در بدن عملکردهای مهمی را بر عهده دارد، واضح است که کمبود آن عوارض ناخوشایندی را بر جای خواهد گذاشت. به طور کلی به همه والدین توصیه می‌شود که از سن ۶ ماهگی به بعد تا پایان دو سالگی هر روز به فرزند خود قطره آهن خارجی یا ایرانی بدهند تا از کم خونی پیشگیری به عمل آید. در این مطلب عوارض قطره آهن و همچنین راهکارهای جلوگیری از بروز آن را با شما مرور می‌کنیم.

عدم مصرف قطره آهن در کودکان چه عوارضی دارد ؟

آهن یک عنصر مهم برای ایجاد پروتئین‌هایی است که وظیفه انتقال اکسیژن را بر عهده ‌دارند. در صورت کمبود یا فقدان این پروتئین‌ها بدن با مشکل روبه‌رو می‌شود. هنگامی‌که بدن نوزادان با کمبود اکسیژن مواجه می‌شود، اعضای بدن اکسیژن لازم برای انجام فعالیت‌های مختلف را دریافت نمی‌کنند. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، شیرخوارانی که تا دوسالگی مکمل آهن مصرف نکرده‌اند دچار علائم کم‌خونی هستند. این علائم می‌تواند شامل ضعف، خستگی، عدم تمرکز، اضطراب و حتی در موارد شدید آسیب‌های مغزی باشد.

علائم کمبود آهن در نوزادان چیست ؟

پیش از آنکه به عوارض قطره آهن در نوزادان بپردازیم، علائم و نشانه‌های کم خونی در کودکان را برایتان شرح می‌دهیم. این علائم هرکدام می‌تواند نشان‌دهنده فقر آهن در کودکان باشد:

• کمبود اشتها
• رنگ پوست غیرطبیعی (رنگ پریدگی)
• بی‌قراری کودک
• عدم تحرک
• کاهش عملکرد یادگیری
• خستگی زودهنگام
• احساس ضعف
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
• تاخیر در انجام مهارت‌های حرکتی
• کاهش ضریب هوش
• ضعف بدنی
• عدم تمرکز
• بی‌حوصلگی
• پرخاشگری
• کاهش رشد جسمانی
• کوتاهی قد

موارد ذکر شده نشانه‌های کمبود آهن در نوزادان و کودکان است. البته در مصرف آهن باید دقت داشت چون مصرف آهن به‌صورت قطره ممکن است عوارضی را داشته باشد. عوارض قطره آهن در نوزادان و کودکان به شکل‌های مختلفی نشان داده می‌‌شود. در بخش بعدی عوارض ناشی از قطره به صورت جامع‌تر توضیح داده می‌شود.

عوارض قطره آهن در نوزادان

آهن یکی از مواد معدنی موردنیاز برای بدن است که مصرف بیش‌ازحد آن باعث ایجاد مسمومیت می‌شود. به همین جهت باید داروها و قطره‌های آهن را از دسترس کودکان دور نگه داشت. مهم‌ترین عوارضی که در پی مصرف قطره آهن ممکن است ایجاد شود، عبارتند از:

سیاه شدن دندان ها بر اثر مصرف قطره آهن

حتما نوزدانی را دیده‌اید که دندان‌های سیاه دارند و زیبایی چهره و لبخند آنها تحت تاثیر این لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای رنگ قرار می‌گیرد. وجود یون آهن در مکمل‌های آهنی که به صورت مایع عرضه می‌شوند موجب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود. این مشکل خوشبختانه بدون راه حل نیست. امروزه داروسازان قطره‌های آهنی را به بازار معرفی کرده‌اند که در آنها یون آهن توسط غشایی پوشانده شده و به دلیل عدم تماس مستقیم با اجزای دهان، هیچ نوع لکی بوجود نمی‌آورد. این نمونه از قطره‌ها را در قسمت‌های بعدی به شما معرفی خواهیم کرد.

عوارض گوارشی ناشی از قطره های آهن

یکی دیگر از عوارض قطره آهن برای نوزادان بروز اختلالات گوارشی مثل دل درد، اسهال، استفراغ، حالت تهوع و یبوست است. این عوارض به دلیل تماس یون آهن با لایه پوششی معده رخ می‌دهند. راه چاره چیست؟ برای کودکانی که دچار این عوارض می‌شوند می‌توان از قطره‌های آهنی استفاده کرد که عارضه گوارشی ندارند. این قطره‌ها به راحتی در داروخانه‌ها قابل دسترسی هستند.

تغییر رنگ مدفوع کودک پس از مصرف قطره آهن

آیا قطره آهن باعث تغییر رنگ مدفوع می‌شود؟ بله؛ بسیاری از مادران پس از اولین دفعاتی که به فرزند خود مکمل آهن می‌دهند، بابت تغییر رنگ مدفوع وی اظهار نگرانی می‌کنند. بعضی از والدین می‌گویند رنگ مدفوع فرزندشان سیاه یا متمایل به سبز شده است. این علامت اصلا نگران‌کننده نبوده و کاملا طبیعی تلقی می‌شود. با اتمام قطره آهن رنگ مدفوع فرزند شما به رنگ همیشگی خود در خواهد آمد.

آیا پوسیدگی دندان از عوارض مصرف قطره آهن در نوزادان است ؟

گفتیم که استفاده از قطره آهن در نوزادان و کودکان سبب بروز لک‌های تیره روی دندان می‌شود. اما باید بدانید که این لک‌ها و تغییر رنگ هیچ ارتباطی به پوسیدگی دندان‌ها ندارد. اگر دندان‌های فرزند شما همزمان با خوردن قطره آهن دچار پوسیدگی شده است، علت را در موارد دیگری جستجو کنید. مثلا شاید مواد قندی مثل شکلات زیاد مصرف کرده و مسواک نیز نزده باشد.

معرفی قطره آهن بدون عوارض گوارشی و سیاه کردن دندان

فرمولاسیون بعضی از مکمل‌های آهن به شکلی است که در آن‌ها یون آهن در تماس مستقیم با اجزای دهان و همچنین دستگاه گوارش قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل به دنبال مصرف این نوع از قطره‌های آهن سیاهی دندان، معده درد، حالت تهوع و… مشاهده نمی‌شود. بعضی از این قطره‌ها را به شما معرفی می کنیم: قطره آهن سیدرال ، لیپوزوفر (لیپوزومال) بی اس کی، قطره آهن فروزومال سیمرغ عطار دارو و قطره آیروفیکس دایونیکس فارما.

فرآورده‌های نامبرده شده به سهولت از داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک هم به صورت اینترنتی و هم حضوری قابل خریداری هستند.

برای کاهش عوارض مصرف قطره آهن چه کنیم ؟

از راهکارهای زیر کمک بگیرید:

• قطره آهنی بخرید که عوارض جانبی نداشته و دندان را هم سیاه نمی‌کند.
• مکمل آهن را در گوشه لپ یا انتهای زبان کودک بریزید تا با دندان‌ها تماس پیدا نکند.
• پس از دادن قطره آهن به فرزند خود آب بدهید.
• اگر کودک دچار عوارض گوارشی ناشی از مکمل آهن می‌شود، شاید بهتر باشد این مکمل را همراه با غذا به فرزند خود بدهید چون در این حالت احتمال بروز عوارض کمتر می‌شود. اما اشکال این راهکار این است که مصرف مکمل آهن در کنار غذا ممکن است جذب آن را کاهش دهد.

بهترین زمان مصرف قطره آهن برای نوزدان

بهترین زمانی که می‌توانید برای دادن قطره آهن به فرزند خود انتخاب کنید، زمانی است که معده او خالی باشد. از این رو ۱ ساعت قبل و ۲ ساعت پس از صرف غذا پیشنهاد می‌شود. البته برای کاهش عوارض مصرف قطره آهن در نوزادان می‌‎توانید همراه با وعده غذایی نیز آن را به وی بدهید. اما دقت کنید که مصرف همزمان منابع کلسیم مثل شیر در جذب آهن خلل ایجاد می‌کند. بنابراین هرگز در کنار شیر، قطره آهن را به کودک نداده و همچنین قطره را در شیر نریزید.

نتیجه گیری

عوارض مصرف قطره آهن در نوزادان شامل سیاه شدن رنگ دندان و علائم گوارشی مثل دل درد، حالت تهوع، اسهال، یبوست و تغییر رنگ مدفوع می‌شود. راهکارهایی که با استفاده از آنها می‌توانید این عوارض را کاهش دهید، در این مقاله برایتان بازگو کردیم. هنگامی که دیگر می‌توانید به کودک غذای کمکی بدهید، سعی کنید از منابع طبیعی آهن بیشتر استفاده کنید تا احتمال بروز کم‌خونی در فرزند شما به حداقل برسد. آیا تاکنون با دادن قطره آهن به کودک خود متوجه عوارض جانبی شده‌اید؟ تجربیات خود را در بخش کامنت‌ها با ما و خوانندگان مجله داروخانه اینترنتی مثبت سبز در میان بگذارید.